Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

suscepit ergo id genus mortis quod solet humilibus inrogari, ut omnibus facultas daretur imitandi. praeterea cum esset resurrecturus, amputari partem corporis eius fas non erat nec os infringi, quod accidit us qui capite plectuntur.

crux ergo potior fuit, quae resurrectioni corpus integris ossibus reseruauit. his etiam illut accedit, quod passione ac morte suscepta sublimem fieri oportebat.

adeo illum crux et re et significatione exaltauit, ut omnibus maiestas eius ac uirtus cum ipsa passione notuerit. nam quod extendit in patibulo manus, utique alas suas in orientem occidentemque porrexit, sub quas uniuersae nationes ab utraque mundi parte ad requiem conuenirent.

quantum autem ualeat hoc signum et quid habeat potestatis, in promtu est, cum omnis daemonum cohors hoc signo expellitur ac fugatur.

et sicut ipse ante passionem daemonas uerbo et inperio proturbabat, sic nunc nomine ac signo passionis eius idem [*](INSTITUTIONES 7] IV 26, 1. 7-15] IV 26, 29 s. 15-18] IV 26,31-33 (-redderetur). 18—24] IV 26,33 (ab illa quoque) - 36. 24-725,3] IV 27, 1 s.; V 21,3-5. ) [*](77 2 hae Heum 3 uirtutis eruditus Brit. pag. 422 (cf. c. 57, 4), uirtutes T 8 utique Pf, utuque T 15 preterea T 16 accMit ex acceit T 17 fuit quae Pf, fuitq. T 18 reseruauit Pf, reseruabit T 19 accedit Pf, accepit T 25 potestatisin (isi in ras. ex em) T promtu Pf, promtum T 26 expellatur ac fugetur Heum 28 eius idem erw- ditus Brit. pag. 422 coni. Inst. IV 27, 2, eiusdem T )

725
spiritus inmundi, quando in corpora hominum inrepserint, exiguntur, cum extorti et excruciati ac se daemonas confitentes uerberanti se deo cedunt.

quid ergo sperauerint de suis religionibus cumque sua sapientia Graeci, cum uideant deos suos, quos eosdem daemonas esse non negant, per crucem ab. hominibus triumphari?

Una igitur spes hominibus uitae est, unus portus salutis, unum refugium libertatis, si abiectis quibus tenebantur erroribus aperiant oculos mentis suae deumque cognoscant, in quo solo domicilium ueritatis est, terrena et de terra ficta contemnant, philosophiam, quae apud deum stultitia est, pro nihilo conputent, sed uera sapientia id est religione suscepta fiant inmortalitatis heredes.

at enim repugnant non tam ueritati quam propriae saluti cumque haec audiunt, uelut aliis inexpiabile nefas detestantur.

sed ne audire quidem patiuntur, uiolari aures suas sacrilegio putant, si audierint, nec iam maledictis abstinent, sed quantis possunt uerborum contumeliis insectantur. idemque si potestatem nacti fuerint, uelut hostes publicos persecuntur, immo etiam plus quam hostes, quorum, cum bello uicti fuerint, aiit mors aut seruitus poena est nec ullus post arma deposita cruciatus, quamuis omnia pati meruerint qui facere uoluerunt, et inter mucrones locum pietas habet.

inaudita est crudelitas, cum innocentia nec uictorum hostium condicionem meretur. quae tanta huius furoris est causa? scilicet quia ratione congredi non queunt, uiolentia premunt, incognita causa tamquam nocentissimos [*](INSTITUTIONES 3-6] IV 27, 6-15. 5 quos-nl\'gant] IV 27, 15 (Homero). 7-13] IV 28, 1 s.; cf. III 30, 3—8. 13-18] V 1, 1. 3-7. 18-726, 8] V 9, 2-8. ) [*](AUCTORES 3 uerberanti deo] cf. oraculum Inst. I 7, 10 (pag. 27,16). ) [*](T] 3 caedunt T 4 cumque] omnique Da 6 triumfari T 9 coginojscant T 10 de bis, pr. del. T 11 filosofiam T 12 sed] et Pf 13 ad T 15 ne audient quidem patienter Hettnl, patienter (UOlullt) Buen 18 nacti Pf, acti T 19 publicos (nos) Heum 21 ullus Pf, ullis T 23 habet, Da conI. Inst. V 0, 3 (cf. etiam Buen), haberet T, habet. (at) eruditus Brit. pag. 423 24 que T 26 praemunt T )

726
damnant, quia constare de ipsa innocentia noluerunt.

nec satis putant, si celeri ac simplici morte moriantur quos inrationabiliter oderunt, sed eos exquisitis cruciatibus lacerant, ut expleant odium, quod non peccatum aliquod, sed ueritas parit: quae idcirco male uiuentibus odiosa est, quia aegre ferunt esse aliquos quibus facta eorum placere non possunt. hos omni modo cupiunt extinguere, ut possint libere sine teste peccare.