Divinarum Institutionum

huic legi nec obrogari fas est neque derogari aliquid ex hac licet neque tota abrogari potest, nec uero aut per senatum aut per populum solui hac lege possumus, neque est quaerendus explanator aut inter-

pres Sextus Aelius, nec erit alia lex Romae alia [*](EPITOME 5 s. (dei lex)] c. 55, 1 (legemque diuinam). ) [*](AUCTORES 8] de rep. (IU 22, 33). ) [*](B(G)RHPVJ 1 uia BH derigentur B\', corr. B3 2 clarius RH solv B1 multo clarius est quam hic sol quem Isaeus 3 carni Bl, corr.B2 mortales B\\ corr. B2 (te) reget Heumannus gubernauit Bl, corr. B7 5 qui Bl, qurale corr. B* adhoc (0 ex u m. 3) P 6 illa (ante caelestis) omissum esse in G uestigia et spatia indicant Marcus Tullius] mentuln lius (~ add. et en exp. m. 3) P 7 poene Bl, corr. B3, pede (d del. et di III corr. m. 3) P depencsit B\', depincsit B2, depinxit B3 \'cuius1 B3 8 dicere Bx C-re B3) R rectoj B3 9 omnes BGH constant B\\ corr.B3 10 seinpiitjerna1 (it et na m. 3) B qurale B2 uoce R 11 deterrreat B2 que B probos ex prob[u]us Bi1 frustra P3 12 inprobus B1, corr. B1 b 13 legio P1 (0 expunx. P1) V a[brog]<a)[r]e G, progari P1 Cprogari PV, aerogari V neque — licet om. R derogare H 14 rhlac V 15 per (ante populum) om. BG 16 possumus (pr. u in ras. ex i? m. 2) B, (p)oss[im]u[s] G neque] sed quid B\' (corr. B3), uestigia 6 litterarum in G qUfalerendus (a m. 3, s ex m m. 2) B, 〈q〉uae〈r〉[en]d〈u〉m G aut] ut BI, corr. B2, nec R interpres Sextus Aelius (in quo uix eius desideratur) recepi ex interpres - extusaelius H; interpresalius (e add. m. 2) B, interpr〈esa〉[l]ius G, interpres laelius R, interpres aelius pI Caelius P2) V; interpres eius alius edd. 17 rex (corr. m. 2) P roma H )

quis sacramentum dei sciens tam significanter eDarrare legem dei posset quam illam homo longe a ueritatis notitia remotus expressit? ego uero eos qui uera inprudentes loquuntur sic habendos puto, tamquam diuinent spiritu aliquo instincti.

quodsi ut legis sanctae uim rationemque peruidit, ita illut quoque scisset aut explicasset, in quibus praeceptis lex ipsa consisteret, non philosophi functus fuisset officio, sed prophetae.

quod quia facere ille non poterat, nobis faciendum est, quibus ipsa lex tradita est ab illo uno magistro et imperatore omnium deo.

Huius legis caput primum est ipsum deum nosse, soli obtemperare, solum colere. non potest enim rationem hominis [*](EPITOME 15-17] c. 55,1 (tradente ipso domino). c. 9—12] cf. c. 29. 18-510, 2] c. 54, 4. ) [*](B(G)RHPV] 1 nuWc V post haec HV et om. R omni genti (dtro i ex es) B1 omnis P1 (corr. Pr) V 2 tpporae V et ante sempiterna] est B, ut GRH, recte? inmutabilis BG, immutabilis cett. post inmutabilis s. 1. quamsi add. B1 3 unusquisque B in continebit unus desinit codicis G pag. 125 (62), sequitur pag. 126 (61), in qua nihil legi poterat 4 imperator (o ex u tn. 2) H 5 lator edd., sator C fugri\'et P 6 natura f ~ m. 2) B aspernatur H ipse R 7 quwe B1 8 quis] quod B1, corr. B3, quix (s s. I. er.) P sciens tam] scientiam B significautur P1, corr. P3 9 illarml B3 10 expressis B1, corr. B7, expraesit R uera] uero pI, o in a corr. P3 inprudenter (r final. ex s) B2 11 locuntur PV putem (em in ras. ex ant fin. 2) B diuinen sic H spiraliiquiinstricti B1, spirittfaliquoinstructi B2, iustrnti sic pac, inst[i]n[c]ti corr. P1 aliq: H 12 quodsi ut] quodsint B\', qúόdsicu[t] B3 legi[s]sanct[a]e (gi ex 2 litt. incert. corr. et s et a add. m. 2) B perdidit P\', corr. P3 13 ita ut (exp. m. 2) H scisset — quibus] si scisset explicasset, quibus R 14 ptoilosophus B7 15 quia om. R 18 cuius B deum] prdeum (r in ras. m. 2) sic H )

hinc iam procliuis est ad malitiam gradus per ignorantiam ueri ac singularis boni, quia deus, quem nosse refugit, fons est ipse bonitatis: uel si iustitiam sequi uolet, diuini tamen iuris ignarus gentis suae leges, tamquam uerum ius amplectetur, quas non utique iustitia, sed utilitas repperit.

cur enim per omnes populos diuersa et uana iura sunt condita, nisi quod una quaeque gens id sibi sanxit quod putauit rebus suis utile?