Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

a fonte Tigridis usque ad Carras ciuitatem inter Massagetas et Parthos mons Ariobarzanes;

a Carris ciuitate usque ad oppidum Cathippi inter Hyrcanos et Bactrianos mons Memarmali, ubi amomum nascitur; a quo proximum iugum mons Parthau dicitur;

ab oppido Cathippi usque ad uicum Safrim inter Dahas [*]( AVCTOREa § 37 cf. Partsch p. 12 sqq. ) [*]( 1 et inter om. D || albanus D 2 adtollitur B adtolli dicitur D 3 hoc iugum tauri montem B 4 montes D || parcohatras] PRA parco ha trans D parchoatras BBv 5 armoeniae B armaeniae P w arm*eniae (er. a) R arminiae D || cacasum Pa 6 taurus B || causo P || putatur] existimatur B || in marg. i, quae ad quam uocem spectet non liquet, B || ita non] PRB non ita BDv 7 eufrates PRB || radice] a radice S de radice ςh ||parcohatrae] R1 parcohatre PR1DA parchoatrae Bh parchoadrae B || montes D || affusus PR1 8 in meridiem tendens B || meridiag D || sinistram (in m ras. m. 2) P || a dextra B 9 dexteram B || cholchos PR || albanus D 10 caucasas (c altera ex 8 corr.) P om. B || dicetur D || a om. B || caspis B caspi PRl caspitis A || usque ad armenias pylas uel om. $ 11 arminias D || pilas PRD || tygndis B 12 arminiam D armoeniam B || hiberiam DA hyberiam PRBB || acrocerauni] BAB acrocherauni PR acroceraunii Dv 13 tygridis BB || carras] DaB charras PRbBDbA charas Rk; fort. scrib. carrhas || masagitas B 14 ariobarzanem sa charris D || charris PRBA || usque] usque ciuitatem B 15 cathippi] DA cathyppi B catippi PR1B catippii R2 || hircanos PRD hilcados B || memormali B menalius 9$16 ammomum B || parthau] pariao B 17 dicetur D || cathippi] DA cathyppi B catippi PR1B catippii (sed mox i fin. del.) R* || safri B saphrim v; cf. tab. Peut. (Riese, geagr. p. XLvm) I) dassacauracas B || dAhas. (A ex e 2, .2) R dachas B )

19
Sacarau cas et Parthyenas mons Oscobares, ubi Ganges fluuius oritur et laser nascitur;

a fonte fluminis Gangis usque ad fontes fluminis Ottorogorrae qui sunt a septentrione, ubi sunt montani Paropanisadae, mons Taurus;

a fontibus Ottorogorrae usque ad ciuitatem Ottorogorram inter Chunos Scythas et Gandaridas mons Caucasus.

ultimus autem inter Eoas et Passyadras mons Imauus, ubi flumen Chrysorhoas et promunturium Samara orientali excipiuntur oceano.

igitur a monte [*]( EXPILATORES 8 a ... p. 20, 1 dextra, 7 oberrantes adhibuit Isi- dorus qrig. 14, 3, 31_ ) [*]( 1 sacaraucas] PRA (-cas. ex -casa et in marg.: 1 int dachas tauriocaa m. 2 R) taraucas BD ac Araucas h; cf. Strabo 11, 511; Ptolem. 6, 14 § 4 (ubi Σαϱαγαυϰαί codices nisi quod Σαγαϱαύϰαι cod. Paris. 1402 et Vindob.); Bitter 7,696 || parthyenas] R2 partyenas PRl parthisinas B parthienas DA parthenasis B || mons osc.] ponsos scouaris B || escå̤bares P oscobaris B oscubares D || gantis B 2 et laser nas- citur] quem et padum [corrige phisoo] dicunt B || slac̤er (8 m. 2 [m. 1 ΜΔV]) P lasler (eras. c) R || haec a fonte usque ad 20, 15 ab africo usqae om., ubi in mg. hic minus habet adnot. m. 1, codex B, eandemque lacunam in omnibus eius cosmographiae codicibus a se excussis esse testis mitti est A. Riese || fronte D || gantis B ganges PRA 3 ottoroga̤rrę (o m. 2) P octorogorrae (c in t corr. 2) R attorogorre D || sept5 trione PR || ubi sunt montani om. D 4 paropanisadae] RBDA paropan∗isadae (una hasta longa erasa antequam seriberetur i) P paropamisadae v; cf. Meineke ad Stephan. Byz. || a fontibus om. D || ottorogor rae P octorogorrae (c in t corr. 2) R attorogorre D 5 otto goram P octo goram B\' ottorogoram DAa || chunos] B funos PBlA hunos R2 hunus D; fort. f ex h deprauata et hunos scribendum; hunnos v || scytas PA scntas B1 scythasque B scithas D et seythas (-itas E) R2ςv 6 gandaredas PB || caucasius P caucas∗us aitera c ex s. corr. 1; i eras.) R || ultimum B [J eoas] (post eo scripserat B sed statim corr.) D cos (c in ras. et a s. s. a 1 ut uid. m.) P eoas B1 eos. as • A 7 passyadras] PBA passiadras D pasiadras Bv || imauus] PRBA inmauus D || crysoroas PR chrisorhoas B n chrisurhoas D || promuturium (supra infraque m priorem correctura n c?. erasa; n m. 3) P promuntnrium (u prima et sec. in o corr. m. 2, sed mox n prima restituta et c deleta) B promontorium BA 8 ociano D ) [*](2* )

20
Imauo hoc est ab imo Caucaso et dextra orientis parte qua oceanus Sericus tenditur, usque ad promunturium Boreum et flumen Boreum, inde tenus Scythico mari quod est a septentrione, usque ad mare Caspium quod est ab occasu, et usque ad extentum Caucasi iugum quod est ad meridiem, Hyrcanorum et Scytharum gentes sunt XLII, propter terrarum infecundam diffusionem late oberrantes.

MARE CASPIVM sub Aquilonis plaga ab oceano oritur, cuius utraque circa oceanum litora et loca deserta incultaque habentur. inde meridiem uersus per longas angustias tenditur, donec per magna spatia dilatatum Caucasi montis radicibus terminetur.

itaque a mari Caspio quod est ad orientem, per oram oceani septentrionalis usque ad Tanaim fluuium et Maeotidas paludes quae sunt ad occasum, per litus Cimmerici maris quod est ab Africo, usque ad caput et portas Caucasi quae [*]( AVCTORES § 48 cf. MueUenhoff, Weltkarte p. 46, deutsche Alt. 1 p. 321 ) [*]( EXPILATORES 9 deserta incultaque, 12 ad orientem — 13 Maeotidas palades adsciuit Isidorus Orig. 14, 3, 34 ) [*]( 1 imauo] PBDA imaui B || orientes D II quo R2 2 ocianus D || sericus] PRDRM1 siricus LM2 styricus B y teditur P II promunturium] D promuntorium PB promontoriam BA || boreum fiumen B 3 scyticũ mari em. 2 ut uid. [m. 1 MAY]) P acyticum mare (e ex i corr. 2) B II septdtrione PB (duob. uocc. fere ubique P) 4 ab occasu] ad occasum RM usque (aic) ad occasum (usque deZ. m. cmt.) 8 5 extensum B || caucasi iugum] occasi M1 causasi B* II est 8. 8. B* || a meridie 3 II meridiS (5 mutat. in em) P mindiad D II nohyrcarum (a corr. ex e) P hircano D 6 scytarum B scytorum P II XLII] PRA quadragenta ■ tres D XLIIII • B II propter — 7 oberrantes] propter terrarum infecunditatem (-te A) late uagantes (uac- R) 3 7 deffusionem B 8 plagam D || ociano D II oretur D 9 utraque (ra 1 n in ras.) P 10 meridem P 11 spacia D || cacasi P II montes D 12 a om. B || mare PR 13 ora B II septemtrionalis B II meotidas PBBDA meotides LM (item 14, 4, 3) miotidas R (item 14, 4, 3) ▼ 14 qae P que D II cymmerici B cimmirici D 15 africo B (sed prior f eras.), B || ad caput] haec et seqq. exhibet 8 )

21
sunt ad meridiem, gentes sunt XXXIIII.

sed generaliter regio proxima Albania, ulterior sub mari et monte Caspio Amazonum nominatur.

Expliciti sunt quam breuissime fines Asiae. nunc EUROPAM in quantum cognitioni hominis conceditur stilo peruagabor.

Incipit a montibus Riphaeis ac flumine Tanai Maeotidisque paludibus quae sunt ad orientem, per litus septentrionalis oceani usque ad Galliam Belgicam et flumen Rhenum quod est ab occasu descendens,

deinde usque ad Danuuium quem et Histrum uocant, qui est a meridie et ad orientem directus Ponto accipitur ab oriente Alania est,

in medio Dacia ubi et [*]( EXPILATORES 6 a ... flumine — 9 occasu] inde Isidorus Orig. 14, 4, 2 excerpsit haec: incipit a flumine Tanai, descendens ab occasu (sic) per septentrionalem oceanum 11 Alania — p. 22, 2 tenent adhtbuit Isidorus Orig. 14, 4, 3 ) [*]( 1 ad meridiem] a meridie (-diae D) BDS || sunt] inhabitant B || triginta quattuor A tregentaIIII quae (corr. m. 1) D XXXII • B || regio] in regione 8 2 albania] albani morantur 8 || ulterior sub mari- 4 asiae] In ulteriore circa mare et montem caspium asiae partis orientu (proxima pag. i. e. f. 1sh uacua est relicta) 8 || ante ulterior interpunxit Biese (item M), post ult. edd. || amatzonum B 4 explicati (ExpL A) B1A Explecati D || quem D || finis D || eoropam D Õ cogni. cione D condicioni 8 || bominu - in hominis corr. m. ut uid. 1 P humanae B || conciditur D || gtilo peru.] indicabo in qua nobilis italia reputatur 8 || stylo B || peruaoabor D || in marg. EVROPAE REGIONES R GENTES B 6 Incipit] addidi B et 3 secutus: Orosii librarii lemmatis esse rati omiserunt; Incipit a montibus (supra Incipit m. 2 scr.: europa) 8; de 3 uide supra; cum praecedd. coniungunt PB II montebus D U ripheis PRASB rifeis B . ipheie D || ac] a 8 || tanaim Pi tanais B tanai 3 II meotidisque BD, R (sed e (in. in ras. in qua 4 « fuit fort. ae) meotiisque (d m. 2) P meotiique (s m. 1) A meotisque B 7 quae] q: D || ad om. D || littus B || septemtrionalia P (is ex es corr. m. 1), RB 8 oceaniusq: (in ex us corr. m. 1) D || ad] in 8 || galleam D supra galliam scr. m. 2: inclusiue 8 || belgecam B || rhynum B 9 descendens] addidi ex Isidoro || deinde P || danuuium] DA danuium B danubium PB 10 histrum] PBD hystrum B || ad meridiae D || et ad oriente D; et om. h 11 ponto ace.] Sic ut ponto snscipiatur 8 || accipitur] PBD aocepitur B excipitur A || ab] hinc ab 8 || halania D || datia 8. )

22
Gothia, deinde Germania est ubi plurimam partem Suebi tenent; quorum omnium sunt gentes LIIII.

Nunc quidquid Danuuius a barbarico ad mare Nostrum secludit expediam.

MOESIA ab oriente habet ostia fluminis Danuuii, ab euro Thraciam, a meridie Macedoniam, ab Africo Dalmatiam, ab occasu Histriam, a circio Pannoniam, a septentrione Danuuium.

THRACIA habet ab oriente Propontidis sinum et ciuitatem Constantinopolim quae Byzantium prius dicta est, a septentrione partem Dalmatiae et sinum Euxini ponti, ab occasu et Africo Macedoniam, a meridie Aegaeum mare. [*]( AVCTORES 1 ubi—2 tenent cf. Tacitus Germ. 38 \' (Suebi) maiorem .. Germauiae partem obtinent\' ) [*]( EXPILATORES 3 Danuuius — 7 Histriam excerpsit Isidorus Orig. 14, 4, 5 8 Thracia -11 Aegaeum mare adhibuit Isidorus Orig. 14, 4, 6 ) [*]( 1 *gothia (e eras. ?) R hgotia B gotia 3® || 1germina corr. 2 ex ?germinia. R || est om. B || suebi] ante ras. M sueui ARLMb suęni P suaeui R sueaui B su∗∗∗ (eui uel em eras.) D (alibi plerumque suebi PRD) 2 gentes sunt B || quinquaginta (-genta D) quattaor DA 3 quidquid] A quicquid PRBD || a barbarico danubii B || danuuius] DAR (sic ubique R) 2 danuius B danubius PRSR in mg. sup. danubius dounoylbe s. XIII—XIIII R || ad] usque ad 8 4 secludit] interrumpit B 5 mysia PA misia R1I mesia R2 || hostia B || fiumen B || dauuuii] DAWt danui B danubii PR danubium B danuuius R || eoro D e 6 ∗∗∗|thraciam (eras. tra) A trahiam P trachiam R traciam B trac. 3 || a om. D || meridiae D || macheedoniam (a altera erasa) P machedoniam R\' macedonia D || affrico B || dalmacia D delmatiam A (sed I 56 dalm.) 7 histriam] PRAB hystriam B historia D histr. R istr. LM || cirtio R || ad pannoniam s. a. ·1· YngariS manus saec. XIII—XIIII R || a om. D || septemtrione PRB || danuium B danubium PRB 8 trachia PR tracia AB trac. I II propontedis D 9 constantinnpulim (n posterior in o corr. a 1 aut 2 m.) P constantunopolim (i er.) R constantini Bb || byzãtiũ (aD tn. 2) P bizantium B p est] est quae et antus [ef. Riese, Hermes XII 144] B || septemtrione PRB 10 partem dalmatiae] dalmatiam B || dalmaciae D net] habet B || euzeni B || ponte D || et om. B 11 affrico BD || machedoniam PRb a meridie — p. 23, 1 mare om. B || merediae D -dię a. ras. R || egeo (egio L2) mari adheret (adherit R aderit M1) 3 || aegeum PRBDA )

23

MACEDONIA habet ab oriente Aegaeum mare, a borea Thraciam, ab euro Euboeam et Macedonicum sinum, a meridie Achaiam, a fauonio montes Acrocerauniae in angustiis Hadriatici sinus, qui montes sunt contra Apuliam atque Brundisium, ab occasu Dalmatiam, a circio Dardaniam, a septentrione Moesiam.

ACHAIA undique propemodum cincta est mari; nam ab oriente habet Myrtoum mare, ab euro mare Creticum, a meridie Ionium mare, ab Africo et occasu Cephaleniam et Cassiopam insulas, a septentrione sinum Corinthium, ab aquilone angustum terrae dorsum, quo Macedoniae coniungitur uel potius Atticae; qui locus Isthmos uocatur, ubi est Corinthus, habens in Attica ad boream non longe Athenas ciuitatem. [*]( ( EXPILATORES 1 Macedonia — 5 Moesiam adhibuit Isidorus Orig. 14, 4, 13 6 Achaia — 11 Gorinthus compilauit Isidorus Orig. 14, 4,14 ) [*]( 1 machedonia (5 R) PR || confinis..aegeo (egeo RL) mari 3 || aegeum P (sie ubique), RBDA || thraciam] A thraceam D tra*chiam (fort. h incohata erasa) P trachiam R traciam B 2 euuoam B I) machedonicam (e ex ę R) PR || meridiae D 3 achaim (ai in ras. m. 2, a s. s. m. 2) P achaiam et aegeum mare B || a fauonio (a f in ras. m. 2) P a faaonio (a ex b eorr. 2) R a fabonio B p acrocerauniae] BD acroeheranniae PBA acroceraonios 8 acrocerannios v || agustiis P || hadria- tici] B h etiadrici (h m. 1, ati m. 2) P hadriaticu (s eras. ?) R atriatici D 4 snnt] sitiMst (sicnt at m. 1, dittographia natum) R2 || aboliam D || adque P1R1B || brnndissium PA brudissiũ (n m. 1, i m. 2) R bryndisium habet B 5 dalmaciae D delmatiam A || eir..tio R || septemtrione PRB II moesiam in ras. P othesiam B mis. 3 6 aachai P acha·ιa R Achaiã D || undi*que (una litt. eras., texi corr.) P . 7 myrteo mari R mirteum mare LM || myrtoum] A myrthoum (0 in e corr. m. 2 R) PR myrteam BD mortuum B II ereticum] grecum LM greco R || ad meridiae D 8 ionium mare] ionium Ham S) B I II affrico B || cephal. et om. 3 || cefalliniam PR habet coephaliam B II casiopam B cassiopiam 9 cassiopas 3 9 a s. s. m. 1 D II septemtrione (-em P\') P2RB || corintom B corinthum B || angustQ (tii in ras.) R 10 quo] qui Rb quod 8 || machedoniae P machędonię R || pucins D 11 isthmos] BA isthemos PR isthomos D istmos B || chorinthus B || habens] hinc sunt (cf. § 24 sub finem) 9 || attieam B attico $ 12 boreum D || athenas ciuitates 8 )

24

DALMATIA habet ab oriente Macedoniam, ab aquilone Dardaniam, a septentrione Moesiam, ab occasu Histriam et sinum Liburnicum et insulas Liburnicas, a meridie Hadriaticum sinum.

PANNONIA NOBICVS ET RAETIA habent ab oriente Moesiam, a meridie Histriam, ab Africo Alpes Poeninas, ab occasu Galliam Belgicam, a circio Danuuii fontem et limitem qui Germaniam a Gallia inter Danuuium Galliamque secernit, a septentrione Danuuium et Germaniam.