Divinarum Institutionum
Lactantius
Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.
exorsus igitur [*](EPITOME 3-5] c. 22, 6 5] is qui locum infra adlatum confinxit, capite 24 Epitomae uidetur usus esse; cf. eius loci uerba §1 cur — uoluerit esse] Epit. 24, 2 dicam — uoluerit; § 4 uoluptas—dolore] c. 24, 9; et utrumque — sustulens] c. 24, 9 alterum — utrumque. ) [*](B(G)RSHPv(g)] 1 leuiorem S1 enim] autem B illi] OMt. S, utrique H 2-4 perseuerando — Graeci] et probatus et karus est, de quo nunc parcius, quod alio loco et uirtus eius et nomen et ratio enarranda nobis erit: interim de hoc uberius, ut dispositio diuina noscatur, quia nec bonum intellegi sine malo potest nec malum aeque sine bono et sapientia boni malique notitia* (e tr.) syt. hunc ergo malum spm graeci J!, uerba de quo nunc — enarrauda nobis erit M: § 7 2 cum probatus] comprobatus H, cumprobatus (corr. m.2) r tum] cum <S\' 3 etiam BGP, etiam et RSHV carus] (p)[robat]us G 4 diabolon B, dia〈b〉[olo]n C, diabylon H, diabolum P 5 in OtM. H post deferat in RSg haec: (1) Cur autem iustus (iustu⌜s⌝ S2, iustu g) deus talem uoluerit (uoluit Sg) esse, quantum sensus nostri mediocritas poterit, explanare conabor. %) fabricaturus hunc mundum, qui constaret M rebus inter se contrariis atque discordibus, constituit ante diuersa fecitque ante omnia duos fontes (Tortes S) rerum sibi (ṣịḅị, e.cp. m. 2 S) aduersarum (duersarium S1, adnersatium S2, aduersancium g) inter seque (atque in r<M. ex que tM. 2, ont. se, S) pugnantium, illos scilicet duos (duum, corr, m. 2 R) spiritus, rectum atque prauum, quonun alter est deo tamquam dextera, alter tamquam sinistra, ut in eorum essent potestate contraria illa, quorum mixtura (mntura*, m er., quod add. m. 2 S) et temperatione mundus et quae m eo sunt, uniuersa constarent. (3) item facturus hominem, cui uirtutem ad uiuendum proponeret, per quam (quem g) immortalitatem adsequeretur, bonum et malum fecit, ut posset esse uirtus: quae nisi (que si Sg) malis (t f<M. ex u R) agitetur, aut uim suam perdet (pdet S1, exters. et augt corr. S2) aut omnino non erit. (4) nam ut opulentia bonum uideatur, acerbitas egestatis (ege⌞sta⌟tis S, egestate g) facit et gratiam lucis commendat obscuritas tenebrarum, naletudinis (ualitudinis Sg) et sanitatis aoluptas ex morbo ac fatque g) dolore cognoscitur: ita bonum sine malo m hac (⌜h⌝ac S2) uita esse non potest. et utrumque licet contrarium sit, tamen ita cohaeret, ut alterum si tollas, utrumque BustuleriB (substuleris Sg). (5) nam neque bonum conprehendi ac percipi potest sine declinatione ac fuga mali nec malum caueri ac uinci sine auxilio conprehensi ac percepti boni. necesse igitur fuerat et malum fieri, ut bonum)
nemo quaerat ei quibus ista materiis tam magna, tam mirifica opera deus fecerit: omnia enim fecit ei nihilo. nec audiendi sunt poetae, qui aiunt chaos in principio fuisse, id est confusionem rerum atque elementorum, postea uero deum diremisse omnem illam congeriem singulisque rebus ex confuso aceruo separatis in ordinemque discriptis instruxisse mundum pariter et ornasse.
quibus facile est respondere potestatem dei non intellegentibus, quem credant nihil efficere posse nisi ex materia. subiacente ac parata.: m quo errore etiam philosophi fuerunt.