Tractatus super psalmos

Quod autem in ipso, quis iste sit, in quo laetabimur in ipso, propheta subiecit dicens: qui dominabitur in potentia sua in aeternum, non ambigemus, quis iste erit, si dicti huius euangelici recordemur: data est mihi omnis potestas in caelo et in terra: euntes nunc docete omnes gentes et apostoli dicentis: propter quod exaltauit eum deus et donauit illi nomen, quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu omne genu flectat, caelestium et terrestrium et infernorum. [*]( 6 Ksai. XXXV, 1 aqq. 23 Matth. XXVIII, 18. 96 Phil. II, 9 sq. ) [*]( 1 inrcisa (cisa in ras.) R 4 corporum PE om. R 5 & in rGI. R exordiis laetamur Re laetamur exordiis Pb 8 et haeo florient R incip. f 46 T 10 consolamini RPE consolidamini T 14 claudas R clodus (o in ras. P) PT 16 in aduentQ R 18 iordanen R iordanem PT E 20 quid ex quod m. 2 P 21 dicens = R 22 ambigemua RT ambigimus PE 28 euuangelici R omnis potestas Rb potestas PTe 26 quod est — nomen om. R 28 fleotat R cf. Acad. p. 5j flectatur PTE caelestium in marg. add. m. 1 R. )

Unigenitus enim dei filius etsi regnauit semper, non tamen semper regnauit in corpore. ergo ubi designati et tamquam demonstrati saeculi dominatio per id, quod rot; alwvoq dicitur, uirtute uerbi ipsius continetur, tempus illud ostenditur, quo glorificato in gloriam dei corpori et nomen dei donatur et regnum. et huius quidem dominandi saeculi tempus absolute apostolus docet dicens: cum euacuauerit omnem principatum et potestatem et uirtutem, et nouissima [*]( 25 I Cor. 16, 24; 26. ) [*]( 1 in P post ihs̄ 1 litt eras. 2 dei patris e RPT est dei patris E 3 sint R 7 est donatum PTE hic supr. scr. P 11 propriae RP 12 graeci (i ex corr 1) R 14 Tw AETIOZON ΠεΝΝΤΝΑϒΝΑCΤεΤΑ AOYAIUI (postea eras. in hoc) R TѠΔεC-TOZON-ΤεΝΤlAl NACTEIA AI'TOY AIWNOC P to. deetio zonten edinas teiali tulio nos a. In T omnia satis bene litt. graec. scripta sunt et articulus Tfj ante δυναστιἰα superscripta pronuntiatione eius temporis (ti) accurate est exaratus; qui cum etiam ex uestigiis in RP eluceat et a Tischendorfio (II, 68) probetur, in textum erat recipiendus. 16 diffinitionis PXT 17 TOY ATUJONOC R 21 dominatio PTE demonstratio R 22 illut V 23 quo VI'T. qd Rs corpore V 26 euacuauerit (1 litt. eras.) R 26 & nouissima Re et nouigsime (e in ras. P) PT. ) [*]( XXII. Hilar. Pict. parsI. ) [*]( 17 )

Atque ob id consequitur: oculi eius super gentes respiciunt. ab omni enim in peccatis morante uultus domini auersus est. haec namque indemutabilis dei significata conuersio est: non quod tamquam per naturam corporalem se quoquam aut auertat aut referat, sed quod par atque idem aequaliter semper manens uniuscuiusque auxilio pro meritorum diuersitate aut desit aut adsit. ex persona enim peccatorum ita scriptum est: auerte faciem tuam a peccatis eorum et iterum: quare auertis faciem tuam et dexteram tuam? et rursum: auertisti faciem tuam, et factus sum conturbatus. ubi autem iustorum persona tractatur. haec dicta sunt: oculi domini super iustos et aures eius in preces eorum et iterum: oculi tui uideant aequitates et deinceps: designatum est super nos lumen uultus tui, domine; ergo incorporalis deus misericordiae suae oculis et tamquam ministerio famulantium angelorum protegit gentes, et in omnes credentes donum se diuinae miserationis effundit. [*]( 16 Ps. L, 11. 17 Pa. LXXIII, 11. 18 Ps. XXIX, 8. 20 Pa. XXXIII, 16. 21 Ps. XVI, 2. 22 Ps. IV, 7. ) [*]( i 1 deuincetur RTE deuincitur P 2 aaeculi R saeculo PTE 3 petit T petit RPe 5 adueraum RPT adueraus E 6 euuangelia R 7 prosecuntur Ra prosequuntur PTa et om. R 11 post indemutabilis eras. est R 18 quoquam R quoq a quoq: PT atq; in ras. R ab 14 semper supr. scr. T 15 assit T dsit R et ex R 19 persona er ibi personam R tractatur haec (ibi supr. scr. m. 2) P 22 deinoenps T 26 donum se PTa dona se ex donu se R donum ed. Basil. 1550, Par. 1572 (an donum suae? cf. Stud. 1889 p. 317). )

Hoc Iudaei denegant, his operibus dei infidelis populus contradicit, gloriam sibi in Abraham electi generis usurpans. et consequentibus istud dictis propheta demonstrat, ad id, quod dixerat: oculi eius super gentes respiciunt, conectens istud: qui in iram prouocant, non exaltentur in se. hoc, quod in se exaltantur, dominus in euangeliis condemnat dicens: nolite praeferre inter uos dicentes: patrem habemus Abraham; potens est enim deus ex lapidibus istis suscitare filios Abrahae. quod autem in iram prouocant, omnifariam prophetae locuntur; Esaias: in iracundiam prouocastis sanctum Israhel; ad Ezechiel quoque spiritus loquitur: fili hominis mitto te ego ad domum Israhel, qui exacerbant me, et in psalmis: exacerbauerunt spiritum eius et rursum: frequenter liberaui eos, ipsi uero me exacerbauerunt omnis ergo operationem et misericordiam dei in salutem gentium denegans in iram prouocat misericordiae et salutis auctorem; quia in se gloriosi et exaltati iram eius, qui solus gloriosos potest efficere, exacerbant.

Inleriectio rursum diapsalmi et sensus et personae demutationem docet. nam sub hac significatione frequenter alterum, nonnumquam utrumque distinguitur. superior enim sermo ex prophetae persona omnis fuit dicentis: uenite et uidete [*](7 Matth. III, 9; Luo. III, 8. 10 Esai. I, 4. 12 Ezeoh. II, 3. 14 Pa. CV, 33. Ibid. 43. ) [*]( ris aflur 2 habraam R abraam T gene pans corr. m. 1 R 4 dixerit P conectens (connectena «) istud RPTa connectens illud t 7 praeferre (pferre P) RPT cf. Sabatier 11, 13 adn. proferre E 10 loountur R ut ait loquuntur PTE esaias R isaias T = esaias P in iraoundiam RPE cundlā 8 in iram T 11 prouocastiB RT prouocatis P prouocasti e hezAhiel R hiezechiel T 18 israhel ex esrahel m. 1 R exacerbant R (παραπιϰραίνονῑας LXX) exacerbauerunt PTE 16 omnis RPT omnes E 16 operatio = = = et misericordia = P in salute R 17 denegans RPT denegantes E prouooat RPT prouocant E 18 in se (e in ras.) R exaltati = iram (eras. s?) R gloriosos ex gloriosus corr. m- 1 R 20 diappsalmi P 28 profetae (ae in ras.) R dicentis ex dicentea R. ) [*]( 17* )

Horum igitur adhortatio refertur ad gentes, cum dicitur: benedicite gentes deum nostrum. non ex inani nostrum prophetiae sermo subiecit. non utique illos, quos deos putabatis, heroum nomina uel elementorum creationes uel metallorum materiem, sed nostrum et eum, cuius opera recensentur, qui terribilis in consiliis super filios hominum, qui conuertit mare in aridam, qui dominatur in uirtute sua in aeternum. hoc autem proprie apostolicae doctrinae est, deum ex lege ac prophetis in euangeliis praedicare.

Sed id, quod consequitur: et obaudite uocem laudis eius, intellegentiam confundit. uox laudis namque non eius, qui laudatur, sed eius, qui laudet, auditur. et quomodo gentes, ut uocem laudis. obaudiant, admonentur? uerum et hic latinitas nostra proprietatem dicti in translatione non reddidit. nam hoc, quod nobiscum scribitur: et obaudite uocem laudis eius, a Graecis ita dictum est: ϰαὶ ἀϰουτίσατε τὴν ϕωνὴν τη̄ς αἰνέσεωςavrov. quo uerbo id significatur, obaudiri posse ut efficiant uocem laudis eius: quod plenius intelleget, [*](1 terribilis RPE terribilia e T in consiliis RPE in marg. add. T 3 pdicantibua (pdic in ras.) R 5 adortatio R 6 deum RPE dominum T 7 prophetiae (profetiae R) RPTa prophetae e 8 putabatis RPTa (Bened. de R falsa rtttulerunt) perturbatis ed. Par. 1672 heroum Cu in ras. R) nomina RE om. PT cf. Acad. p. 30 elementorum (om. uel) R 9 uel metallorum: materiem (supr. metallorum signa transpositionis erasa) R uel materiem metallorum PTE eu supr. scr. R 19 auts R enim PTE propriaeRpropriumPTE deum REdum (in ras. P) PT 18=aoR in enuangeliia R 15 uox laodis namque scripsi cf. Stud. 1889 p. 321 uox laudis nam P uox laudis R nam uox laudis T E 17 nerum om. R m 20 KAlAKlTlCΑΤΑΠΗΝ PONE εΤεCANCAlOC AYYOY R ΚΑε̄- AROYTlCATA lΤΗΝΦѠNHN TICA-lΝεCAlѠεΔϒΤΟl P, om. a, T textum bene scripsit, nisi quod et ipse AKOYTICATAl, cui adiunxil litt. mt. acutisate (uoci rijv superscr. τιν cf. supr.) 91 quo ex quod R obaudiri posse ut efficiant PTa utaudiri posse = = efficiant R ut obaudiri posse efficiant t. )

Sed quae tandem uox laudis eius audiri efficienda est? nempe ea, quod credentium animam posuerit in uitam, quod apostolicae praedicationi et martyrum confessioni constantiam et perseuerantiam largitus sit confitendi, quorum discursibus orbem terrae quibusdam quasi pedibus caelestis regni praedicatio transcucurrit in omnem enim terram exiit sonus eorum. et alibi spiritalis discursus gloriam clamans spiritus sanctus: quam speciosi pedes euangelizantium bona, euangelizantium pacem! haec ergo uox laudis dei praedicantium audienda praeconio est, propheta testante: qui posuit animam meam ad uitam et non dedit commoueri pedes meos. non enim humanarum comminationum terriculis a cursu praedicationis suae apostoli deflexi sunt, neque firmitas pedum insistentium a fidei gressu commota est, quin semper iudicii et aeterni regni dominum praedicarent.

Locutus autem ex unius persona spiritus prophetiae rem ipsam non uni tantum nomini conpetere significat. nam cum dixisset: et non dedit commoueri pedes meossubiecit quoniam probasti nos, deus, igne nos examinasti, sicut igne examinatur argentum. sermo itaque coeptus ex uno refertur ad plures. est namque unus spiritus, et una credentium fides est et secundum quod in gestis apostolorum est: erat credentium anima una et cor unum. atque [*](1 Matth. X, 27. 11 Pe. XVID, 5. 13 Rom. X, 16. 28 Act. ap. IV, 82. ) [*]( 3 constanti — et (eraa. a?) R 7 quod ex quot R 8 et perseuerantiam RE om. PT 10 pedibus RTE fidelib: P 19 clamans R clamat e PTE 14 et euangelizantium, pacem 7' hae R 17 comminationum Re commutationfl PTa 19 a fidei gresau RE fidei gressus P fidei greasib: T 20 & IUpr. scr. m. 1 R aeterni regni R regni aeterni PTE 25 aiout igne examinatur V cf. Sabativr II, 128 sicut examinatur RPTE 27 fidea = e & eeoundum (eras. uidetur interpunctio) R(e) fides secundum PTb apostolorum RPE apostolicis T 28 anima una R cf. Sabatier Ill, 514 adn. anima PTE. )