Historiae Adversum Paganos

NARBONENSIS PROVINCIA, pars GALLIARVM, habet ab oriente Alpes Cottias, ab occidente Hispaniam, a circio [*]( EXPILATORES §§ 63-66 fortasse adhibuit Isidorus Orig. 14,4,25 ) [*]( 1 obstraetnr D cingitar 8 || |quę gallicū corr. in quęa gallico m. 1 P quae gallico B\' || legasticam B n sinum om. 8 2 si.exurgentes (s s. s. m. 2) P exsurgentes (prior B erasa) B exsurgant 8 II primum] hinc incipiant 8 || finis D II galleam D gallia 8 8 rętiamque A : retiamqae PRBD retiaqae 8 || se cludunt B || doneo om. 8 || in sinum liburnicam (om. defigantur) 8 || sinum B II liburnico (i altera in ras.) P liburnicom B || difigantur Bl 4 orientem D II flumenis D || reni (h 8. 8. m. 1 P) PA rhyni B 5 euro] euro habet BD II poe-ninas] PBBD appenninas 8 || miridiae D || prouinciam] s. s. m. 2: errat 8 -tiam B\' 6 lagudunensem B lagdonensem D om. 8 || eirci∗∗o (er. n ?) B 7 ocianam D || britannicum] B brittanicam PR1DAB brittannicam B* || aeptemtrione (ne s. s. 1 P) PRB II brittaniam PB18 brittanniam B* britannicam B brittanicam D II insolam D 8 gallea D II lugdonenses D IIlongum] longam est 8 9 fleza D || aquitacam P* aquit- (i 2, ex a?) B || haec] quae 8 10 meridi P* || prouin*ciae (n ras. ex m) P || narbonensis (r ex 1 inter scribendum corr.) P narbonenses D 11 arilas (r ex b m. I) D harelas PRA || ciuetas D || et mari] AR2Gbv; ubi mari V ubi a mari 8 in 0 glossa ubi pone et s. s. a manu 2; et ubi T; mari PR1BDGA || rhotani D rodani PR2 rodanus 8 || accipitur] PRB9 accepitur D excipitur h 12 proaintia P || partem B || gallearum D 13 alpm (aItera a erasa) P alpęs (( eras., s 2) R || scottias B *∗cottias (ante c erasa s; supra i erasa c) R || hyspaniam B || circi∗o (n erasa) R || aquitanicam] PR1 BDB aquitaniam B2v )

AQVITANICA PROVINCIA obliquo cursu Ligeris fluminis, qui ex plurima parte terminus eius est, in orbem agitur.

haec a circio oceanum qui Aquitanicus sinus dicitur, ab occasu Hispanias habet, a septentrione et oriente Lugdunensem, ab euro et meridie Narbonensem prouinciam contingit.

HISPANIA uniuersa terrarum situ trigona est et circumfusione oceani Tyrrhenique pelagi paene insula efficitur.

huius angulus prior, spectans ad orientem, a dextris Aquitanica prouincia, a sinistris Balearico mari coartatus, Narbonensium [*]( AVCTOEES § 67 cf. Partsch p. 32 § 69—74 cf. Detlefsen in Comment. in hon. Mommseni p. 23 sqq. ) [*]( EXPILATORES 3 in fronte — 4 Stoechadas compilauit Isidorus Orig. 14, 6, 38 5 Aquit. — 6 agitur compilauit Isidorus Orig. 14, 4, 27 10 Hisp.—11 efficitur adhibuit Isidorus Orig. 14, 4, 28 ) [*]( 1 septemtrione PRB Illugudunensem B lugnensem D || aquiloni D 2 galliam] gallicam D || sardeniam B 3 beleares Pl || habens] hinc sunt (cf. § 24) 8 II qual (erasa e ?) R II rodanus PRB 4 enit (sic puncto 8. s. 1 m.) B II stoecades (stocades R) insulae...in frontS (fontem R) narbonensis prouinciae qua rodanus fl. i. m. e. 3 || insulas decadas 9 II sthoecadas PaR1 A stychadas B sthicadas PbR2 sticadas D 5 aquitauia BRML2 II pronintia PR om. 3 II curso D || ligeris] DR ligeri PRBA2 ligere M II flumenis D II qui] om. R (non LM) 6 in orbem agitur] eamque paene (pene RM) in orbe oingit 3 || urbem 1 D orba В 7 cirtio R || oceanum habet S || qu P || hyspanias B ispanias 8 8 habet om. B || ab oriente et septentrione B || septemtrione RB (sic septentrione P) || lugudunensem B lugdonensem D 9 meridiae D || narbonenees prouincias B 10 hyspania B om. 8 II tritona BmII est] add. g (uelut TO) v, om. PRBDAB 11 ociani D II 1 tyrren* que (eras. e) P tyrrenique R tyrrini que D terrenique B || pylagi B II paenq a. ras. R pene DВ || effecitur D || angulos P* 12 propior B || expectans C || ad om. B ab Ra || aquitaca P* aquitania D aquitanicam S II prouinciam В 13 sinistra- D dextris (sic) 8 II ualearico PR1 Baliarico D baleari circo S II narbonensium finibus cuartatus ingreditur B II conarctatus B coartatur PR )

secundus angulus circium intendit; ubi Brigantia Gallaeciae ciuitas sita altissimam pharum et inter pauca memorandi operis ad speculam Britanniae erigit.

tertius angulus eius est, qua Gades insulae, intentae in Africum, Athlantem montem interiecto sinu oceani prospiciunt.

Hispaniam citeriorem ab oriente incipientem Pyrenaei saltus a parte septentrionis usque ad Cantabros Asturesque deducit, atque inde per Vaccaeos et Oretanos, quos ab occasu habet, posita in Nostri maris litore Carthago determinat.

Hispania ulterior habet ab oriente Vaccaeos, Celtiberos et Oretanos, a septentrione oceanum, ab occasu oceanum, [*]( AVCTORES § 73 cf. Partsch p. 23 ) [*]( EXPILATORES 6 Hisp. - p. 28, 1 fretum adhibnit Isidorus Orig. 14, 4, 30 ) [*]( 1 circdum om. B || brigancia D uingrantia b 2 g. c. B.] cinitaa siţa est et galliciae B || galleciae PR1 callaeciae A gallicae B galliiae D, R2 || sita sit (sit m. 2 sed erasum) B || altisimam B altissimum u in a statim corr. m. 1D) R2D ad altissimum S || farum PbRBDB fmm Pa || memoradi R1 3 speculum AB || britanniae] R2B britaniae P\' brittaniae P2R1DB || eregitur B || terciua D || a. e.] PD angulus BB eius (angulus m. 1 s. s., ante eius ut uid. inserendum) B e. a. v 4 est om. ® || qua] R2D qui PR* quo BAB|| insilae (i alt. in o corr. m. 1) D || intente P1 (-tę PJ), D || in africam (sic) intentae B | in om. B || affiricum PBIB africam (sic) В ||athlantem] PBB$ athlantae D atlantem A 5 interiectu D || ociani D oceanum. B || pospinnt (ci s. s. m.1) D 6 hyspaniam B Ispania 8 || citerorS (r prior in ri, g in em mutata a m. 2) P caeteriorem B ceterio B || incipientem] incipit ex 8 || pyrenei PR pyriuei BD pirinei ? || saltisus B 7 septemtrionis (i posterior in ras. P) PR septentriones D septemtrionali S || cantabroas Bt cantabras Bm || turresque B ad turres 8 || deduçit] PRBD om. 8 deducunt v 8 adque PIB || inde om. 8 || uacceos (u in b mut. R) RBA uaccheos P uacceus D urceos 8 || oretanus D orrentanos B || quas (uid. quos fuisse) Ps quas B\' 9 positas R1 poseta D post B || nostri. R || chartago B carthaco D tarthago PR || terminatur B 10 hyspania B Spania (S in IS corr.) B || uacceos BD uaccęus A uaccheos (u in b mut. et ccheos in ras. R) PR barceos # || caelteberus. D celtibe|ros (celtihe in ras.) R 11 coretanus D orrentanos S3 || septemtrione PRB I ocianum D || ab occasu bis scripsit 1, corr. 2 D || ociano D )

Et quoniam oceanus habet insulas, quas Britanniam et Hiberniam uocant, quae in auersa Galliarum parte ad prospectum Hispaniae sitae sunt, breuiter explicabuntur.

BRITANNIA oceani insula per longum in boream extenditur; a meridie Gallias habet. cuius proximum litus transmeantibus ciuitas aperit, quae dicitur Rutupi portus; unde haud procul a Morinis in austro positos Menapos Batauosque prospectat.