Epistulae

atomus autem punctum temporis est, quod secari et diuidi non potest; unde et Epicurus ex suis atomis mundum struit et uniuersa conformat. ictusque oculi siue motus, qui Graece dicitur Qonrj, tanta uelocitate transcurrit, ut paene sensum uidentis effugiat. uerum quia in plerisque codicibus pro Qortfj, id est ictu uel motu, QiTcfj legitur, hoc sentire debemus, quod, quomodo [*]( 8 cf. I Cor. 15, 52 10 *I Cor. 15, 52 11 Didymus in epist. Pauli ) [*]( 2 autem om.z IAIcoMA DCB mortuos %Aa.c.m2 3 omnesque %Aa.c.m2 omnis rB qui om.C utique om.\'f 4 expergescitur z-giscitur DCB subiecta?; uis mortis eum C 5 que om.r 6 et an. et corp. DB ut om.z 7 resurrectionum Aa.c.m2 autem s.l.m2B,om.D omnium] proprie (§ D) DCB 8 iuxta-ll resurr.J rasura 3lU uersuum, in qua uerba p. 459,13 non praeu,-15 cum iustis, quae suo loco praebet ml, scripsit m2B pro EN C in cet. (IN A) ATOMUx atomo D alt. έν] IND PIHND PIIIx 9 siue ENC POnt ΟΦΘΑΔΔΟΥD ΦΘΑΔΔΟΥD OØTco (a s.L) XMOYr 10 momentu 91—tum A mutu %Aa.c.m2 moto za.c.m2 mutuo D oculi] add. idem Didymus g 11 iuncta C punctum ex iunctum m2z simul om.z resurrectione rapientur obuiam xpo, sed eos (hi uel ii g), quos (quod D) mors dissoluerit (add. quae g) DCg 13 mutu tyLA moto za.c.m2 futuram-resurrectionem zDCB 14 cuncta DG pr. et ex en A, om.zDCB resurr. om.z fab. excl. z exclusit Ba.c.m2 15 pr. alii ex alie A primae %,Aa.c.m2 alt. alii (alt. i in ras.) A 16 punctus z B 17 epicorus %A epis(s eras.)co(u s.l.m2)rus z instruit %A 19 et 20 PONH A POUN C POMN B ropi D pote r 20 in pler.] imperisse Da.c.m.2 utrumque in grecis r 21 ictum A,Ba.r. PINH A PININ CI ripii D pite z fimy B quod] ut r )

quodque iungit et dicit: in nouissima tuba; canet enim et mortui resurgent incorrupti et nos inmutabimur. oportet enim corruptiuum hoc induere incorruptionem et mortale hoc induere inmortalitatem, duplicem habet intellegentiam, ut clangor tubae aut uocis indicet magnitudinem iuxta illud, quod scriptum est: sicut tuba exalta uocem tuam, aut apertam omnium resurrectionem iuxta id, quod in euangelio legimus: tu autem, quando facis elemosynam, noli tuba canere ante te, hoc est: abscondite fac misericordiam et in secreto, ne uidearis de alterius miseria gloriari.

quaerimus autem, cur ad nouissimam tubam mortuos scripserit resurrecturos. quando enim nouissima dicitur, utique aliae praecesserunt. in Apocalypsi Iohannis septem angeli describuntur cum tubis et unoquoque clangente, primo uidelicet, secundo et tertio et quarto et quinto et sexto, quid per singulos actum sit, indicatur. nouissimo autem, id est septimo, claro tubae strepitu personante mortui suscitantur corpora, quae prius habuerant corruptibilia, incorrupta recipientes.

unde, post nouissimam tubam, exponit apostolus, quid sequatur: canet enim et mortui resurgent incorrupti, nos autem inmutabimur. quando dicit \'nos\', alium. se et eos, qui secum sunt, 5 praeter mortuos esse significat. ad quod intellegendum sunt qui [*](4 * I Cor. 15, 52-53 10 «Esai. 58,1 12 *Matth. 6, 2 16 cf. Apoc. c. 8 et 9 19 cf. Apoc. 10, 7 22 *I Cor. 15, 52 ) [*]( 1 uel sicc.] siccumque DCB 2 oculi Dictum r ictum oculi g uel motj et ad (ad om.-r:) nutum xDGB 3 ad] in CB 4 iungitur r 5 enim] add. tuba s.l.m2B nos s.l.m2B 6 corruptium Aa.c.m2-ptum r-ptibile g 9 clamor r uoces indo et 2W 10 aut] ast ex at m2A,om.% 11 id] illud xC 12 quando] cum (s.l.m2)x facies (e exp.)\'t\' ae(e \'t\')li(y A)mosinam UΑτ helemosy(i B)nam DB 13 hoc est om.\'t\' abscondito B 15 resurrecturus %Aa.c.m 2 surrecturos DB 16 nou. tuba VLA alia SlCA praecesserit (sic) D apocalipsi xB apolypsi D 17 descr. ang. g discr. 3l,Aa.c.m2 18 uid. et xDB et .||||. s.l.B quartoque D quarto C tert. et om-B 19 per s.l.\'t\' indicatūD autem om.-r: 20 clare Ba.c.m2 resuscitantur r et (s.l.B) corpora DB 22 quod sequitur r enim tuba B 23 et om.A ) [*](29* )

alii uero adserunt mortuos debere intellegi peccatores, qui resurgant incorrupti, ut possint aeterna sustinere supplicia, eos. autem, qui commutantur, esse sanctos, qui de uirtute in uirtutem et de gloria transferuntur in gloriam. unde ad incorruptionem mortuorum intulit: oportet enim corruptiuum hoc induere incorruptionem. ad id autem, quod dixerat: nos inmutabimur, illud adiunxit: et mortale hoc induere inmortalitatem. aliud est enim inmortalitas, aliud incorruptio, sicut aliud mortale et aliud corruptiuum.

quicquid autem mortale est, et corruptiuum est, sed non, quod corruptiuum, statim et mortale. corruptiua quippe sunt corpora, quae carent anima, et tamen non sunt mortalia, quia numquam habuere uitam, quae proprie animantium est. unde signanter apostolus corruptioni incorruptionem et mortalitati - inmortalitatem. resurrectionis futuram tempore copulauit\'.

Acacius, Caesareae, quae prius Turris Stratonis uocabatur, post Eusebium Pamphili episcopus, in quarto Συμμιϰτων ζητμάτων libro proponens sibi hanc eandem quaestionem latius disputauit et utrumque suscipiens, quod inter se uidetur esse contrarium, post principium, quod omisimus, sic locutus est: \'dicamus primum de eo, quod magis in plurimis codicibus inuenitur: ecce mysterium [*]( 3 Eph. 4,13 9 *I Cor. 15, 53 24 Acacius Caes. Quaest. uar. IV 25 *I Cor. 15,51 ) [*]( 1 resurgunt B surgant A 2 accepi 2l,Aa.c.m2 3 maiori C comutati (ex-te) B 4 plenit. om.r 5 uero] autem 2L4. deberi S 6 resurgunt DCB resur- gent S - 8 transferentur B unde et DCB 9 intulit om.A enim] autem r corr.] incorruptiuum 7: 11 induet DCB 12 aliut ubique 21 (uariat A) 13 corruptio T autem om.7: 15 quippe sunt] que psunt r 16 quia] quae x habere r est animo B 17 corr.] corruptio in t 18 et om. g mort.] mortale r futura tempora A tempore futuram B 20 agac. A accut. C achaic. r caesaria 2{,A (—i§ m2) qui r 21 pamphilis A pampilii r in quarto om.D CINMIKTcoN A CYMMIKIoN x CYMAEKTaN DCB CYNAEKTON A ζητ. Mane scriptum in DCB; add. <L ZHMA in r 22 eadem rD 23 utr. contr.] ex utroque uidetur esse contrarium suscipiens quod intra se r 1 )

mysterium dixit, ut adtentiorêS faceret auditores de resurrectione plenius disserturus. dormitio autem mortem istam, quae communis est omnium, significat. unde rectissime posuit, quod omnes dormiamus, id est moriamur, sicut supra dixerat: quomodo in A dam omnes moriuntur, sic in Christo omnes uiuificantur.

cumergo omnes morituri sint, audite sacramenta, quae dico: omnes quidem moriemur, sed non omnes inmutabimur. canet enim tuba — haud dubium, quin angelus septimus — et mortui resurgent incorrupti. si autem incorrupti erunt mortui, quomodo non inmutabuntur, cum incorruptio ipsa mutatio sit ? sed hic commutatio, qua Paulus mutandus et sancti sunt, glorificatio intellegitur. incorruptio autem idcirco communis est omnium, quia in eo miserabiliores erunt peccatores, ut ad tormenta perpetui sint i et non mortali et corruptibili corpore dissoluantur.

legimus in eadem I,epistula apostolo disserente sacratam diuersitatem resurrectionis non in natura corporum, sed in uarietate gloriae, dum alii resurgunt ad poenas perpetuas, alii ad gloriam sempiternam: alia autem caro uolatilium, alia piscium, alia iumentorum et corpora caelestia et corpora terrena. s i c, inquit, erit et resurrectio mortuorum.

Icui sententiae magis adquiescit ecclesia, ut omnes commune morte moriamur et non omnes mutemur in gloria iuxta illud, quod Danihel scribit: multi dormientes in terrae puluere resurgent, alii in uitam aeternam, alii in [*]( 6 *I Cor. 15, 22 8 *I Cor. 15, 51-52 19 *I Cor. 15, 39—40 22 *I Cor. 15, 42 25 *Dan. 12, 2 ) [*]( 1 uobis dico B resurgemus uel dormiemus r 2 autem omMA,s.l.D dixerit r attentos g 5 posuit] possunt ex posunt m2A omnis 2XAC dormiemur (sic) x moriemur r sicut s.l.t 6 dixit C sic et g 7 uiuificabuntur DCB 8 quidem] add. dormiemus id est x 10 haut A aud Ba.c. chaut xD quia A 12 inmo(u m2)tabimur t cum in incorruptia (o s.l.) B inmutatio B 13 como(um2)tatio t mutatio B 14 estom. t 17 aposto (u2l)li 91A deserenter 19 autem] enim DCB 20 caro] add. pro %,A (exp.) pr. alia] add. autem x 21 terrestria x 22 erit om.t 23 cuius A adquieuerit r omnis2l,Aa.c.mS omnium r commone (communi m2) x communi C comuni B 24 gloriam rCB,Ap.c.m2 illut U,Aa.c.m2,om.τ daniel xB 26 uitam 21A gloriam in uitam r gloriam cet.- )

quae cum ita se habeant, et sic intellecta sint nobis: eorum tantum commutationem suscipere, qui resurgent in gloriam, peccatorum autem et infidelium, qui mortui appellantur et resurgent incorrupti, nequaquam commutationem, sed poenas perpetuas esse dicendas.