Tractatus super psalmos

Postea enim quam uias suas propheta cogitauerat et pedem ad testimonia dei conuerterat, libere loquitur: paratus sum et non sum turbatus, ut custodiam mandata tua. qui ad aliquid praeparatur, longo usu ad id, in quo ei est meditatio. praeparatur, ne eum de propositi sui sententia neglegentem et incautum uis aliqua repentinae turbationis excutiat. propheta itaque nouit esse plurima saeculi scandala. nouit insidiantes esse humanae naturae aduersantesque uirtutes. scit periculose dulcem esse ambitionem gloriae . nouit occursus lasciuientium feminarum esse continentium oculis captiosos. scit turpes corporum cupiditates adfectu blandae uoluptatis inrepere. scit cetera uitiorum genera inlecebrosis aditibus ingruere. nouit etiam plurimis se inreligiosorum odiis subiacere et ob dei pietatisque doctrinam uariis persequentium contumeliis esse uexandum. ne igitur turbari tot et tantis insidiis ingruentibus posset, contra omnia se fidei excidia praeparauit dicens: paratus sum et non sum turbatus, ut custodiam mandata tua.

Habet parem beatus apostolus huius praeparationis suae dicens: quis nos separabit a caritate Christi? tribulatio an angustia aut passio aut fames aut nuditas aut periculum aut gladius? sicut scriptum est: quia propter te mortificamur tota die, deputati sumus sicut oues occisionis. sed in his omnibus superamus et uincimus propter eum, qui [*](26 Rom. VIII, 35 sq. ) [*]( 5 recidere V finiuntur C 11 neo eum V 14 que uirtutes om. p 15 esse opinionem ambitionemque E 17 captiosos ex captiosus m. 2 V 18 uoluntatis C ceterum V genera om. V 20 praecationem VC 22 excidiis VRe possit RCp 27 angustiae ex angustia m. 3 R angustiae pE famis R 28 sicut add. m. 2 V sicut — nos dilexit om. P(A) quia propter — nos dilexit om. C 80 tamquam oues RE. )

Sit ergo in nobis haec et uox, ut, cum subrepant cupiditates, cum passiones ingruant, cum pericula fatigent, cum supplicia crucient, dicere audeamus: paratus sum et non sum turbatus, ut custodiam mandata tua. dominus noster unigenitus dei filius inter cetera praecepta discipulis suis mandat dicens: non turbetur cor uestrum neque trepidet. aduersum turbationem, quaecumque ex accidentibus erit, longae praeparationis opus est firmitate. ut robusta fide atque firmata dei mandata custodiat.

In quem autem se profectum quamue in causam propheta , neque turbatus sit, quousque custodiret mandata dei, continuo subiecit dicens: funes peccatorum circumplexi sunt mihi; et legem tuam non sum oblitus. esse peccatorum funes per Esaiam docemur dicentem: , qui ligant peccata tamquam funem longum, modo funis ex plurimis minimis crescentis in multum peccata semper tamquam longo fune tendentibus. sunt etiam [*]( 9 Rom. VIII, 38 sq. 15 Ioh. XIV, 1. 24 Esai. V, 18. ) [*]( 1 dilexit nos RE tollerantiam C tolerantium V 2 posset ,.z possit R sise C utse R praeparasse r 4 neque praesentia — futura. om. V 5 uirtutes CE 7 a caritate xrT R 9 tali sper 1' talis p perturbat p 10 et fiducia VCp subrepent C subrepunt pb 11 ingruunt Cpb fatigant RCpb 12 cruciant pab 16 aduersos p 17 erint V longe VR fides pb 18 firm = =aa C 20 quousq. V .1 quousq; C quousq R (cf. Acad. p. 29) quo minus pE 88 sunt m p sunt me RE cf. Sabatier 11, 237 28 eseiS V isaiam p 24 ligant ex legant m. 2 V 26 crescentes R 26 longum funem Cpb pendentib. V tendentur uel tenduntur e. )

Et recordatur plane propheta dicens: media nocte surgebam ad confitendum tibi super iudicia iustificationis tuae. non uacat totis noctibus nec otiosus lecto continetur: ad confitendum deo non solum nocte, sed etiam media nocte consurgit. meminit hoc esse tempus, quo primitiae Aegyptiorum meritissima impiae obstinationis clade percussae sunt; his ergo horis non laxatur in somnum, ne Aegypti admisceatur. hoc noctis tempore introeunte sponso sapientes uirgines in cum lampadibus introibunt; uigilat ergo, ne cum stultis mereatur excludi. hoc tempore psallentibus Paulo et Silea apostolis catenae et resoluuntur: non dormit itaque, ne uinctus sit. nec habet eum totus nocturni temporis somnus, ne ei obliuio officii sui requie mediae noctis obrepat; surgit enim ad confitendum deo. confessio uero non [*]( 2 Prov. V, 22. 6 Luc. XIII, 16. ) [*]( 1 qtubua humanae — de om. Cp mentis VRl 2 in om. V uinculis V fasoiis RpCE peccatorum suorum E 5 quid V licet C ligat R 7 habrahae R abraae V habrae C ligat ex legat R 8 consaetadinS V uoluptatem V1 9 inpietatis V funfl V laqueos ex laqueus R 10 amittenda C nos esse E 12 leges V 16 d5 V dño R 17 esse ex esset m. 2 V 18 quo ex quod m. 2 V ante Aegyptiorum & ertm. ex R 19 ne gladii V' ne gladius V1 20 aegypti (& supr. scr. w. 3) R 98 sila ex silea C silae E cf. Lucif. ed. Hartel p. 269 24 nec a uiotas sit p totus om. Re totius coni. Bened. in adn. 25 nec ei ex ne ei m. 3 R nec ei VCpE offioiis sui V requiae Rl requia C media C 26 obrepit VCpE. )

Sequitur deinde: particeps sum ego omnium timentium te et custodientium mandata tua. apostolum dixisse meminimus: participes Christi facti sumus. sed et in quadragesimo quarto psalmo quosdam participes dei significatos esse meminimus, cum dicitur: unxit te deus, deus tuus oleum exultationis prae consortes tuos. sunt ergo secundum apostolum et secundum prophetam plures domini nostri Iesu Christi participes. et particeps eius, quisque in iustitia manet, quia ipse iustitia est: particeps eius erit, quisque in ueritate persistit, ipse est enim ueritas: et quisque in nouitate ambulabit, erit particeps eius, quia ipse est resurrectio. ergo cum sciat propheta plures dei esse participes, nunc per ac modestam de se praedicationem, cum se, quia et ipse Christus et factus et dictus sit, Christi meminerit esse participem, tamen omnium timentium deum potius se confessus est esse participem. est autem etiam tunc timentium deum particeps, cum patientibus conpatitur, cum plorantibus conplorat, cum tamquam eiusdem corporis membrum in dolore membri alterius dolet. hac igitur passionum communione timentium deum particeps fit. ceterum quisquis per insolentiam suam credentem in Christo et redemptum a Christo dedignatur, [*]( 7 Hebr. m, 14. 9 Ps. XLIllI, 8. ) [*]( 8 laudat Cpb 5 partioeps ex participes m. 2 V 6 te om. V sed cf. lin. 19 apostolus V1 7 meminimus ex minimus m. 1 V particeps Cpl 8 et om. V quosdam particeps C 9 significatus C 10 oleo exnitationis Cpe oleo laetitiae Rb prae consortibua tuis RCE (CUuov ἀγαλλιἀϬεως παϱἀ rovs ptxixovt Qov LXX) 12 erit ei' (erit in ras.) p eius erit E quisquam R quisquis a if. Acad. p. 29 13 in iustitia manet — eius erit quisque in marg. infer. add. V et particeps E eius om. p quisquis, Be 14 quisquis Rt 17 per supr. scr. R 20 etiam tum V tunc etiam b tunc Ce 21 copatientibus C con plorantibus C 22 in dolore R in dolorem V 23 hac ez ac m. 2 V 24 particeps sit Vb 25 oredentem in ChriBtum pb a alio V a d5 R in Christo peA). )

Non nudum autem hoc neque solitarium propheta posuit, cum dicit: particeps sum ego omnium timentium te. plures sunt timentes deum et tamen inoboedientes: plures sunt timentes deum et tamen infideles, quos naturae condicio timori quidem dei subdit, sed uoluntatis suae peruersitas ab obsequiis dei . atque ob id non suffecisset prophetam dixisse: particeps sum ego omnium timentium te, nisi addidisset: et custodientium mandata tua. timor enim fidei in sola oboedientia est et metus religionis in obsequella est. horum itaque particeps est, qui timorem suum in mandatorum dei custodia conprobabunt.

Dehinc sequitur: misericordia tua, domine, plena est terra, iustificationes tuas doce me. terra misericordia dei plena est, quae contaminata, quae corrupta. quae inreligiosa, quae infida, quae perdita est. et si quis forte audebit impio ore prophetam arguere, tamquam non in omnem terram dei misericordiam putet esse diffusam, dominum in euangeliis recolat dixisse: estote boni, sicut pater uester, qui est in , qui solem suum oriri facit super bonos et malos et pluit super iustos et iniustos. patiens enim et miserator deus, dum mauult peccatorum quam mortem, dona sua iustis iniustisque largitur, unicuique per patientiam longae tempus inpertiens.

Et quia hanc bonitatem dei et perfectionem, quae sub illis iustificationibus legis corporaliter adumbratur, [*](20 Matth. V, 45. 28 cf. Ezech. XXXIII, 11. ) [*]( 2 non fit C in om. Cp patiendis conpassionib. V 3 non dum V 6 dJ11 et tamen h. l. add. m. 2 V 7 uoluptatis R 8 auocet pl sufficigset C sufficuisaet (in marfJ. subficuiss& add. m. 3) R prophetae CpE cf. infr. p. 441, 5 9 dixisse ita VCpE 11 oboedientia est ex oboedientium m. 2 V obsequela ex obsequella R obsequela pE 12 participes expedit, qui timorem p 14 tua supr. scr. R domini R 16 corruptat V1 17 si qui ex si quae m. 2 V audebat V1 18 mendacio V1 21 qui est in caelis om. RCpe 28 miserat C misericors Vpb d§ add. m. 2 V 25 longe cod. ) [*]( XXII. Hilar. Plct. pars I. ) [*]( 28 )