Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

cupiditas quoque ad desideranda et conquirenda uitae necessaria tributa est, sed qui nesciunt fines eius, insatiabiliter opes congerere nituntur: hinc uenena, hinc circumscriptiones, hinc falsa testamenta, hinc omnia fraudum genera eruperunt.

libidinis autem adfectus ad procreandos liberos insitus et innatus est, sed qui limites eius in animo non tenent, utuntur eo ad solam uoluptatem: inde inliciti amores, inde adulteria et stupra, inde omnes corruptelae oriuntur.

redigendi sunt ergo isti adfectus intra fines suos et in uiam rectam dirigendi, in qua etiamsi sint uehementes, culpam tamen habere non possunt. [*](INSTITUTIONES 1-3 (-inseuit)] VI 15, 3 s. 1-7] VI 16, 7 s.; c. 17; 19,5. 5-7] VI 14, 3 s. 7-12] VI 16, 10 (irasci); 19, G-10. 12-16] VI 16,10 (cupere); 19,6. 9 s.; cf. VI 17, 10.14. 16-20] VI 16,9 s. (libidine commoueri); VI 19, 6. 9 s. 20—740,2] VI 16,11; 17,9.12; 19,11. ) [*](TBP] 3 inseruit B bon*a (i er.) B 4 raJd B adtributa TP\', attributa BP1 fiant B et om. B 5 dimicemus T 6 malum] n malum est B affectus B habeat T 8 regemdam (m del.) T 9 a deo om. T, fort. recte conpremat (e ex i) sic B, co I pescat TB 10 ignorat irascitur BP 11 po*tiorib: (n ? er.) P proselitur P1, corr. P3 12 caedes (sq ex a m. 2) P quoque] quae ut uid. B\', *uerrlO B2 13 conquirenda (e in ras. ex a ? m. 3) B 14 insatiabiliter (pr. t ex c m. 2) P congererrel P1 15 uenena (u ex b) B circumscribtiones TB 16 fraudrilUm P1 generlaJ P 17 liberos] filios B natus B 18 in om. BP utuntur] ut in T 19 inlicent T, itfliciti B7 corruptelraJe B 20 redigendi (alt. i ex o) B 21 in om. T redigendi B 22 uehementius P possint BP ) [*]( 47* )

740

Cohibenda est ira, cum patimur iniuriam, ut et malum conprimatur quod ex certamine inpendet et duas maximas uirtutes, innocentiam patientiamque, teneamus. auaritia frangatur, cum habemus quod satis est.

quis enim furor est in iis coaceruandis laborare quae aut latrocinio aut proscriptione aut morte ad alios necesse sit peruenire?

libido extra legitimum torum non euagetur, sed creandis liberis seruiat. adpetentia enim nimia uoluptatis et periculum parit et infamiam generat et, quod est maxime cauendum, mortem adquirit aeternam. nihil est enim tam inuisum deo quam mens incesta et animus inpurus.

nec hac sola uoluptate abstinendum sibi quis putet quae capitur ei feminei corporis copulatione, sed et ceteris uoluptatibus sensuum reliquorum, quia et ipsae sunt uitiosae et eiusdem uirtutis est eas contemnere.

oeulorum uoluptas percipitur ei rerum pulcritudine, aurium de uocibus canoris et suauibus, narium de odore ineundo, saporis de cibis dulcibus: quibus omnibus uirtus repugnare fortiter debet, ne his inlecebris inretitus animus a caelestibus ad terrena, ab aeternis ad temporalia, a uita inmortali ad poenam perpetuam deprimatur.

in saporis et odoris uoluptatibus hoc [*](INSTITUTIONES 1-3] VI 18, 17-26. 29-32. 3-6] VI12, 33-36. 6 s.] VI 23, 13 s. 8 s.] hoc non est in Instit. 13 s.] VI 20, 1. 14-20] VI 20, 2-5. 17-20] VI 22, 3-5. 20-741, 1] . VI 22, 1. ) [*](TBP] 1 post iniuriam 30 fere litt. eras. P 2 cõ. Iprimatur (n tr., - m. 2) P 4 furos (s del. et corr. m. 2) T 5 iis scr., his TBP coarguendis, sed a incertum, Bl, congerendis B2 laborratre Pl proscribtione TB 6 alienos P 8 adpe**tentia* (ni et m er.) B nimie P uoluptatis (i ex e m. 2) P paritu (er er.) B 9 maximae (exp. m. 2) P adquirit (alt. i ex a) B 10 enim om. P 11 impurus ex inpurus P* 12 quis om. BP quae] qui P corpus BI, corporrils B2 13 sensum TB1, corr. B2 ipsae (ae in ras. ex 1 uel 2 litt. m.2) B, ipsae (ae ex a m. 2) P 14 rslunt B2 uitiosrale B2 contem*nere (p er.) P 15 pulchritudine BP aurium-suauibus om. T 16 canorusi P2 suauitati1i bus B3 suauilb; njarium P1 sapore P 17 quis B, quibus (bus i ras. ex 3—5 litt.) P 19 a] a* (d er.) B immortali* (i er.) P perpetuam poenam B 20 deprimatur (i in ras. ex e ? m. 2) P uoluptate B )

741
periculum est, quod trahere ad luxuriem possunt. qui enim fuerit his deditus, aut non habebit ullam rem familiarem aut si habuerit, absumet et aget postmodum uitam detestabilem. qui autem capitur auditu, ut taceam de cantibus qui sensus intimos ita saepe deleniunt, ut etiam statum mentis furore perturbent, compositis certe orationibus numerosisque carminibus aut argutis disputationibus ad impios cultus facile traducitur.