Divinarum Institutionum

Sed repetamus id quod omisimus. fortuna ergo per se nihil est: nec sic habendum est, tamquam sit in aliquo sensu, siquidem fortuna est accidentium rerum subitus atque inopinatus euentus.

uerum philosophi, ne aliquando non errent, in re stulta uolunt esse sapientes: qui fortunae sexum mutant eamque non deam sicut uulgus, sed deum esse dicunt.

eundem [*](AUCTORES 4] Tusc. III 28,69. ) [*](EXPILATORES c. 29,1-11] cf. ad c. 28, 6. ) [*](BRSHPV] 1 seiitiawt H1 ueliut H statuere] satis statuere P i posses (corr. m.2) B, possis SH edd. 2 sibi suo S 3 distruas Pl, corr. PJ quos (s in ras. ex d ? m. 2) B ipsa H distruit Pcorr. P3 4 infligit H, adficit P1, adfigit P3 uteres V 5 aut, (ante stultissimos) om. S1 (s. 1. SV P aut gloriosissimos om. P 6 tterba qui existimauissent — perfectam inter accusans et ait (5) codd. Cic. existimassent B 7 perceptam R 9 plane RHPV cum codd. Cic., om. BS fore om. V 10 inter tempus et quando hoc quo more Pi quo modo Volkmannus, obsnu. miscell. 1872 pag. 14 esset B W H2 11 fuisse] suis se V perceptam R 12 ipsi S 13 a om. V ueterioribus 11 actam S 14 aut deleuit Heumannus posteribus H perfectuiri P1 fperfectam P3) V, perfectum iri BSH, perceptu iri R; cf. adp.23, 4 15 inuesti inuestigari V suam om. H 19 reuentusl P3 errent] essent B\', corr. B3 20 rquil B3 secum V 21 eamque — esse dicunt in inf. mg. H2 non om. V dicant B )

idem in opere ualde serio, in quo pritecepta uitae deprompta ex philosophia filio dabat, magnam inquit esse fortunae uim in utramque partem quis nescit? nam et cum prospero flatu eius utimur, ad exitus peruenimus optatos, et cum reflauit, adfligimur.

primum, qui negat sciri posse quicquam, sic hoc dixit, tamquam et ipse et omnes sciant. deinde, qui etiam quae clara sunt, dubia conatur efficere, hoc putauit esse clarum quod illi esse debuit uel maxime dubium: nam sapienti omnino falsum est.

quis inquit nescit? ego uero nescio. doceat me, si potest, quae sit illa uis, qui flatus iste et qui reflatus. turpe igitur, hominem ingeniosum id dicere, quod si neges probare non possit.

postremo, quod is qui dicit adsensus esse retinendos, quod stulti sit hominis rebus incognitis temere assentire, is plane uulgi et inperitorum opinionibus credidit, qui fortunam [*](AUCTORES 1] Acad. post. I 7, 29. 6] de off. II 6, 19. 17] cf. Acad. post. I 12, 45; de nat. deor. I 1, 1. ) [*](B(G)RSHPVJ 1 naturam interdum om. P 2 a Multa inquit incipit codicis G pag. 67 (43) paene tota lecta quod efficiat multa inprouisa et (uel baec) necopinata nobis codd. Cic. 4 propter — ignorent om. R propterrl P3 post et s. 1. id B3 qui in mg. 272 5 ignoret G ualde serio] uel desliderioJ H1 ualde serio in om. P 6 magnam — partem] magnam uim esse in fortuna in utramque partem, uel secundas ad res uel aduersas codd. Gic. 7 utraque (ra ex ro m. 2) S nescit scripsi, nesciat C, sed cf. 14; ignorat codd. Cie. 8 peruenimus] peruehimur codd. Cic. 9 optat[oet] G et BP cum codd. Cic., om. RSHV reflauit codd. Cic., respirauit C, nisi quod u (sic) del. nł. 2 S; cf. infra 15 qui reflatus 10 qui] quidem B, qui[d] I sed post d per spatium e fuisse potest, G quiicjquam V2 si S, sic om. H et (ante ipse) Onł. H 11 clara] uera P conatur edd., conetur C 12 pntaui S, putauerit P 14 nescit] cf. 7 uero otti. G 15 et om. BG turpem H hom[i]ne G 16 it B, id om. H 17 quod is SHPV, recepi coni. deinde quod IV13, 26; quid (om. is) Bl, quod in ras. corr. B3, quid hi[s] G, is (om. quod) R Heumunnus 18 sdti B3 hominis ex hominibus ut uid. B3, homini V adsentiri (ass- S) SH 19 his GH, iis R, \'i\'s V2 opinionem H credit SH )

cui opinioni et Vergilius adsentit, qui fortunam omnipotentem uocat, et historicus, qui ait: sed profecto fortuna in omni re dominatur. quid ergo ceteris diis loci superest?

cur non aut ipsa regnare dicitur, si plus potest, aut sola colitur, si omnia? uel si tantum mala immittit, aliquid causae proferant cur, si dea sit, inuideat hominibus eosque perditos cupiat, cum ab iis religiose colatur, cur aequior sit malis, iniquior autem bonis, cur insidietur adfligat decipiat exterminet,

quis illam generi hominum uexatricem perpetuam constituerit, cur denique tam malam sortita sit potestatem, ut res cunctas ex libidine magis quam ex uero celebret obscuretque.