Historiae Adversum Paganos

Post haec Carthaginienses cum Tyrum urbem, auotorem originis suae, ab Alexandro Magno captam euersamque didicissent, timentes transitum eius in Africam futurum, Hamilcarem quendam cognomento Rhodanum, uirum facundia sollertiaque praecipuum, ad perscrutandos Alexandri actus direxerunt.

qui per Parmenionem quasi transfuga exceptus, dehinc in militiam regis admissus omnia ciuibus suis per tabellas scriptas et post cera superlitas enuntiabat. hunc mortuo Alexandro Carthaginem reuersum, quasi urbem regi uenditasset, non ingrato tantum animo uerum etiam crudeli inuidia necauerunt.

deinde cum adsidua nec umquam satis prospera aduersus Siculos bella gererent et Syracusas urbem. Siciliae tunc [*]( AVCTORES § 21 et § 92 Iustinus 21, 6 § 1.2.5—7 (cf. Orosius 3, 15 § 10) § 23—§ 27 Iustinus 22, 4 § 1.2; 5 § 2; 6 § 4—9 insertis maxime his § 23 nec umqaam satis prospera, § M stipendiorum sufficientia, § 26 incredibiliter et in immensum Orosianis ) [*]( 1 armatus R1h || occupat v || regumque D1 regnumque D* 8 effosis L 4 pęna R1 || exigeretur (g in ras. m. 1) D .5 laceratum R2, NTE (cf. Ruehl l. l.p. 35) 6 supplicio (c ex corr. al. m.) B 7 philippbi L 9 karth- B 10 ca∗ptam (er. m) B || didicessent JB 11 a*fricam (er. f) R || hamilcarem] D hamilcharem L amilcharem B 12 facundia (i s. s. m. 1) B || sollerciaquae D 13 perinscrutandos D || 14 pamenionem (n alt. radendo ex m) D 15 missus L || tabellascriptasa D1 tabellas scriptitassa D\' || tabellas (s s. s. m. 1) B 16 scribtas L || post (t a. s. m. 1) B || superlitas (li ex corr. ut uid.) B 17 karth- B || uenditasset] B (uen al. m. in ras.) uendicasset L uin deeasset D1 uin dicasset D2 19 assidua (a pr.\' m ras. al.) B || numquam (n statim del.) L || ∗prospera (er. 8 fort.) B || \' aduersum D 00 gerent L || suracusas D || ∗∗∗tc̃(t al. m. in ras.) B )

namque Agathocles cum apud Syracusas a Carthaginiensibus obsideretur ae se neque bello parem instructu copiarum neque obsidionis patientem stipendiorum sufficientia uideret. bene prouiso ac melius dissimulato consilio in Africam cum exercitu transiit. ibi suis quid moliatur aperit, deinde quid facto opus sit docet.

ilico unanimiter naues primum in quibus uenere succendunt, ne qua spes refugiendi foret; dein cum omnia in quae direxisset prosterneret, uillas castellaque incenderet, Hannonem quendam cum triginta milibus Poenorum obuiam habuit. quem cum duobus milibus suorum interfecit; ipse autem duos tantum in eo bello perdidit.

qua pugna et Afrorum animis incredibiliter fractis et suorum in inmensum auctis urbes castellaque expugnat, praedas ingentes. agit, hostium multa milia trucidat.

castra deinde ad quintum lapidem a Carthagine statuit, ut damna rerum opulentissimarum uastationemque agrorum et incendia uillarum de muris ipsius urbis specularentur.

adicitur praesentibus malis tristior fama. nam et apud Siciliam deletus cum imperatore Afrorum exercitus nuntiatur, quem reuera incautum ac paene otiosum Andro Agathoclis frater oppresserat.

hoc per totam [*]( AVCTORES § 28-§ 32 Iustinus 22, 6 § 10]; 7 § 1--8 sed additis ab Orosio § 32 crudele—praebnit ) [*]( 1 cinczissent Ra || agathoclen] L agathoclS R agaethoclem D 2 regin D 3 siracusas D || a s. s. a m. 1 aut 2 in] R || carthaginiensibus (ni in ras. m. 1) D karth- R 4 instructo L instructu∗ (er. m?) R 7 transit ed. 1542 flsh] || qd (q ex q) R 8 qd (q al. m. ex %) R || in quibus om. L 9 incendunt v (cum Iustini codd.) || dehinc Dv 10 cum omnia] cnmmnnia La || quae] q; R1 || direxissent Ra || prosternerent Ra || castellas que D 11 incenderent Ra || treginta D xxx R 12 obniam] L obuium aRDv|| duobus] cf. Ruehl l. l. p. 37 14 afr.orum (parua ras.) R || immensum D 15 castella D 16 ostium R1 17 a om. D || karthagine R carthaginem D || dampna. Ra 18 uastationemque] uastitatemque Iustini codices 19 adicetur D 21 pene Rb poene D 22 androj LRD (sic Orosius male intellecto Iustino 22, 7 § 2 qui memorat casu ablatiuo; Antander corr. Fabricius h || agathocles R1 || frater om. L )

sed postquam in unum exercitus et castra iunxerunt, per Agathoclen blandimentis et insidiis circumuentus occisus est.

Carthaginienses contractis undique copiis in bellum exarsere. quibus Agathocles habens secum Afellae copias congreditur, eosque magno utriusque exercitus sanguine et graui proelio superat.

hoc certaminis discrimine tanta desperatio inlata Poenis est, ut, nisi in exercitu Agathoclis orta seditio fuisset, transfugiturus ad eum Hamilcar dux Poenorum cum exercitu fuerit. ob quam noxam in medio foro iussu Carthaginiensium patibulo suffixus crudele spectaculum suis praebuit.

deinde cum post mortem Agathoclis Carthaginienses Siciliam instructa classe uastarent, a Pyrrho rege Epiri ab Italia arcessito terrestri naualique certamine saepe superati, nouissime ad Romana bella conuersi sunt.

Pro dolor, legantne ista de ueteribus, qui de recentibus conqueruntur? immo legunt et ea non aequitate sed aemulatione coniciunt.

maximo enim illo et ineffabili quem neo [*]( AVCTORES § 83 sec. Iustinum 23, 2 6 12 et 13; 3 § 1-4 ) [*]( 1 afrigam D 2 sotii R || rex] ex D 3 cyrinarum D || afellaa] LD affellas R; Ophellas v || est s. «. add. m. lb L || agathocli L 4 affectat sed D affectasset R 5 inn∗xerunt R iungerunt D || per] p D || agatoelen D agathoclem LR 6 karthaginiensis (is m ea al. m.) R 7 agatocles D 8 afellae] L affellę (1 altera s. s. al. m) R afelle D; Ophellae v || post copias circ. 12 iili. erasae R 9 et] ex D 10 disperatio R1 disperacio D || illata (1 pr. in raa.) B 11 nise (nia in ras. m. 1; e in i m. 2) D H agathocles R1D || seditio eum ras. sub e R 12 hamilchar L amilcar D amylchar (1 s. s. al. ut uid. m.) R; Bomilcar fh; cf. Ruehl 1. 1. p. 37 13 karth- R 14 crudele.... (3 uel 4 litt. er.) R crudilis D 15 agathoclee R1D || karth- B 16 pyrro LRD || arcessito] LD accersito sed pr. c in ras. B 17 certamine (e fin. in ras. al. m.) R || saepe (e ex ę) B łł nouissim∗e (er. a) B 20 conquerentur B* || equitate (litterae a altera pars in rae. et t fort. ex corr. m. 1; fuitne equitias T) D )

sient etiam inter nos saepe inimicorum oculis uideri solet, eos, quos exsecrantur, nihil non prauum, nihil non subsiciuum, nihil non in uulnus suum dicto factoue agere, et hoc tamen plane simpliciter, in tantum enim captum cor obliquat inuidia, ut rectum natura non uideat;

de quoram numero sunt isti, sed multo miseriores quia inimici Dei ac perinde inimici ueritatis — de quibus flentes haec dicimus et quos misericorditer, si patiantur, arguimus, ut sa-

nemus, — qui uitioso oculo haec uident atque ideo duplicia illis uidentur quae uident et confusi caligine nequitiae in id cadunt, ut minus uidendo plus uideant, cum tamen id quod est ita ut est uidere non possint;

qui grauiora arbitrantnr flagella patris, quam hostis incendia; qui aoerbiorem uocant blandientem admonentem et redimentem Deum quam persequentem dominantem trucidantemque diabolum;

quamquam, si de patre intellegerent, de castigatione gauderent et, si praeuideretur fructus eruditionis, esset disciplina tolerabilis ac propter spem, quae nunc gentibus data est, antea uero non fuerat, leuiora ducerent, etsi grauiora paterentur.