Divinarum Institutionum

is enim uere claudus existimandus est qui caligine ac tenebris insipientiae inplicatus et quo tendat [*](BRHSPV] 1 lucem] uicem V reddidisse sed BRV, reddidit sed H, reddidit et SP edd. significauit P 3 inluminari BI, inlumiuar[e]t corr. B2, luminaret V 4 cordis oculos H uere (in utroque cod. alt. e ex i) B2R1, uere̜ (add. m.3) P, ueri BIRIHSV 5 pro et om. H 6 sordorum S 7 uis om. H 8 ueritates V 9 dixerim (-ri ex -ris B2) BR, dixerit V qui caelestia (om. et) uera et facienda non audiunt in mg. H 10 audiunt in ras. ex 1 uel 2 litt. add. B2 mu*torum (1 er.) V 11 hoc e tantum addidi; an hoc sufficit ? 12 qua H 13 praecepta V 15 uerolinguis (corr. m. 2) B uero BlH sitt B1, om. S dissertissimus HP 16 uirtute* (iF ex i) V 17 do V tunc R (sed tuc ex tu S7) S 18 fungetur H falso HV loquetur H 19 et om. H praeloqui B1, corr. B3 20 gradi S1 21 id] haec H 22 diuinae Bx, deuii (sic) B3 23 graderent ur ex gradera∗c P3 25 et] est H, om. P quo* (d er.) H )

item labes et maculas inquinatorum corporum repurgauit. non exigua immortalis potentiae opera: uerum id portendebat haec uis, quod peccatorum labibus ac uitiorum maculis inquinatos doctrina eius purificatura esset eruditione iustitiae.

leprosi enim uere atque elephantiaci debent haberi quos uel infinitae cupiditates ad scelera uel insatiabiles uoluptates ad flagitia conpellunt et dedecorum maculis inustos labe adficiunt sempiterna.

iacentia mortuorum corpora erexit eosque nominibus suis inclamatos a morte reuocauit. quid congruentius deo? quid miraculo dignius omnium saeculorum quam decursam uitam resignasse, conpletis hominum temporibus adiecisse, arcana mortis reuelasse?

sed haec inenarrabilis potestas imago uirtutis maioris fuit, quae demonstrabat tantam uim habituram esse doctrinam suam, ut gentes in orbe toto, quae alienae a deo subiectae morti fuerunt, cognitione ueri luminis animatae ad inmortalitatis praemia peruenirent.

eos enim recte mortuos aestimaueris, qui datorem uitae deum nescientes atque animas suas a caelo in terram deprimentes in laqueos aeternae mortis incurrunt.

quae igitur tum faciebat in praesens, imagines erant futurorum, quae in laesis adfectisque corporibus exhibebat, ea spiritalium figuram gerebant, ut et in [*](BBHSPYj 1 offensilibus R per uia. V 2 repugnauit H 3 exigua Y inmortalis (n ex m m. 3) immo B, inmortalitatis H, mortalis Y 4 quod] cui H lauibus V 5 eruditione] caelestis eruditione H 6 uere om. P debant sic Y habere BV 7 cupiditatis B ad] ac H scelera uoluptates ad om. V insanabiles S 8 dedecora H, dedoriun ut uid. Sl, deeorum in ras. corr. S2, decorem V maculis] oculis V in*ustos (1 er.) B, inuitos Y 9 erexerit V eos V in omnibus S 10 inclamatos in mg. H7 a* S 11 dignrilus B1\' 12 conpletis - adiecisse] completisque omnum (sic) temporibus tempora adiecisse perpetua P post temporibus s. I. uitam add. B1 abiecisse H 13 archana H in1enarrabilis P3 15 post gentes add. quae S2 orbo Rx toto orbe V qui H 16 alieno V cognotione H 18 mortuos recte H existimaueris edd. 19 suas om. P a] e R, de H terra H reprimentes V laqueum H 20 tunc BV praesenti V 21 in laesis] laesis V, i+lesis bite (1 er.) S 22 exhibeba*t (n er.) B, eihibebat ea (sic corr. m. 2) R, exigebat V et, V1 )

ergo sicut opera eius significantiam quoque maioris potestatis habuerunt, ita etiam passio non simplex nec superuacua nec fortuita praecessit.

sed ut illa quae fecit magnam uirtutem ac potestatem doctrinae eius significabant, sic ea quae passus est odio futuram esse sapientiam nuntiabant. aceti enim potus ac fellis cibus acerbitates et amaritudines in hac uita sectatoribus ueritatis pollicebatur.

et quamquam passio ipsa per se acerba et amara specimen nobis futurorum tormentorum dabat, quae morantibus in hoc saeculo uirtus ipsa proponit, tamen illiusmodi potus et cibus in os doctoris nostri ueniens pressurarum nobis et laborum et miseriarum praebebat exemplum.

quae omnia tolerare ac perpeti necesse est eos qui ueritatem secuntur, quoniam ueritas acerba est et inuisa omnibus qui uirtutis

expertes uitam suam mortiferis uoluptatibus dedunt nam corona spinea capiti eius inposita id declarabat, fore ut diuinam sibi plebem de nocentibus congregaret. corona enim dicitur circumstans in orbem populus.

nos autem, qui ante cognitionem dei fuimus iniusti, spinae id est mali ac nocentes eramus, ignorantes quid esset bonum, et a iustitiae notione atque operibus alieni omnia scelere ac libidine polluebamus.

electi [*](AUCTOBES 16 ss.] cf. Orac. Sibyll. VIII 294 s. ) [*](B(G)RHSPV] 1 uirtutis] B3, uirtutes (e ex i) B2 uirtutis non] nobis H terrena RHSP operam manifestaret B 2 potestatem] operae V sircutl B2 3 potestates H 4 etiam] enim V 5 magna P 6 doctrinae (e add. m. 2) R futura V 7 sapientia (~ m. 2) S acet V pectus V 8 aceruitates Bl (corr. B3) V, acerbitates f-es ex -is m. 3 ?) P acerua Bl (corr. B3) V 10 specie R, speciemen H 11 proponat Bl, corr. B3 13 et ante laborum] ac SP alt. et] ac H praebebat] nobis prebebat H 14 tolerari Bl, corr. B* eos om. V sequntur B, sequuntur SP 15 acerua V uirtutes P 16 uolumptatibus V 18 corona* (m er.) R 19 orbe H autem] enim P cognationem V 20 iniusti (i fin. ex e m. 3) P ac] et P 21 a Rantes quid esset incipit codicis G pag. 91 (106) paene tota lecta quid esset — notione om. R esset] est H et a] etiam G, et V notitione G, notione H post atque add. a dei R1 22 omni GH polluebamur H electis P )

quod uero ad crucem spectat, magna in ea uis ac ratio est: quam nunc conabor ostendere.

deus namque, sicut superius exposui, cum statuisset hojninem liberare, magistrum uirtutis legauit in terram, qui et praeceptis salutaribus formaret homines ad innocentiam et operibus factisque praesentibus iustitiae uiam panderet, qua gradiens homo et doctorem suum sequens ad uitam aeternam perueniret.

is igitur corporatus est et ueste carnis indutus, ut homini, ad quem docendum uenerat, uirtutis exempla et incitamenta praeberet.

sed cum in omnibus uitae officiis iustitiae specimen praebuisset, ut doloris quoque patientiam mortisque contemptum, quibus perfecta et consummata fit uirtus, traderet homini, uenit in manus inpiae nationis, cum et uitare potuisset scientia futuri quam gerebat et repellere eadem uirtute qua mirabilia faciebat. sustinuit ergo cruciatus et uerbera et spinas.

postremo etiam mortem suscipere non recusauit, ut homo illo duce subactam et catenatam mortem cum suis terroribus triumpharet.