De Opificio Dei

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part II, Fasc 1. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1897.

ideoque cum intenti ad cogitandum sumus et cum mens occupata in altum se abdiderit, neque audire quae circumsonant neque uidere quae obstant solemus.

id uero siue ita est, [*](AVCTORES 18—25] cf. Tbeophrast. de sens. 42 (Duemmler, Academica p. 114). ) [*](BPVJ 2 sedrê\' V 3 quantoj PV, quo B 5 Iuce. V tum quod] V. tunc quod P, tunc I cum (alt. c postea add. m. 1 ?) B ad om. V 8 probabilius B 9 quo P haberet] BV, deberet P 10 arc.e (a er.) B nCc1 V 11 ratio P 12 dS P 13 omnes P ordoTandi Ps 14 collocata B 15 nos] B2P2, non BiPi, fi, - euanid. refecit m. 3, in marg. nos esset iam m. 1 uel 2 acripsisse uid., euanid. refecit m. 3, V esse.t (n er.) B, esset nos (quamquam. iam ante nos ex non correctum habet) P, est V 17 hi* (i er.) P, hii V 22 tensauro B, tbe.sauro (n er.) P, thesauro V reconditQ B eliceat J51, corr. B3 24 an abdidit ? )

53
admirandum profecto est quomodo id fiat, cum ad pectus a cerebro nullum iter pateat, sin autem non est ita, tamen nihilo minus admirandum est quod diuina nescio qua ratione fiat ut ita esse uideatur.

an potest aliquis non admirari quod sensus ille uiuus atque caelestis qui mens uel animus nuncupatur, tantae mobilitatis est, ut ne tum quidem, cum sopitus est, conquiescat, tantae celeritatis, ut uno temporis puncto caelum omne conlustret, si uelit, maria peruolet, terras et urbes peragret, omnia denique quae libuerit, quamuis longe lateque submota sint, in conspectu sibi ipse constituat?

et miratur aliquis si diuina mens dei per uniuersas mundi partes intenta discurrit et omnia regit, omnia moderatur, ubique praesens, ubique diffusa, cum tanta sit uis ac potestas mentis humanae intra mortale corpus inclusae, ut ne saeptis quidem grauis huius ac pigri corporis, cum quo inligata est, coerceri ullo modo possit quominus sibi liberam uagandi facultatem quietis inpatiens largiatur?

siue igitur in capite mens habitat siue in pectore, potestne aliquis conprehendere quae uis rationis efficiat ut sensus ille inconprehensibilis aut in medulla cerebri haereat aut in illo sanguine bipertito qui est conclusus in corde, ac non ex eo ipso colligat quanta sit dei potestas, quod animus se ipsum non uidet aut qualis aut ubi sit nec si uideat, tamen perspicere possit quo pacto rei corporali res incorporalis adiuncta sit?

siue etiam mentis locus nullus est, sed per totum corpus sparsa discurrit — quod et fieri [*]( OJ: BPVJ 1 id om. P a] BP, et (eorr. m. 1 ?) V 2 si. (n ? er.) B nihiI»ominus (h er.) V 4 aliquis om. P non om. B 6 ante P1, tantg part. a. I. p21 ruf P2 8 si uolet maria peruolit Vac, pernolet m. 1 ? 9 qua P 10 conspectum B 14 inclusae (ae ex a m. 1 ?) V 15 huius om. B cum quo inligata scripsi, cum inligata B, quo inligata P, coinligata Vao, curi"inligata corr. m. 1 ut ułà.; cui codd. rec., edd., sed cf. Inst. VII 2, 8 mens hominis cum fragili corpore inligata coercerePI, coherceri V ullo] V (sed 0 ex V, nulloB" (n er.)P 16 uacandi V quie-tis (s ? er.) P 20 uipertito JB1, corr. B1 inclusus P 21 colligat (i in ras. ex e ? m. 1 ?) V; malim colligit quae tanta B 23 si om. P 25 etfieri (t ras. ex f) B, fieri (om. et) V )

54
potest et a Xenocrate Platonis discipulo disputatum est, siquidem sensus in qualibet parte corporis praesto est —, nec quid sit mens ipsa nec qualis intellegi potest, cum sit natura eius tam subtilis ac tenuis, ut solidis uisceribus infusa uiuo et quasi ardente sensu membris omnibus misceatur.