Divinarum Institutionum

et quia nihil noui potuit reperire, ut tamen dissentire a ceteris uideretur, uetera. uoluit euertere: in quo illum circumlatrantes philosophi omnes coarguerunt. certius est igitur mundum prouidentia instructum quam materiam prouidentia conglobatam.

quare non oportuit pntare idcirco non esse mundum diuina prouidentia factum, quia materia [*](AUCTORES 3] cf. pag. 132,21. § 48-50 (Epicurus)] cf. ad frg. 368 (p:tg. 247, 27). 8 Trismegisto] cf. fragmenta ap. Stob. ecl. I 5, 16. 20. 9 SibyUarum] cf. frg. I. II (pag. 3. 5 Friedl.) et passim. ) [*](BRHPV] 1 probationem B non oMt. P 6 euertendum B3 7 erat] est B 8 ut taceam OMt. P trismegesto B qui ex quo F 9 syllabarum F 10 prophę*tis (c er.) P artificium JP et] ac B 12 comuenit B\', corr. B3 id enim ow. P pythagorei B3, pythagorici H perypathetici F et quae .R, qui P 13 principales P2 14 ad] a NP\' socratem JB, socrate∗ (n ? er.) F ac R, et ad B, ad HPV platonem y confessi JP\', corr. P3 et] nec B 15 saeculi P . existitit sic F 16 delirans B quia u*deret (i er.) H audiret B1P1V1, corr. B3P3V2 negare* (t er.) B 17 et H1 nomini B\\ corr. JB\' construeret P\' 20 certum H 21 materia B 22 prouidentia,mj JS* 23 prouidentiadiuinitus] prouidentia sit eifecta* (a ex u m. 2, s er.) \'sciendam itaqae\' (s. l. Mt. 2) etiam materiam factam esse diuinitus R )

credibilius est enim materiam potius a deo factam, quia deus potest omnia, quam mundum non esse a deo factum, quia sine mente ratione consilio nihil fieri potest.

uerum haec non Ciceronis est culpa, sed sectae. cum enim suscepisset disputationem qua deorum naturam tolleret, de qua philosophi garriebant, omnem diuinitatem ignorantia ueri putauit esse tollendam.

itaque deos potuit toilere, quia non erant: cum autem prouidentiam diuinam quae est in uno deo conaretur euertere, quia contra ueritatem niti coeperat, deficientibus argumentis in hanc foueam necessario decidit, unde se extricare non posset. hic ergo illum teneo haerentem, teneo defixum, quoniam Lucilius qui contra disserebat ommutuit.

hic est cardo rerum, hic uertuntur omnia. explicet se Cotta si potest ei hac uoragine, proferat argumenta quibus doceat semper fuisse materiam, quam nulla prouidentia effecerit, ostendat quomodo quicquam ponderosum et graue aut esse potuerit sine auctore aut inmutari ualuerit, ac desierit esse quod semper fuit, ut inciperet esse quod numquam fuit.

quae si docuerit, tum demum adsentiar ne mundum quidem diuina prouidentia constitutum, et tamen sic adsentiar, ut aliis illum laqueis teneam.

eodem enim quo nolet reuoluetur, ut dicat et materiam, de qua mundus est, et mundum, qui de materia [*](B(G)RHPV] 1 sit] est H 2 esse] eẽ P3 6 Md\' P2 disputAtione H 7 qua F* natura H tolleretur H ab Ebant omnem diuinitatem incipit codicis G pag. 29 (78) paene tota lecta 8 diuinitatem] neritatem P ignorantiam (exp. w. 2) JB, ignoranti!: (sed * minus cert.) C patet B1, putat B2 9 fuerant H 10 in uno deo] uni (xi ex o m. 2 deo R, s. l. propria. add. R2 11 deficientitu\'s B 12 necessario om. G 13 potuit JB, po[tuit] C ego RP edd., **go (er eras., e s. J. w. 2) V 14 quoniam] quia. BG ommutuit C est] est ergo F 15 hu*c (xi er.) R nertentur BG 16 hac ont. BG 17 effecerat R 18 quiquam C et] aut P grauemaut esse (m linea del. Mt. 3, a a. J. Mt. 2) .B, gra[uem e]sse C poterit R 19 auctore* (m er.) P immutare V1 uoluerit P ac] aut H i desierit (aa. i ex a m. 2) R 21 tunc R 23 nolet (sic corr. m. 3) JB, non uult P 24 materia P qui de] quidem GP )

nec enim potest facere mirabilia id est maxima ratione constantia nisi qui habet mentem prouidentiam potestatem.

ita. fiet ut deus fecerit omnia nec quicquam esse possit omnino quod non originem a deo traxerit.

at idem. quotiens Epicureus est ac non uult a deo factum esse mundum, quaerere solet quibus manibus, quibus machinis, quibus uectibus, qua molitione tantum hoc opus fecerit. uideres fortasse, si eo tempore potuisses esse quo fecit.