Historiae Adversum Paganos

quippe eum supra humanas uires esset, incendere aeneas trabes et subruere magnarum moles structurarum, ictu fulminum forum [*]( AVOTORES § 13 uidetur adhibitus esse Augustinus Cw. D. 3, 29 et 21; 1, 1 ei 7 § 13 sex mensibus] Florus 1, 13 I 15; cf. Oros. 7, 39 § 17 : continuo paene anni spatio || tribus diebos cf. Oros. 7, 39 § 15 H Gothi—cogentes cf. Oroa. 7, 99 .§ 15 ictu fulminum—euertit cf. Oros. 7, 39 § 18 ) [*](haec 1 En usque ad 5 tra- itemque praecedentium aliquot litteras in L rec. manus redintegrauit; quae m. 1 scripsit detrita quidem sunt sed adhuc cernuntur en] enim D II comparatione (-ci- D) RbD 2 en om. m. 1, S 8. 8. fort. m. 2 P enim D || de quibus] L quibus PBDv H en] enim D || q; B II electa] elicta D 3 neclecta D || paenitentiam] RD paenitetiam (t altera in ras.) P paenitentem L || parea P 4 conserantur L II hae* (c eras.) B 5 deseuiens L 6 extincto LPBD (tin in ras. P, to in ras. m. 1 D) 7 goth1 B 9 cogentis (gen in ras. m. 1) D || ibi uii] ubi L || inuentum (n altera in ras.) P 11 conpararim] L conparari PR (n tn m corr. R) comparari D 12 fuerit] fuit L 13 et fatendum LPRD fatendum h 14 ipse **** quod (4 litt. eras.) B ipsi quod D 15 illi gothi B II pleuissent D 16 sup B II aeneam (corr. m. 2) P 17 ictus L )

Et quoniam uber dicendi materia est, quae nequaquam hoc concludi libro potest, hic praesentis uoluminis finis sit, ut in subsequentibus cetera persequamur. [*]( 1 quae ex q; corr. B || superstitionẽ D 3 ab* ominamentorum (h eras.) B || quod inmissa] LP\'D (imm. D) quia imissa (sic) P1 quedimissa B || bostem B || adiit P audiit D 4 e] ae Pa 7 cetera (( eras.) B || persequamur] PSD subseqaamur (per m. 1b) L prosequamur v) [*]( PAVLI OROSI |LIB. n. EXPLC.|INC. LIB. III.|VTERE FELIX (n. 1 et S rubris, u. 3 et 4 nigrit litt.) L expl: P2, sequuntur : EXPLICIT ADVERSVM paganos (paganos insertum minusculis) PAVLI HOBOSII LIBBB SECVNDVS INCIPIT ADVERSVM PAGAN08 LIBEB TERTIVS P1 EXPLIC̈ΑDVERSV PAGANOS PAVLI HOROSII * LΙΒ̃ SECVNDVS INCIPIT LIBER TEBTIVS R ) [*](EXPLICIT. LIBER II. (litt. nigr.) [ INCIPIT : LIBER TEBCIVS (lilt. rubris) D )

Et superiore iam libro contestatus sum et nunc necessarie repeto secundum praeceptum tuum de anteactis conflictationibus saeculi: nec omnia nec per omnia posse quae gesta et sicut gesta sunt explicari, quoniam magna atque innumera. copiosissime et a plurimis scripta sunt, scriptores autem etsi non easdem causas, easdem tamen res habuere propositas: quippe cum illi bella, nos bellorum miserias euoluamus.

praeterea ex hac ipsa de qua queror abundantia angustia oritur mihi et concludit me sollicitudo nodosior. si enim aliqua studio breuitatis omitto, putabuntur aut mihi nunc defuisse aut in illo tunc tempore non fuisse; si uero significare cuncta nec exprimere studens conpendiosa breuitate succingo, obscura faciam et ita apud plerosque erunt dicta, ut nec dicta [*]( AVCTORES § 1 superiore.. libro Orosius 1 praef. § 9 sq. et 1, 1 § 14 sq. § 2 breuitate - obscura (cf. § 3) similia apud Horat. A. poet. 26 et Quintilian. Inst. or. 8, 3 § 82 ) [*]( 1 necessariae PaRaD 4 innumera (in in ras. ampliore) P 5 copiosis∗∗sime P copiossime D || plurimis (mie ex bus corr.) P || sunt] suntẹ̀ẹṣ (es al. m. add.) R || scribtores L 7 miserias (priore i in ras. R) bellorum PR 8 ex] et ex P exex (et al. m.) R || de qua in ras. et corr. m. 2 P || quaeror L queror sed e in ras. PR || abundantiam L habundantia Pa Ra D || oritur (r prior ex corr. litterae procerae) P 10 ∗∗defuisse P 11 illo tunc] illo|tum D || tunc s. s. in R 12 nec ezpimere (nec e in ras. m. 1) R || compendiosa Rb 13 erunt dicta] erunt dubia P erunt dicta dubUa (erasa t) R || uideantor (uid in ras.; fuit p..) P )

maxime cum e contrario nos uim rerum, non imaginem commendare curemus; breuitas autem atque obscuritas, immo ut est semper obscura breuitas, etsi cognoscendi imaginem praefert, aufert tamen intellegendi uigorem. sed ego cum utrumque uitandum sciam, utrumque faciam ut quocumque modo alterutra temperentur, si nec multa praetermissa nec multum constricta uideantur.

Anno ab Vrbe condita CCCLXIIII, quem annum sicut grauissimum propter ignotam sibi captiuitatem Roma persensit ita magnificum propter insolitam pacem Graecia habuit, eo siquidem tempore, quo Galli Romam captam incensamque tenuerunt ac uendiderunt, Artaxerxes rex Persarum discedere ab armis et quiescere in pace uniuersam Graeciam per legatos praecepit, denuntians contradictorem pacis bello inpetendum.

quem ita iubentem potuissent utique Graeci tam constanter contemnere, quam fortiter saepe uicerunt, nisi porrectam undecumque [*]( AVCTORES § 1 a. ab n. condo aocLxmi annus Vaurroniamus desumptus fort. ex Eutropio 2,1; cf. Eus. 1626 || annum sicut-uendiderant Iustm. 6, 6 § 5 || Artaxerxes - inpetendum Iustin. 6, 6 § 1; cf. Oros. § 26 ) [*](1 e om. D 2 autem om. P\'D 3 cencognusdi (cen m. 1) D 4 autfert L aufert (fert in ras.) P aufert∗ R auferi D || tam in ras. P 5 utrimque uit. sc. utrumque, ed. 1542 || utrim quae D || uidan doB clam (n statim ex s) D || uitando L || utrumque faciam] LPBD faciam h || quocumquae D 6 al∗terutra∗∗∗ ex aliterutraque corr. P || ai nec] LPRD nec ed. 1510, h (non optu est corrigere scilicet nee) || multa] ∗∗∗∗∗∗multa∗∗ (a in ras.) P multa B 7 multũ. (u altera col. obscuriore) R U uidentur D 8 CCCLXIIII] PR ·CCC·mο·LΧ·mo quarto L trecentisemo sezaginsemo quarto D 9 propter (o ex ae corr.) L sic pp P per. (in marg.: ppt) R || ignotam (tam in ras. ampliore) P (ignoratam ? uelut TX,) || persensit (per m. 1 ut uid.) L 10 grecia RD 11 quod D || cap*tam (fuit i in ras.) P 12 uendederunt Pa || artarxerxes R artarxerses LP 13 greciam RD || praecipit D 14 bello (v a m. 2) P 15 iuaentem L1 || greci R || contempnere PRa 16 occassionem (8 prior erasa) PR )