Tractatus super psalmos

Sed, superius tractauimus, exercitatio iustificationum et meditatio testimoniorum illa est, quia, cum legis opera per corporales efficientias exerceantur. exercitatione , tamen et testimoniorum meditatione bonorum aeternorum per praesentium meditationem quaedam praeparatio conparatur. sed testimoniorum meditatio unde oriatur, ostendit. adiecit enim : et consilia mea iustificationes tuae, omnem scilicet curam, omnes consiliorum uarios diuersosque motus intentos esse iustificationibus confitens dei in Christo Iesu, cui est gloria in saecula . amen.

Multiplex intellegentia non potest in se habere dictorum 'difficultatem, cum amota omni obscuritate intellegendi magis abundet electio, ut in primo quartae uersu contuemur. ait enim: pauimento anima mea: uiuifica me secundum uerbum tuum. potest istud et de adsiduitate orationis intellegi, tamquam ex peccatorum confessione in terram propheta prostratus pauimento. sed ut altius aliquid sub his dictis intellegamus, perspecta diligentius [*]( 2 dei om. Cp spfl V seruus in adn. coni. Bened. 4 qua cum E 6 tametn corr. m. 2 V bonorum add. m. 2 V 7 quadam ex quiaiam m. 2 V ib ■ 9 iuatificationis R1 10 diuersosque mores V 11 iustifaicationum V in xpo ihs V cui gloria est in VC cui gta in p cui gloria et honor in E amen om. V Explicit littera III incipit littera IIII feliciter Delth V, spatium 10-12 litterarum uacuum R, Finit Gimel lit. tertia inoipit Deleth lit. Im Cp 18 in primae R in principio V quantae V 20 istut V id istud C de assiduitate (e in ras. 3) orationis R de suauitate orationis C de sue uite ratione peA) 22 profeta ex profete V i adeserit pauimento V adhaeait pauimento anima mea R altus corr. m. 2 V. )

Non ignarus est autem propheta, licet anterior aetate, apostolici tamen dicti, quia, qui adhaerent domino, . scit etiam a se : post te anima mea. quin etiam legit in lege: post dominum deum tuum ambulabis et adhaerebis ipsi. igitur huic magis quam illi concupiscit. sed quia meminit ex consortio eius nonnullam se labem contraxisse peccati, orat, ut per uerbum dei, quamuis admixta terrenae mortalique naturae anima eius sit, ipse tamen in uitam caelestis animetur. scit enim [*]( 5 Phil. III, 21. 6 Ps. XLIII, 25. 7 Ps. XXI, 16. 15 I Cor. 6, 17. 16 Ps. LXII, 9. 17 Deut. XIII, 4. ) [*]( 1 necessario VR nunc enim R adhaesi pauimento sed ait om. R . ad solum ait om. Cp 2 hesit pauimento p adhesit pamSto V adhaesit uae uimento R 4 conq.stum corr. m. 2 V ut hoc supr. scr. m. 1 R 5 admoneat V apta corpus in ras. 3 R 6 humiliatis V 8 deduxisti (isti in ras. o—6 litt.) R deduxit Cp(A) 9 commoramur E commoretur C in terra R confirmatique VRp 11 credetur V ut in se manens C ut se immanens e ut se etsi manens pb 12 ui tamquam V 14 anteriore aetate C anteriora et ante V apostolicis tamen dictis C 15 q< Sltpr. scr. m. 3 R adheret V adhaeret R 16 a se esse praedicatum p t poste ex postea R postea Vfort. po9 te 17 in = — lege (2-3 litt. eras.) R postea V 18 tun i ras. m. 3 R ambulatis et adhaerebitis R adre bio haere corr. m. 3 R 19 hu m. 3 R et consortio V. ) nn

Dehinc sequitur: uias meas pronuntiaui, et exaudisti me; doce me iustificati.ones tuas. qui secundum uoluptates corporis uitam agunt, in uiis suis ambulant. qui autem omni uitiorum carnalium consuetudine derelicta in dei degunt, iam illis non in sua, sed in uia dei iter est. et hoc audiamus in Deuteronomii sed r a quid dominus deus tuus poscit a te, nisi ut timeas dominum deum tuum et ambules in omnibus uiis eius et diligas eum et seruias domino deo tuo ex toto corde tuo et ex tota anima tua et custodias praecepta domini dei tui et iustificationes eius, quse ego praecipio tibi hodie, ut bene sit tibi? ergo deo adhaerens in dei uia est.

Et qua ratione prophetam hic locutum existimabimus dicentem: uias meas pronuntiaui, et exaudisti me; doce me iustificationes tuas? si enim uias suas praedicat, necesse est peccati uias praedicet, quia in uia peccati sit, quisque in dei uia non sit. sed huic praesenti dicto consentiens illud uidetur, quod dictum est: pronuntiabo aduersum me iniustitias meas, domine, et rursum: iustus in exordio sermonis sui ipse sui accusator est. ergo hic pronuntiatio, quae dicitur, non laudatio est, sed confessio uiarum suarum, id est peccatorum suorum paenitens professio; [*](8 Dent. X, 12 sq. 21 Pa. XXXI, 6. 22 Prov. XVIII, 17. ) [*]( 1 se supr. scr. m. 3 R adherere ex adhere m. 2 V 2 i uita V 3 uias ex uiuas P 4 doce me ex docemur m. 2 V iustificationes ex iustioficationeB V 6 uoluntates R agunt ex agont m. 3 R ante ambulant 3 liti. eras. R 6 in praeceptis dei uiuunt p 8 et haec E praecepta I' istrahel r 9 nisi ex msit m. 2 V 10 tuum h. I.om. VCp sedcj.p. 396,6 12 ex tota (om. et) R 13 di svpr. scr. m. 1 R 15 d5 V om. C adhaerens (s in ras. 2-.1 litt. m. 3) R 16 hinc r 18 doce ex dome i m. 1 V 20 quisq R qsq; p quisquis E cf. Acad. p. 29 in uia dei n)/ sed hoc add. ?H. 2 V consentiens (s in ras. 2-.1 litt.) R 22 dfie r domine ex domino m. 3 R domino ph 23 sermonis tui pl ipse sibi RCpE cf. Sabatier //, 325 adn. 24 pronuntio R qff = dicitur R. )

Manens autem propheta in lege non ex his doceri se postulat, corporali tunc ministerio gerebantur, sed ex his, quae per speciem praesentium futuri erant sacramenta conplexa. iustificationum tuarum fac ut intellegam, et exercebor in mirabilibus tuis. sermo praesens discreuisse cognoscitur iustificationes a uia earum. et quantum re ipsa intellegitur, omne quidem, ad quod per uiam tenditur, non idem est, quod et uia ipsa, qua pergitur. quaerenda igitur causa est, cur propheta praestari sibi, ut uiam iustificationum intellegat potius, quam ut ipsas iustificationes cognoscat, . meminit etenim omnes iustificationes legis umbram in se sanctarum iustificationum continere: cum post sexennii seruitutem Hebraeus puer liber est, cum septimi anni fructus indigentibus et pecoribus terrae relincuntur, cum post quinquagesimum annum omnia in ius eius , unde decesserint, reuertuntur. et quia haec, quae in lege sunt constituta, uia est eorum, quorum in his praeformatur exemplum, uiam harum iustificationum ut intellegens in mirabilibus dei exerceatur, orat, id est in legis [*]( 2 peccata ante C peccata sua ante E earum xcripsi cf. infr. lin. 13 eorum codd, E 3 doctrine V doctrina ex doctrinae R esse 4 pronuntiaui — cum dicit in marg. super, add. m. 2 r 6 oratio ex a futuro r et de exacta V 8 docere se C 10 que corr. m. 2 V futura C 13 earum Bened., eorum VRCp 14 omne qua est ad quod (e et d in ra*. 3) R omne quodest ad quod IV 15 quae pergitur Cp s 16 qur R 17 intellegatur Jx ipsa R iustifieationes ex iustificationia R ex iustificationum m. 2 V cognoscat — omnes iustificationes nrn. r 18 meminit enim Cp 20 hebreus VR 21 relinquntur VR relinquuntnr pE quinquagensimum r 22 familiae eius VCpE reuer- tantur VRCe cf. Acad. p.14 23 haec qui C eorumest VCp 24 praeformatur ex praeformatio V exemplum ut uiam pb iustificationum intellegens Rpb. )

De consequenti uersu conperi multos uaria sensisse, eo quod non eadem proprietate a ceteris translatoribus ex hebrseo demutatus esset, ut ab his septuaginta interpretantibus conscriptus est. nonnulli enim pro eo, quod ab illis dictum est: ἐνύσταξεν ἡ ψυχή μοθ, posuerunt: ἔσταξεν ἡ ψυχή μου.. quidam autem ex illis non ἐνύσταξεν, sed κατέσταξεν transtulit. et aliud ἐτύσταξεν, aliud ἔσταξεν, aliud κατέσταξεν significare intellegitur. sed nobis neque tutum est translationem septuaginta interpretum transgredi, et sane ratio et sensus dictorum ita admonet, ut recte ac probabiliter uersum translatum intellegamus. est enim cum illis et ita: dormitauit anima mea prse taedio. et superior omnis sermo et consequens humilitatis et infirmitatis confessionem in se habet: cum pauimento anima , cum peccatorum confitentur, cum intellegentiam uiae iustificationum orat. consequens ergo est, ut nunc animam suam prae taedio mortalis habitaculi dormitare conquestus sit, quae nondum iustificationum uiam [*]( 8 uarie V 5 a LXX ex ab his LXX m. 2 R conscribtos est ya 6 ab supr. scr. m. 1R 7 ENY0TA50N # # YXHMOY V ENYITA- ZEN NYIX MOY R ENYZIAZEN NY IXMOI a eNYZIAZeN NYIX MOY p ENYCTIEN H (H a. m. 2) = (in NU. fuit N) ¥YXHMOYS (Y supr. scr. m. 2) V ECTAZeN NYIX MOY R eCTaCuEN NYX MOI c eCTA - zeN NYXMOY p 8 ex illis non non ENYCT AIEN sed KA TECT AIEN V ex illis ZEN sed ra- TECT AZEN R ex illis ZEN sed Ka.TeCTaZeN c ex illis KA- TeCTATeN p tranetulit et om. C 9 aliud £ NYCTAS £ N aliut KAT £ CTA5 £ N (KAT supr. scr. m. 2) significare V aliud CNtCTAZEN aliud ECTAZeN aliud raTCCTAZEN aigniScare R alid (sic) Ka- TeCTaZeN significare C aliud enlCTAZeN aliud eCTA7en aliud KATeCTAZeN significare p 10 nobis supr. scr. m. 1 R p tranlationem R translatione V 11 9ana (a in ras. m. 3) R 12 ao add. m. 2 V intellegimus F1 14 superior (om. et) V 15 confessione V 16 pauimento ex peuimento m. 1 R 17 intellegentiae iustification§ V 18 prae tedio V 19 conq.stns V conquaestus R. )