Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

Sed priusquam singulas uirtutes exponere incipio, determinanda est ipsa uirtus, quam non recte philosophi definierunt, quid esset aut in quibus rebus, quid operis, quid haberet officii. nomen itaque solum retinuerunt, uim uero et rationem et effectum perdiderunt.

quaecumque autem in definitionem uirtutis solent dicere, paucis uersibus colligit et enarrat Lucilius, quos malo equidem ponere, ne dum multorum sententias refello, sim longior quam necesse est. [*](B(G)RHSPV] 1 possint (e s. 1. er.) B 3 oderunt H, oderit Vac aliis B\\ corr. B1 ii edd., hi BRHSPV, hii G 4 [r]egendos G magistratos B\\ corr. B3 5 et] ut B\', corr. B* annum (ex annis) sic B3 6 quorumdam B\', corr. B3 temperali B\', corr. B2 7 regnant P infinita etJ infinitate H 8 uniuerso (o ex i m. 2) generi. (s er.) humano B 9 uanis RH religionirbuls Pl impiis Pne his BHSP1 (corr. P3) V 10 oculis H inpigit PV utM Pl speciem B 12 obstrucsit B\', corr. B2 omnis B1 (corr. B2) RPV obsetpjsit B3, obaepsit R uia B\', corr. B2 13 laetas H discere H arulctorem B3 14 inluminabit B\', corr. B2 uere Bl, corr. B2 15 disserendu (~ m. 3) B 16 incipiam edd. 18 post operis add. aut B3 habetct B7, habeat ceit. 20 in om. R definitionem BarGS, definitione BprRHPV, recte? in <de)[finit]<i)[o]nem [u]<ir) desinit codicis G pag. 118 (86) 21 uersibus (s et bu in ras. ex u et eodem bu ? m. 2) B lucilium B\', corr. B2 22 supra malo add. magis nolo m. al. R *equidem (a er.) B ne] sed ne H, nec P multorum add. B3 23 refello sim] non refello sin H )

495

  1. uirtus, Albine, est pretium persoluere uerum
  2. quis in uersamur, quis uiuimus rebus potesse:
  3. uirtus est homini scire id quod quaeque habeat res,
  4. uirtus, scire homini rectum utile quid sit, honestum,
  5. quae bona, quae mala item, quid inutile turpe inhonestum:
  6. uirtus, quaerendae finem rei scire modumque,
  7. uirtus, diuitiis pretium persoluere posse,
  8. uirtus, id dare quod re ipsa debetur honori:
  9. hostem esse atque inimicum hominum morumque malorum,
  10. contra defensorem hominum morumque bonorum,
  11. hos magni facere, his bene uelle, his uiuere amicum:
  12. commoda praeterea patriai prima putare,
  13. deinde parentum, tertia iam postremaque nostra
    14. .
[*](AUCTORES 188.] ex libr. inc. frgm. I. )[*](B(G)RHSPVJ 1 albanae BI, albin*e B3, albine (sic corr. m. 2) P praetium (a del. B\') BHS, praecium B uerum\' (\' est distinctio) B 2 quiis B2, quos P1 (corr.P1) V in* (t ? er.) uersamur\' B, uersamur (pr. u t-M part. ras. ex 1 uel i) V qui\'i\'s B7 potest esse\' B, pote se H, potesse (corr. m.3) P 3 est homini] et homini est H hominis BS quod om.H qu*ateque B2, quoque H res\' B scirei quo quaeque abeat res LMuellerus quod quaeque ualet res post Schoellium, Eclog. poet. lat. ed. Brandt (1881) pag. 5. 144, Baehremiu* (frg. 119) 4 rectum\' B, inrectum S utile\' B sit] ei sit B honestum\' B, houesto P\' (s. I. corr. P1) V 5 qU\'we mala\' B utile BIPI, 8. I. corr. B3P2 inhominitum\' Bae, iuho»*netum* sic corr. m.1 ttel 2 7 cf. c. 6, 7 quwerendae B7, quaerende (. tn. 3) P re LMuellerus modumque\' B, modum quem R 8 cf. c. 6, 10 diuiciis S praetium (a del. Ba) BRHS posset Bl, posse\'* B2 9 quod om. R debetur] lude- tur\' B1 (corr. B2) H 10 inimicum\' B hominem R 11 malorum\' B, malorum (mal in ras. ex mai ? m. 3) P 12 defensionem B hominum morumque] hominumquc R hominu (ii ex o ?) V bonorum\' B 13 magni facere S edd., magnificare (-re\' B) BHPY, magis facereR, magnificare hos edd. hos (ante bene) ut uid. B1, in ras. corr. B3 uelle\' B fuiauere B3 ami- * cum\' B 14 cf. c. 6,18 patriai edd., patrie* (t er., a add. m. 2) B, iam patriae cett. 15 tdejinde (idej ira ras. ex u ? m. 3) B tertiam (corr. m. 2) P postremaquS (supra a er. \', supra e er. a, idem e ex i corr. m. 2) B, postrema quę S nostra B. )
496

ab his definitionibus, quas poeta breuiter conprehendit, Marcus Tullius traxit officia uiuendi Panaetium Stoicum secutus eaque tribus uoluminibus inclusit. haec autem quam falsa sint mox uidebimus, ut appareat quantum in nos dignatio diuina contulerit, quae nobis aperuit ueritatem.