Divinarum Institutionum

quosdam uero nec pudor uitiorum tenet, sed patrocinia turpitudini suae [*](AUCTORES 8] frg. 46 Halm. 15] frg. 18. ) [*](BRSHPVJ 1 suam Ctc., om. C, disciplinam ueram P 2 suae scientiae B legum (u ex e) R uitae om. V 3 optemperet BPV ipsi e U is codd. Cic. suis pareat codd. Cic. 4 alio1»\' P3 tanta leuitate et iactatione (corr. m. 2) V laeuitate B ivt1 P3 iis Cic., his BBSH, om. P, tois V* 5 p*ecuniae (a er.) B alios gloriae] gloriae non nullos Cic. 6 libirdilnum V2 at H uitiis P 8 ita om. H describit S ego om. V 9 uitae putem (om. esse) SH filosofiae R 10 nulli*s (u er.) R existimem om. H 11 magistris BH, magisterio (magistros RI) B2 recte uiuendi H ple- I do risque lJfJr (s er.) P1, s exp. Pif disputanda (corr. m. 2) V 13 quod P\', corr. Pl scola SHV et add. edd., de H 14 argumtissime V 15 exorationibu? V instituit V1, s. I. i inquit V2 16 sunt] sunt ut sint H disserti Bar (pr. s er.) V 17 rsi\' B* 18 perorant R, perorantis V indicium] professionis indicium SH, indicium suum P professos om. H, pfesso VI, aefesSorsl V2 19 quos] quos nos P 21 pyxides BSV, pixydes P 22 patrocinia* (e er.) B turpitudini╵s╵ R1?, turpitudinis SH, turpitudine VI, -nirsl V2 )

— faciet sapiens inquit idem Seneca etiam quae non. probabit, ut etiam ad maiora transitum inueniat, nec relinquet mores bonos, sed tempori aptabit, et quibus alii utuntur in gloriam aut uoluptatem, utetur agendae rei causa.

deinde paulo post: omnia quae luxuriosi faciunt quaeque inperiti, faciet et sapiens, sed non eodem modo eodemque proposito. atquin nihil interest quo animo facias quod fecisse uitiosum est, quia facta cernuntur, animus non uidetur.

Aristippo Cyrenaicorum magistro cum Laide nobili scorto fuit consuetudo. quod flagitium grauis ille philosophiae doctor sic defendebat, ut diceret multum inter se et ceteros Laidis amatores interesse, quod ipse haberet Laidem, alii a Laide haberentur.

o praeclara et bonis imitanda sapientia! huic uero liberos in disciplinam dares, ut discerent habere meretricem? aliquid inter se ac perditos interesse dicebat, scilicet quod illi bona sua perderent, ipse gratis luxuriaretur. in quo tamen sapientior meretrix fuit:

quae philosophum habuit pro lenone, ut ad se omnis iuuentus doctoris exemplo et [*](EPITOME 10 ss.] cf. c. 34, 7. ) [*](AUCTORES 1] frg. 19. 6] frg. 20. § 15] ad Senecae Exhortationes refert Rossbachius, de Senec. phil. libror. recens. et emend. p. 45 s. ) [*](EXPLLATOEES ss. nihil interest — uidetur] Ps.-Seneca de moribus 3; prouerbia 10. 11 (Publil. Syr. ed. Woelfflin pag. 91). ) [*]( e BRSHPV] 1 figunt P faciat (corr. m. 2) V 2 sapiens inquit edd., inquit sapiens C etiam] enim H probauit BRP 3 inueniat (iat ex it) P 4 bonos mores R tempora H temporaplabit sic V et] ut V 5 in gloriam aut uoluntatem (sic) utetur (corr. m. 2) in mg. V gloria S agendae (vt ex a m. 2) H, agende (. m. 3) P 6 causam B luxoriosi PF1* (-si ex -se) 8 eodemque] eodem uero R, eodem quae H ad H, atquin (ex-p. m.3?)\\P 9 facies P quod1 F1 anini (\'i.e.us m.2) V • 5 10 cireng quorum F1, supra quorum add. 1x giorum V1 laide V, insequ. quoque locis supra i litt. erasa 11 grauiter P 12 ut diceret om. B et om. BVl et ceteros — interesse om. R 13 laudis B laudem Bl, corr. B3 14 a om. B1 (s. I. Bs) V laude Bl, corr. Bs a Laide] al.ade (i er.) H laberentur Bl, corr. B3 15 uiro (i ex e) P3 discederent P1, de del. Ps 16 post meretricem s. I. ab eo qui R1 aliqui id H 18 tamen V, plane BHP, om. H, sane S meretrix sapientior SH quae] quae sirtf Fl 19 prole nonne H, pro leno PT1, ne s. I. add. P3? V2 )

quid ergo interfuit quo animo philosophus ad meretricem famosissimam commearet, cum eum populus et riuales sui uiderent omnibus perditis nequiorem?

nec satis fuit ita uiuere, sed docere etiam libidines coepit ac mores suos de lupanari ad scolam transtulit disserens uoluptatem corporis esse summum bonum. quae doctrina exsecrabilis et pudenda non in corde philosophi, sed in sinu meretricis est nata.

nam quid ego de Cynicis loquar, quibus in propatulo coire cum coniugibus mos fuit? quid mirum si a canibus, quorum uitam imitantur, etiam uocabulum nomenque traxerunt?

nullum igitur m hac disciplina magisterium uirtutis est, cum etiam illi qui honestiora praecipiunt, aut non faciant ipsi quae suadent aut si faciunt, quod raro accidit, non disciplina eos ad rectum, sed natura producat, quae saepius etiam indoctos inpellit ad laudem.

Verum enim cum se perpetuae desidiae tradant nullam- que uirtutem capessant et omnem suam uitam nihil aliut quam in eloquendo peragant, quid aliut quam inertes debent putari?

sapientia enim nisi in aliquo actu fuerit quo uim suam exerceat, inanis et falsa est recteque Tullius ciuiles uiros, qui rem publicam gubernent, qui urbes aut nonas constituant aut constitutas aequitate tueantur, qui salutem libertatemque [*](EPITOME 4-8] c. 34, 7. 8 s.] c. 34, 6. ) [*](AUCTORES 20] cf. de or. I 8, 33 s. 51, 219; de off. I 43. 44. ) [*](EXPILATORES § 20] Isidor. orig. VllI 6,14. ) [*](B(G)RSHPVJ 1 ergo om. P 2 ab Animo incipit codicis G pag.57 (94) paene tota lecta famonsissimam B, formo I sissimam (sed - minus. cert.) G commeare S 3 uiderunt H 4 nequiores S, requiorem P\', corr. P3 5 ac om. P lupinari H, lupanari* (a er.) P scholam GRPV 6 uon luptatem (p ex u nł. 2) V 10 imitant G 11 In1 BS 13 faciant (sic corr. m. 2) R, faciunt SH quasjuadent (corr. m. 2) V 14 accidunt S addisciplina VI, ad del. V producit BGSH; perducat edd. 16 uerum enim] uerum etiam H, uerum enim uero edd. 17 omnes G nihil] ad nihil B, [ad] nihil G 18 in eloquendo] ne loquendo G, in loquendo RS perdant B 19 actu H fuitrit Vx 20 ciuilis PVl 22 in tueantur qui sa desinit codicis G pag.57 (94), sequitur pag. 58 (93), cuim in uerss.1.2 pauca legebantur )

bonos enim facere oportet potius quam inclusos in angulis facienda praecipere quae ne ipsi quidem faciant qui locuntur; et quoniam se a ueris actibus remouerunt, apparet eos exercendae linguae causa uel auocandi (animi) gratia artem istam philosophiae repperisse. qui autem docent tantum nec faciunt, ipsi praeceptis suis detrahunt pondus. quis enim optemperet, cum ipsi praeceptores doceant non optemperare?

bonum est autem recta et honesta praecipere, sed nisi et facias, mendacium est, et est incongruens atque ineptum non in pectore, sed in labris habere bonitatem.

non ergo utilitatem ex philosophia, sed oblectationem petunt. quod quidem Cicero testatus est. profecto inquit omnis istorum disputatio quamquam uberrimos fontes uirtutis et scientiae continet, tamen conlata cum eorum actis perfectisque rebus uereor ne non tantum uideatur utilitatis adtulisse negotiis hominum quantam oblectationem otiis.

uereri quidem non debuit, cum uerum diceret, sed quasi timeret ne proditi mysterii reus a philosophis citaretur, non est ausus confidenter [*](dUCTORES 13] de rep. I frg. 5 (Hortens. frg. 32). ) [*](BRSHPV] 1 iudircNs B3 2 conseruent** (ur er.) B 3 faciendtiJ (ii m. 1 ?) S 4 ipsi. (s er.) V faciunt P qui in ras. ex que ? m. 1 ? S loquantur B, loquuntur SPV 5 W 2P ueris] uiros BI, corr. B1 remouerunt] re V1, in mg. remouent F5 exarcendae F1 ft 6 aduocandi S edd., auocandi se H, auocandi (corr. m. 3) P; animi addidi cf. Addenda ipsam B 7 repperisrsel R2 8 pondus om. P cum ipsi praeeeptores] eorum uerbis quorum mores P 10 et (ante facias) om. H facias (alt. a ex e 1n. 2) V 11 labiis BH 13 quod quidem] quidquid idem H 14 ipsorum SH quamquam] quam qui VI, s. I. t quamuis V2 15 scientia (e s. I. er.) R, scientia H continent B, contineat V nec tamen H conlocata V 16 cum horum BRV, quorum I eorum (e add. m. 2) H actibus B uereor ex uero P 17 tantum] tam ВU, s. I. corr. w. 1 ? utilitatis B sine dubio ex 12 sumptum, fort. recte, om. cett. i tantam — utilitatem malim adtulisse B, attulisse cett. 18 quantum B oblectationemque H otiis C fotiis, exp. m. 2 V), sed fort. Lact. otio (cf. pag. 226, 2) scripsit, quod Ciceronem certe scripsisse existimo; cf. Addenda 19 quasi timeret om. pInel Ps 20 rebus S scitaretur V ausus] autem uisus B ) [*]( IVlIII. Lact. 1. ) [*]( 15 )