Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

ideo sic dicit Hesdra: hoc pascha saluator noster est et refugium nostrum. cogitate et ascendat in cor uestrum, quoniam habemus humiliare eum in signo: et post haec sperabimus in eum.

exheredatos autem esse Iudaeos, quia [*](INSTITUTIONES 3-10] IV 12, 12. 10-13] IV 12, 17. 14—16] IV 12, 21. 16-18] IV 18, 23. 18-22] IV 18, 22. 22—722, 2] IV 20,11. ) [*](AUCTORES 4] Dan. 7,13 s. 11] Ps. 109, 1. 19] cf. ad Inst. IV 18, 22. ) [*](T] 2 quadragesimo Da ex Inst. IV 21, 1, quinquagesimo T 3 nube scripsi, nubem T; cf. IV 21, 1; de mort. persec. 2, 3 circumuoluit eum procella nubis; Act. Apost. 1, 9 xat uerAapev OCOTOV profeta T 5 celi C add. m. 2?) T 6 - anticum] uetustum scribendum uidetur, cf. ad Inst. IV 12, 12. 16 8 i | perium T seruient ei Pf ex Inst. IV12,12, seruientes T 12 donec T cum Vulg., quoadusque Lactantium scripsisse existimo, cf. ad Inst. IV 12,17 16 uenerit Pf, uenerat T 17 penitentiam T sanguine Pf, sanguine T 18 necauerunt Fritzschius; cf. Inst. IV 18, 23, negauerunt T 19 Hesdras Fritzschius, cf. Inst. IV 18, 22 21 humiliare Pf ex Inst., humilare T 22 sperabimus Da ex Inst., sperauimus T ) [*]( XVIIII. Lact. 1. ) [*]( 46 )

722
Christum reprobauerunt, et nos, qui sumus ex gentibus, in eorum locum adoptatos scripturis adprobatur.

Hieremias ita dicit: dereliqui domum meam, dimisi hereditatem meam in manus inimicorum eius. facta est hereditas mea mihi sicut leo in silua, dedit ipsa super me uocem suam, idcirco odiui eam.

item Malachiel: non est mihi uoluntas circa uos, dicit dominus, et sacrificium acceptum non habebo ex manibus uestris, quia a solis ortu usque ad occasum clarificabitur nomen meum apud gentes.

Esaias quoque sic: uenio colligere omnes gentes et linguas, et uenient et uidebunt claritatem meam.

idem alio loco ex persona patris ad filium: ego dominus deus uocaui te in iustitiam, et tenebo manum tuam et confirmabo te, dedi te in testamentum generis mei, in lucem gentium, aperire oculos caecorum, producere ex uinculis alligatos et de domo carceris sedentes in tenebris.

Si ergo Iudaei a deo reiecti sunt, sicut sacrarum scripturarum fides indicat, gentes autem, sicut uidemus, adscitae ac de tenebris huius uitae saecularis deque uinculis daemonum liberatae, nulla igitur alia spes homini proposita est, nisi ueram religionem ueramque sapientiam, quae in Christo est, fuerit secutus: quem qui ignorat, a ueritate ac deo semper alienus est.

nec sibi de summo deo uel Iudaei uel philosophi blandiantur: qui filium non agnouit, nec patrem potuit agnoscere. haec est sapientia et hoc mysterium summi dei. per illum se deus [*](INSTITUTIONES 2-6] IV 20, 7. 6-10] IV 11, 8. 10-12] IV 11, 10. 12-17] IV 20, 12. 21-23] IV 28, 1 s. 25-723,13] IV 29. ) [*](AUCTORES 3] Ier. 12, 7 s. 6] MaL 1, 10 s. 10] Is. 66, 18. 12] Es. 42, 6 s. ) [*](TJ 2 scribturis T 6 idcirco] ideo lnst. IV 20, 7 cum Vulg. 7 uolumtas T 8 quia.] quoniam Inst. IV 11,8, cf. adn. ad h. l. 9 ad T ex Vulg. ut uid., in Lactantium scripsisse existimo, cf. Inst. 10 eseias T 13 uocaui Pf, uocabi T 14 dedi] et dedi Lactantium scripsisse existimo, cf. Inst. IV 20, 12 19 scribturarum T 20 secularis T 24 filosofi T 26 misterium T )

723
et agnosci et coli uoluit.

ideo prophetas ante praemisit qui de aduentu eius praedicarent, ut cum facta essent in eo quaecumque praedicata sunt, tunc ab hominibus et dei filius et deus crederetur.

nec tamen sic habendum est, tamquam duo sint dii. pater enim ac filius unum sunt. cum enim pater filium diligat omniaque ei tribuat et filius patri fideliter obsequatur nec uelit quidquam nisi quod pater, non potest utique necessitudo tanta diuelli, ut duo esse dicantur in quibus et substantia et uoluntas et fides una est.

ergo et filius per patrem et pater per filium. unus est honos utrique tribuendus tamquam uni deo et ita diuidendus est per duos cultus, ut diuisio ipsa compage inseparabili uinciatur. neutrum sibi relinquet qui aut patrem a filio aut filium a patre secernit.

Superest respondere etiam iis qui putant inconueniens fuisse nec habere rationem ut deus mortali corpore indueretur, ut hominibus subiectus esset, ut contumelias sustineret, cruciatus etiam mortemque pateretur.