Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

Diximus de natiuitate, nunc de uirtute operibusque dicamus. quae cum magna inter homines ac mirabilia faceret, uidentes illa Iudaei magica potentia fieri putabant ignorantes ea omnia quae fiebant ab eo praedicta esse a prophetis.

aegros et uario morborum genere languentes non medella aliqua, sed ui ac potestate uerbi sui protinus roborabat, debiles resanabat, claudos ad gressum erigebat, caecis uisum restituebat, mutis eloquium dabat, surdos inauribat, pollutos maculatosque purgabat, furiatis daemonum incursu mentem propriam reponebat, mortuos aut iam sepultos ad uitam lucemque reuocabat.

idem quinque milia hominum quinque panibus et duobus piscibus satorauit. idem supra mare ambulauit. idem in tempestate praecepit uento ut conquiesceret, statimque tranquillitas facta est. quae omnia et in prophetarum libris et in [*](INSTITUTIONES 3-7] IV 13, 8. 7-12] IV 13,10. 12- 14] IV 13, 4. 15-18] IV 15, 1. 4. 12. 19-24] IV 15, 6—11. 25- 717,1] IV 15,13-15. ) [*](AUCTORES 3 Hieremias] Baruch 3, 36-38. 8] Hier. 17, 9. 9] Is. 19, 20. 11] Num. 24, 17. ) [*](T] 1 rnlesciebamus T post Israhel addendum uid. saluator ex Inst. reberebuntur T 5 istrael T 9 eseias T 17 uidenttfs T 18 profetis T 19 egros T 20 debilersl T 24 aut] et Da 26 super Heum, cf. etiam Buen 28 profetarum T )

717
carminibus Sibyllinis praedicta inuenimus.

ob haec miracula cum ad eum magna concurreret multitudo et, ut erat, dei filium et a deo missum crederet, repleti inuidia sacerdotes ac principes Iudaeorum, simul ira concitati, quod eorum peccata et iniustitiam coarguebat, coierunt, ut eum occiderent.

quod futurum ante annos mille paulo amplius Salomon in Sapientia pronuntiauerat his uerbis: circumueniamus iustum, quoniam insuauis est nobis et exprobrat nobis peccata legis. promittit scientiam dei se habere et filium dei se nominat. factus est nobis in traductionem cogitationum nostrarum, grauis est nobis etiam ad uidendum, quoniam dissimilis est aliis uita illius et mutatae sunt uiae illius. tamquam nugaces aestimati sumus ab illo, continet se a uiis nostris quasi ab inmunditiis et praefert nouissima iustorum et gloriatur patrem dominum. uideamus ergo si sermones illius ueri sunt, et temptemus quae euentura sunt illi. contumelia et tormenta interrogemus eum, et sciamus reuerentiam illius et probemus patientiam illius. morte turpissima condemnemus eum. haec cogitauerunt, et errauerunt: excaecauit enim illos stultitia eorum et nescierunt sacramenta dei.

harum igitur litterarum immemores quas legebant incitauerunt populum tamquam aduersus impium, ut eum conprehensum ad iudicium ducerent mortemque eius impiis uocibus flagitarent.

intentabant autem pro crimine id ipsum, quod se dei filium diceret et quod legem solueret curando homines in sabbato, quam ille se non soluere, sed implere dicebat.

cumque Pontius Pilatus, qui tum legatus [*](INSTITUTIONES 1-5] IV 16, 5. 12. 5-22] IV 16, 7-10. 22-24] IV 16, 17; 18, 1 s. 24 (conprehensum). 28—718, 8] IV 18, 4—9. 25-27] IV 17, 1 s.; 18, 4 (obicientes). ) [*](AUCTORES 6] Sap. 2, 12-17. 19-22. ) [*](T] 8 eiprobrat Pf, exprobat T 13 estimati T 14 illo T cum eVulg.\', eo Lactantium scripsisse existimo, cf. Inst. IV 16,8 uiis Pf ex Inst. ibid., uiris T 15 praefert Pf ex Inst., preferet T 18 ad tormenta cf. Inst. 21 excecauit T stultitia Pf, stultia T eorum T cum eVulg:, ipsorum Lactantium scripsisse existimo, cf. ad loco Instit. 25 intemtabant T )

718
in Syriam iudicabat, perspiceret causam illam ad officium Romani indicis non pertinere, misit eum ad Herodem tetrarcham permisitque Iudaeis, ut ipsi legis suae disceptatores essent qui accepta sceleris potestate adfixerunt eum cruci. sed prius flagellis et palmis uerberauerunt, spinis coronarunt, faciem conspuerunt, in cibum et potum dederunt ei fel et acetum, et inter haec nulla uox eius audita est.

tunc carnifices sortiti de tunica eius et pallio suspenderunt patibulo atque adfixerunt, cum postridie pascha id est festum diem suum celebraturi essent.

quod facinus prodigia secuta sunt, ut intellegerent nefas quod admiserant. eodem namque momento quo spiritum posuit et terrae motus magnus et deliquium solis fuit, ut in noctem dies uerteretur.