Historiae Adversum Paganos

dein cum, excidio socieram et parricidio fratrum elatus, licere sibi omnia quae cogitauisset putaret, auraria loca in Thessalia et argenti metalla in Thracia inuasit ac, ne quod ius uel fas inuiolatum praetermitteret, praeoccupato mari et classe dispersa piraticam. quoque exercere instituit.

praeterea, cum eum fratres duo Thraciae reges de regni terminis ambigentes iudicem ex consensu praeoptauissent, Philippus more ingenii sui ad indicium tamquam ad bellum cum instructo exercitu ingressus inscios iuuenes uita regnoque priuauit

Athenienses uero, qui prius Philippi ingressum Thermopylarum munitione reppulerant, ultro paoem eius expetentes fraudulentissimum hostem de neglecta introitus custodia commonuerunt.

ceterae etiam Graeciae ciuitates ut intentius ciuilibus bellis uacarent, sub specie pacis et foederis sponte se externae dominationi subiecerunt,

maxime cum Thessali Boeotiique poscerent Philippum, ut professum se aduersum [*]( AVCTORES § 23 — § 27 Iustin. 8, 4 § 1.3.4.6.11.12, sed haec §23 frandul.-commonuerunt, § 25 et pretio, § 27 dispositis — emunit Orosio debentur, in illis § 26 sacramento confirmans Iustiniana male detorsit ) [*]( 1 subplicio P1R || nece P*D || dehinc LD || aotioram JB* 2 licere in ras. ampliore P libere L || quae] q; R1 8 cognita uisset D || putaret templa B || thesalia PRa || et argenti] LPD et statua idolorum argenti B argenti (omisso et temere) h 4 trachia PB tracia D || euasit L2 6 e∗ũ P 7 thraciae] L1 thragiae L\' trachiae PR traciae D || regis (i in e corr.) L 8 praeobtauissent (b in p corr.) R 9 instructu PB* || insocios La r (cf. 5, 5 § 11) inscios in ras. P 11 uero] autem R || pius R || t∗ermopylarum (erasa h) P termopilarum D termophilarum R 12 reppellerant L repulerant PRD 13 fraudolentissimum R2 || ne;glec∗∗ta (g et c al. m.) R || comminuerunt L* commo∗uerun sibi (erasa n) B 14 ceterae (e prima corr., fort. ex ae) P caetere D || etiam] tñ P (tamen X2) tunc R || greciae B 15 speciae (a eras.) B 16 dominacionis D || thesali PB* 17 boeotiique] LRa boetiique (boetii in ras. angustiore P) PRb brotiiquae D || philippum (ph ex f corr. uid.) P || ∗se (eras. a) R \' ) [*]( V. ) [*]( 11 )

Philippus tacite utrisque diuersa promisit, Phocensibus pacem et ueniam se daturum sacramento confirmans, Thessalis uero adfuturum se mox cum exercitu spondet, bellum tamen ab utrisque parari uetat.

igitur Philippus instructis copiis angustias Thermopylarum securus ingreditur easque occupatas dispositis praesidiis emunit.

tunc primum se non Phooenses soli, sed omnis Graecia captam-esse persensit: siquidem primos Phocenses Philippus rupta fide calcatoque sacramento infandae dilacerationi dedit, inde omnium urbes finesque populatus cruenta praesentia effecit, ut etiam absens timeretur.

ubi uero in regnum redit, more pastorum, qui pecora sua nunc per aestiuos nunc per hibernos saltus circumducunt, populos et urbes, ut illi replenda uel relinquenda quaeque loca uidebantur, ad libidinem suam transfert.

miseranda ubique facies et atrocissimum miseriarum genus obuersabatur, perpeti [*]( AVOTORES § 28—§ 31 Iustin. 8,5 § 1.4.5.7—11 exoeptis praeter alia quaedam his § 28 calcatoque sacramento et cruenta — timeretur Orosianis ) [*]( 1 focenaes PR focensis D 2 focenses PR fooensis D || lachedemoniis PR1 lac∗edemoniis R\' 3 differre D || auferrę D || 0 praetio (-cio D) RD || pretibus (c m. rec.) L praecibus PR || laborarent philippus (rent phi in ras. m. 2) P 4 tacede D || -que in ras. P || focensibus PRD 5 thesalis uero (is uero in ras.) P I thesalis uero B 6 affuturum (pr. f in ras.) R 7 utrique B 8 thermophylarum B 9 dispositi (s s. s. m. 2) L II emunit] L 8 munit D emuniuit PR emuniit ed. 1542, Fabr., h || focenses LPB focensis D 10 soli om. m. 1 P || sed] LPBD sed et v || grecia BD 11 focenses LPRD || phillippus D || infandae (in ex im corr.) P 12 delaceratiom P haec 13 effecitp. 164,12 regnabat folio uno dempto ante f. 44 desunt in L 14 redit] D, item GKV rediit PRv 15 praes tiuoa D || sAltus (A. ex 0 uel u) B 16 ue1 D || retinquendam D 17 transfret D || ubi D 18 obseruabatur D )

premit miseros inter iniuriarum stimulos superfusus pauor ipsaque dissimulatione dolor crescit hoc altius demissus quo minus profiteri licet timentium, ne ipsae quoque lacrimae pro contumacia accipiantur.

alios populos, anulsos a sedibus suis, finibus hostium apponit; alios in extremis regni terminis statuit; quosdam aemulatione uirium, ne possint quod posse creduntur, in supplemento exhaustarum urbium diuidit.

ita gloriosissimum illud quondam florentis Graeciae corpus in multas laoeratasque particulas exstincta primum libertate concidit.

Sed haec cum per aliquantas Graeciae ciuitates exercuisset et tamen omnes metu premeret, coniciens ex praeda paucorum opes omnium, ad perficiendam aequalem in uniuersis uastationem utili emolumento necessariam maritimam urbem ratus, Byzantium, nobilem ciuitatem, aptissimam iudicauit, ut receptaculum sibi terra marique fieret, eamque obsistentem ilico obsidione cinxit.

haec autem Byzantium quondam a Pausania [*]( AVCTORES § 32 Iustin. 8, 6 § 1 § 33 Iustiniana 8, 6 § 2 IllO Marte distorait oap. 13 § 1 et § 2 usque ad condita] Iustin. 9,1 § 1 — 3. ) [*]( EXPILATORES 16 aptissimam-17 fleret..18 haec—p. 164, 1 condita .. Constantino polis , 3 nunc-Orientis est adhibuit Constantinum pro Pausania memorans Isidorus Orig: 15, 1, 42 ) [*]( 1 irruptioneet (prior r in ras.) R || bello] uictore D 2 pręmet P praemit∗& (a eras., ante & uid. t eras.) R fremit D 3 stimolos P 5 timentium] D timendum P tim̃tidũ R timentibus v || ae ipsae]∗∗ ipsę R 6 ostium P 8 poseint] PbjR possent PaD || quod] qd in ras. P || supplemento] PRD supplementa g (uelut G) h 9 hexaustarum R 10 greoiae B 11 extincta PRD 12 haec in ras. P || aliqaantos PaR1 || greciae RD 13 coniciens (c alt. in ras. ol. m.) R 14 in in ras. al. m. R 15 emolomento P emol∗umento (etas. 1 9) B || ratǐs P 16 birantium P bizantium RD 17 sibi post add. sed a m. 1 P ibi R 18 cin*xit (eras. 0 B || bizantium PRDR || quondam (o ex a corr.) P || pausania] PRRM pausantia D pausina R ) [*]( 11* )

Philippus uero post longam et inritam obsidionem, ut pecuniam quam obsidendo exhauserat praedando repararet, piraticam adgressus est. captas itaque CLXX naues mercibus confertas distraxit et anhelanti inopiae parua recreatione subuenit.

inde propter agendam praedam et curandam obsidionem diuisit exercitum. ipse autem cum fortissimis profectus multas Cherronesi urbes cepit profligatisque populis opes abstulit. ad Scythiam quoque cum Alexandro filio praedandi intentione pertransit.

Scythis tunc Atheas regnabat: qui cum Histrianorum bello premeretur, auxilium a Philippo per Apollonienses [*]( AVCTORES § 2 post antem sqq. cf. Oros. 7, 28 § 27 § 3 et § 4 Iustin. 9, 1 § 5-9 § 5-§ 7 Iustin. 9, 2 § 1-4.10.14-16 ) [*]( EXPILA.TORES 1.2 hinc habet quae postea Constantinopolis est appellata Paulus p. 7, 18 ) [*]( 1 sparthanorum R || aautem (a s. s. al. m.) R || constatino B 2 maius (i ex n) R || constanti|tinopolis D || dicta-Mgloriosis simi (. et g in ras.) B 3 sedis DR || caput |∗orientis (er. t ut uid.) D || \' est orientis 3 || philippus (ph in ras.) P pillupus (i alt. radendo ex p) D 4 uero] autem B || inritam] PD irritam (r pr. in ras. minus clare ideoque alma r s. s.) B || obsidione D 5 obsedendo PR obsedendum D || exauBerat RaD || piraticam (p in ras.) R 6 aggressus (g pr. in ras.) R || capta sit itaque D || centum septuaginta D || mercibus confertas mercibus (as in ras.) P 7 anhelanti (hel in ras. ex chell) P allinanti D || inopia D 8 praedam om. D 9 cherronesi] PaRa (item ut uid. V2HO; cerrolnisi V), h cherronessi Pb (item post corr. V3, cheronessi C) cherronissi D cherronensi Rb (cherronensi M1 et ante corr. V3 ceronensi T; peius etiam interpolati sunt hi: cherTonenses GM2K cheroneses N herronenses X,; ceronensium corr. m. 2 E); cf. Ruehl, Iahrb. f. Phil. Suppl. 6 p. 34 10 caepit PR2 coepit R1D 11 scitiam PR sch thiam D 12 pertransit] PDRa pertransiit Rb,v || scithis PR || regnauit D || qui cum] hinc denuo superstes L || histrianorum] |LPRD 13 bello—14 histrianorum om. sed m. 1 in mg. inf. add. D || niapolloenses (ni tn. 1) P apolloniensis LD apolonienaes B )

Philippus dimissa obsidione Byoatii Scythicum bellum totis uiribus adgreditur commissoque proelio cum Scythae et numero et uirtute praestarent, Philippi fraude uincuntur.

in ea pugna xx milia puerorum ac feminarum Scythicae gentis capta, pecorum magna copia abducta, auri atque argenti nihil repertum: nam et ea res primo fidem inopiae Scythicae dedit. uiginti milia nobilium equarum sufficiendo generi in Macedoniam missa.