Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

Anno ab Vrbe condita DXLVI bellum Punicum secundum finitum est, quod gestum est annis decem et septem. cui Macedonicum continuo successit, quod Quintius Flamininus consul sortitus post multa et grauissima proelia, quibus Macedones uicti sunt, pacem Philippo dedit.

deinde cum Lacedaemoniis pugnauit, uicto Nauide duce ipsorum nobilissimos obsides Demetrium Philippi filium et Armenen Nauidis filium ante currum duxit.

Romani captiui, qui sub Hannibale per Graeciam uenditi fuerant, uniuersi recepti, capitibus rasis ob detersam seruitutem currum triumphantis secuti sunt.

eodem tempore Insubres Boi atque Cenomanni contractis in unum uiribus Hamilcare Poeno duce, qui in Italia remanserat, Cremonam Placentiamque uastantes, difficillimo bello a L. Fuluio praetore superati sunt.

postea Flamininus proconsule Philippum [*]( AVCТORES § 1 Anno—DXLVI cf. ad 14 § 1 et 23 § 1 || bellum —§ 2 Liuius 30, 44 § 2 (32, 8) et Eutrop. 4, 1 et 2 § 8 Liuius 34, 50 et 52 § 4 Liuius 31, 10 et 21 § 5 et § 6 Liuius 32, 28 (proconsule); 33, 4. *7 sqq. 10 (ex quo Polybius, Valerius, Claudius laudati sunt) ) [*]( EXPILATORES 11 Romani—17 superati sunt quibusdam aliunde insertis exscripsit Paulus 71 ) [*]( 1 terrentius R || nobilibus (bil ex lib ut uid., m. 1) D || karth- B 2 pilleatus] LR om. D || indultae sibi lib. insigne v || indultae] inultae Da multae Db 3 pos D 4 D∙mo∙XL mo∙sexto∙ L quingentisemo quadragensemo sexto D ∙CCCC∙VI∙ (sic) R 5 decem et septem] LD x et VII R 6 macbedonicum R1 || quintius] LR quintus D || flamininus] LD (n posterior del. m. ut uid. 1 L) flamminius R 8 machedones R1 || lace*dęmoniis (ce ex che m. 2) R lacaedaemoniis D 9 nauide] LRD Nabide corr. v 10 demetrii D || armenen] RG armen LDA || nauidis] LRD Nabidis corr. v 11 ante] triumphans ante interpolauit G 12 greciam RD || captibus D 13 deterram D 14 boi] RD bos L boii βυ || adque RaD || cenomanni] LRbDβ cenomani Ra || unum (n ex m) D 15 hamilchare R amilcare D || italia. (er. m) R || cremoniam D 16 placenciumque D || lucio D latio R || fuluio] LRDβ; Furio corr. fsh 17 praeturae D || flamminius R || proconsulae D )

261
regem et cum eo Thracas Macedonas Illyrios multasque praeterea gentes, quae in auxilium ei uenerant, bello subegit.

uicti Мacedones castra amiserunt, VIII milia hostium eo die caesa, v milia capta Polybius scribit; Valerius dicit XL milia trucidata; Claudius uero XXXII milia interfecta commemorat.

Sed haec uarietas scriptorum utique fallacia est; fallaciae autem causa profecto adulatio est, dum uictoris laudes accumulare uirtutemque patriae extollere uel praesentibus uel posteris student: alioquin, si inquisitus non fuisset numerus, nec qualiscumque fuisset expressus.

quodsi gloriosum est duci et patriae plurimos hostium peremisse, quanto magis laetum patriae et duci beatum potest uideri suorum uel nullos uel paucissimos perdidisse.

ita lucidissime patet, quia simili impudentia mentiendi, qua occisorum hostium numero adiicitur, sociorum quoque amissorum damna minuuntur uel etiam omnino reticentur.

Igitur Sempronius Tuditanus in Hispania citeriore bello oppressus cum omni exercitu Romano interfectus est;

consul Marcellus in Etruria a Bois oppressus magnam partem exercitus perdidit; cui postea Furius alter consul auxilio accessit: [*]( AVCTORES § 10 Liuius 33, 25 (cf. Periocha) excepto omni, quod Orosius more suo addidit § 11 Liuius 33, 36 et 37 ) [*]( EXPLILATORES 19 consul―p. 262, 2 delenerunt exscripsit Paulus 71 ) [*]( 1 trhacas B || macedonas] LR2 machedonas R1 macedones Dv || yllyrios B illirios D 2 ei] eius D || bello. (er. 8 F) R 8 machedonee R1 || miserunt D || uɪɪɪ·mil· L octo milia D || ostium B 4 u̅. milia L quinque milia D || XL· milia L quadraginta milia D 5 xxxɪɪ (11 simillim. litterae u) milia B XXX · dno mil- L tregenta duo milia D 6 scribtorum L || falacia Da fallatia Ra 7 adcumulare\' RaD 9 si om. D || qualiscumque (s 8. s., m. fort. 1) L 10 quodsit L 12 uel nullos uel] nullospuel sed p deleta L 18 quia] LRD quod v || inpudentia RD 14 haec hostium numero adicitur sociorum om. L || numerus R2D 15 sotiorum R1 || dampna. R1 || haec uel etiam omnino reticentur add. ita mg. m. ut uid. 1 B 16 omnino ex omnium corr. L 17 semproneus D || spania. D1 ispania D\' || ceteriore LD1 19 a bois] RD1К2 a boiia GBv a boizis ut uid. D\' ab ipso L (item AK1Mb) 20 potet D )

262
atque ita uniuersam Boiorum gentem igni ferroque uastantes propemodum usque ad nihilum deleuerunt.

L. Valerio Flacco M. Porcio Catone consulibus Antiochus rex Syriae bellum contra populum Romanum struens in Europam transiit ex Asia.

tunc etiam Hannibal propter excitandi belli rumores, qui de eo apud Romanos serebantur, exhiberi Romam a senatu iussus, clam ex Africa. profectus ad Antiochum migrauit: quem cum apud Ephesum inuenisset cunctantem, mox in bellum inpulit.

tunc etiam lex, quae ab Oppio tribuno plebi lata fuerat, ne qua mulier plus quam semunciam auri haberet neue uersicolori uestimento nec uehiculo per Vrbem uteretur, post uiginti annos abrogata est.

P. Soipione Africano iterum T. Sempronio Longo consulibus, apud Mediolanium decem milia Gallorum caesa, sequenti autem proelio undecim milia Gallorum, Romanorum uero quinque milia occisa sunt.

Publius Digitius praetor in Hispania [*]( AVCTORES § 12 Liuius 33, (42-)44 § 13 Liuius 33, 47 et 49 § 14 Liuius 34, 1 et 8 § 15 Liuius 34, 43.46.47 § 16 P. (immo Sextus) Digitius―exercitum Liuius 36, 1 ) [*]( EXPILATORES 18 P. Sciptone—16 occisa sunt exscripsit Paulus 79 ) [*]( 1 adque RaD || boziorum D1 boiziorum D2 3 lucio D lutio B || marco D || portio R || conss· L consułs R || anthiocus L anthyocus R 4 siriae D || pr. L || instruens D 5 transiuit RD 6 ferebantur D2Z, a et in uno ex meis exempl. ed. 1738 h 7 affrica D frica Ra || anthiocum L anthiochum R 10 oppio] RbT1 oppido RaGKMOE appio LDT2 oppo H || plebi] LB plebis D 11 semunciã ( ̃m. 2 ut uid. D) DA semuncia L semiunciam Rv || Dene uersi|colori D1v neuersicolori (-ris La) LbA ne diuersi coloris Ra nene diuersi coloris RbD2 || uestimenti (· m. 2 ut uid.) D || nec] ne D1 - 12 hiculo R1|| xx B 13 publio RD || t- L tito RDB; item Liuii codices (B utrobique, Mog. certe semel) et Cassiodorius; ti Ufsh || semproneo D1 || long∗o (er. i) R || conss· L consuł B 14 apud∗ (er. m ?) B || mediolanium] LB mediolanum RD || x R || uerba gallorum caesa s. a. p. u. milia om. D 15 xɪ milia B || u̅· milia L v milia R 16 publius] p L || digius D || spania D1 ispania D2 || ceteriore L )

263
citeriore paene omnem amisit exercitum. M. Fuluius praetor Celtiberos cum proximis gentibus uioit regemque eorum cepit.

Minucius a Liguribus in extremum periculi adductus et insidiis hostium circumuentus uix Numidarum equitum industria liberatus est.

Scipio Africanus inter ceteros legatos ad Antiochum missus, etiam cum Hannibale conloquium familiare habuit. sed infecto pacis negotio ab Antiocho discessit.

in utraque Hispania per Flaminium Fuluiumque praetores bella multum horrida cruentaque utrisque populis gesta sunt.

P. Cornelio Soipione M. Acilio Glabrione consulibus Antiochus quamuis Thermopylas occupasset, quarum munimine tutior propter dubios belli euentus fieret, tamen commisso bello a consule Glabrione superatus uix cum paucis fugit e proelio Ephesumque peruenit.