Tractatus super psalmos

Ait enim: protexisti me a conuentu malignantium, a multitudine operantium iniquitatem, qui exacuerunt ut gladium linguas suas, intenderunt arcum rem amaram, ut sagittent in obscuro inmaculatum. non hic propheta arma bellica, nec ensis, aut iacula, aut tormenta arcum pertimescit. omnis enim ei in lingua timor est; huius gladios, huius spicula metuit. ab his quidem fide sua tutus est; ait enim: protexisti me a conuentu malignantium; sed arcus homicidae linguae semper intentus est et acumen gladii in lingua eius praesto est. uolant autem letales eius sagittae, et non ambiguum est, quid efficiant, scilicet ut sagittent in obscuris inmaculatum. et proprietas uerbi intellegenda est. non sanctum, non fidelem, non iustum, sed inmaculatum sagittant, eum, cui per sacramentum baptismi sordes et maculae ueterum criminum recens ablutae sunt, nondum tamen firmatae fidei, nondum doctrinis spiritalibus erudilum, nondum contra haec pugnacis linguae arma certantem, sed simplicem et ex nouae natiuitatis infantia tenerum. hunc ergo sine metu contradictionis alicuius, intento iam pridem arcu, per rerum ignorantiam in obscuro positum uulnerabunt. ait enim: subito sagittabunt eum et non timebunt, naturam simplicem et inmaculati nouitate imperitam. hanc enim fallunt, huic occultos laqueos praetendunt insidiarum secretis latentibus gloriantes.

Sequitur enim: firmauerunt sibi uerbum malum; disputauerunt, ut absconderent laqueos; dixerunt: [*]( 1 sed ex merito P 4 qui V (cf. praef.) PTt (LXX oỉτιvες) quia Ra 5 exacuerunt≡ut R 7 enses PTE 8 arcuum PTe, cf. Biicheler Decl. p.84 ei om. e timor supr. scr. m. 1 R 9 gladiua P aua supr. scr. T 11 omicidae R 12 in supr. scr. m. 1 R 13 loetales (ex letales R ex r laetales T) RPT qui deficiant corr. m. 1 R 14 in obscuro PTE 16 sagittant eras. T 17 ante ueterum 4 liti. eras. R 18 ablatae R fidei add. m. 2 P 19 eruditus P pugnacis (oie in ras.) R 20 certantem≡≡sed (eras. te ?) R 21 hinc R intentu R 22 arcu R positu tz poaito R 24 & ante inmaculati in ras. R immaculatS e post nouitate eras. n R 25 occultos (v supr. o eras.) R 27 sibi supr. scr. P. )

Sed quid ad deum humana peruersitas? quid aduersus opificem operis ingenium? exquirant licet omnibus argumentationis suae quaestiunculis excidium ueritatis, deficiet tamen in ueritatis destructione falsitatis adsertio; atque ideo subsequitur: perscrutati sunt iniquitates, defecerunt scrutantes scrutinio. defectio scrutantium defectionem superuacuae contra deum adhortationis ostendit. quae enim non labefactabuntar ingenia contradictioni ueritatis intenta? rimentur licet omnia naturalium causarum secreta peruicacique studiorum suorum uigore ipsa caelestium motuum interna scrutentur, in ipsa tamen operis sui intentione deficient doctrinis spiritalibus refutati. qui enim fortuitis motibus agi omnia docent, audient a nobis aeternae uirtutis deum non in fortuitis manere, sed esse mundi [*]( 1 tepus R 5 excidia ex extendia m. 1 R 6 presto R ocultia Otis in ras.) R pestifere adortationis R 7 iacent PT qxubusquae R opinantur eras. T 8 dic = tum (c in raa., postea 2 litL eras.) R et dixerunt om. R 9 ereticus R .19 post uitae in ras. uita R 14 scrutan — tes T 17 questiunqulis sic m. 1 R 90 scrutionio R scrutiniu PT cf. supr. cap. 4 defectione superuacuae P 21 labefactabuntur vB (t in ras.) R 22 omnia ex omma m. 1 R 28 studiosom suorum R 24 tame. qui in ras. R 26 nec enim R posl docent des. f. 44 T deinde in eo cod. complura txcidervnt; nane l. 46 incip. a uerbis et exultent Ps. LX Tr, 11 27 in om. P furtuitis R. )

Iam si fidem haereticus destruet, dei filium semper fuisse cognoscet, nullo a patre interuallo temporis separatum; ipsum esse uerbum, uirtutem, sapientiam dei; hunc mundi opificem fuisse, hunc et hominis conditorem; hunc prima mundi crimina diluuio abluisse, hunc Moysi legem dedisse, hunc in propbetis fuisse et per eos ingentia illa corporationis et passionis suae sacramenta cecinisse; hunc in corpore resurgentem caducae carni claritatem spiritalis gloriae intulisse et in naturam diuinitatis suae terrenae corruptionis absorbuisse primordia.

Deficient igitur aduersum ista scrutantes; et per uirum doctrina dei eruditum et in altum humilitatem cordis sui erigentem haec diuinae operationis praeconia proferentur, ita ut haec eminentia dei eorum ipsorum, qui haec audiant, confessione laudetur. atque ideo ita sequitur: perscrutati sunt iniquitates, defecerunt scrutantes scrutinio. accedet [*](1 indefinitae (ex indefinita) ut essentiae = ita et R indefinitae een- tentiae (sen in ras.) ita et P 2 omnia continentem (om. et) Pb 5 sed = disces = aionem R 6 resurrectionig P 7 cui svpr. scr. R 8 prima (r ex i, supr. aliquid eras.) R 11 uti lefuit (uti lefni in rtU., t add. m. 3t) R 13 heretions R 16 hanc — conditorem in rtU. 3 a parte in marg. exter. R hnno ante prima in marg. inter. add. R mordia 19 caecinisse P resurgentem ex anrgentem R 80 carnia R 21 pri = = (eras. mo) R 22 ista IUpr. scr. m. 1 R 28 doatrina R 24 operaotis R propherentnr R 25 haec ex hae m. 1 R audian t R 28 snnt ex tunt m. 1 R 27 acrutiniv ex scrutinio m. 2 P. )

Adnuntiatis enim operibus dei tunc incipient facta eius intellegi, tunc in his laetabitur iustus, tunc eum omnes recti corde laudabunt. et hoc ipsum psalmus ita edocet: accedet homo- et cor altum, et exaltabitur deus. sagittae paruulorum factae sunt plagae eorum, et nihil habuerunt contra ipsos linguae eorum. conturbati sunt omnes, qui uidebant eos, et timuit omnis [*]( 9 Matth. XIX, 14. ) [*]( 1 ad cor altum e 2 hominem P 4 doctrinae ex doctrina R post profectus eras. 2-3 litt. R nã ex na corr. m. 3 R qui P 5 cognoin uit P 6 in nocentiam P 7 remiBsio R remissione P l'emissionem E a acramento P sacramentum (sacramentu) RE 8 indulgeatur (indulgeat1) i coni. Bened. in adn. indulgeat RPE et innooentiam R et innocentia P 10 prophessio R 11 generatorum P 12 sagittas disputationes R 18 uulnerantes his aduersarii P 14 aduersum (aduorsum) conieci adorum R ad horum PE cf. Stud. 1889 p. 315 et mfr. p. 233, 4 et adhortationum om. RP sed cf. Ps. CXLIITcap. 13 fin. 15 fidem om. P post trepidatio 2 litt. eraR. R abnuentium (nuentiu in ras.) R abnuentium est P et I est audi mau.entium R om. P 18 tun = c eum R 19 ipsu ex ipsud P ipsud h v. R sed cf. Acad. p. 28 21 nihil abierunt R pro nihilo habuerunt P. )

Oportune superiorem psalmum hic, qui subiacet, consecutus est. est autem et ipse in finem et congregationem gentium, quae dominum laudaturae sunt, nuntiat; et ipse huius interpretationis nostrae fidem reddet.

In exordio autem eius secundum consuetudinem suam propheta orationem omnem ad deum erigit.. omnis enim nobis res atque sermo cum confessione dei ineundus est. sed sciens propheta, plures pro diuersitate studiorum in superuacuis demorari, specialem et proprium dei a nobis honorem requirit [*](2 ante intellexerunt eras. non R 6 se in errore sitos P ee in errore ristos R in se errores istos e 10 remissorem (ex remissorum R) RP remissionem a (V) 11 peremptore (in. uersu exeunt. e euan.) R bellatorem P Explioit psal LXIII incp pffalmus (sic) LXIIII R, in P deest subscriptio, de V ef. praef. 16 pfal R 16 hymnum V cf. Sabatier 11, 126 hymnns RE 18 oportunae RP1 oportune Paa opportune. psalmn ex psalmus R subiacet ex subiacet & R 19 in fine P 20 nuntiat et Pe nuntiauit ex nunciauit R 99 euam ex scuam R 98 dirigit PE(V) 95 studiorum RP rerum studiorum a rerttm ac studiorum e. )

Omnia autem superstitionum genera, quae extra religionem dei sint, condemnat plures enim sunt in demersissimo erroris profundo locati, qui doctrinae suae peruersitatem quadam inanis laboris probitate commendent. cernimus namque nudis philosophos corporibus algere; ipso etiam coniugiorum usu magi abstinent; haeretici sicco panis cibo uiuunt. sed qui tandem otiosi huius propositi profectus est? totum hoc inane atque ridiculum est et cum ipsis superstitionis causis miserabile. deo ergo uouenda sunt contemptus corporis, castitatis custodia, ieiunii tolerantia. atque ideo ait: et tibi reddetur uotum in Hierusalem. uota enim tantum ecclesiasticae religionis utilia sunt. quae cum et dignis deo cantionibus et propositae in ecclesia obseruantiae studio probabuntur, tum digni erimus, [*](õ Ps. II, 6. 8 Zach. IX, 9, cf. Matth. XXI, 5. 10 Gal. IV, 26. ) [*]( 1 te Vs tibi RPe decet dme V hymnum dS V ymnus deus P I sion secund. loco svpr. scr. m.3 R 4 accepimus P salmis R 5 dicente ex dicentem P constitus R habeo super R 7 profetis R euoanr geliis R 8 gaude ex gaudet P 10 susum P liberata eat quae mater nostra P 18 deo ex dS m. 2 P 14 post omnia eras. 5—6 litL R n 16 condempnat R in demerso P 17 condẽpna R 18 uau ex UBU . m..3 R —= agi' R magi P magistri E 19 heretioi R 20 totum ex tutum R adque R 21 ou ipsi P 99 post contemptus eras. ergo R 96 obseruantia R probantur Re. )