Tractatus super psalmos

Nam id nobis in eo, quod sequitur, prophetae spiritus pollicetur dicens: per diem sol non uret te neque luna per noctem. elementorum horum natura hanc in se efficientiam habet, ut unumquodque eorum in suo tempore humanorum corporum uires per demutationem inbecillse in nobis substantiae infirmet, ut sol calore, luna frigore adurat, sitque per annuum cursum talis eorundem conuersio, ut hiberno tempore sol non adurat luna adurente, sed soluat, rursumque sestiuis mensibus sol urat, et luna dissoluat.

Qui itaque hsec putant corporaliter intellegenda, quaero, quid asserant prophetam ei, qui in montes oculos suos eleuauerit, polliceri in eo, quod dicitur: per diem sol non uret te, neque luna per noctem? non enim manente natura corporis nostri natura quoque elementorum demutabilis fiet, ut non naturae suse in naturam nostram consuetudine perseuerent. aut numquid quisquam audebit hanc sibi in hoc saeculo firmitatem corporis sperare, ne aduri nocte ac die possit, beato [*](1 huius R eius 1*2' conueniret R conneniebat ex conuenibat P conueniebat TE 2 daemoniuxn R daemonum PT qf. Stud. 1886,341 4super VRPTe siipra b manum add. m.2 V 5 uigilatur V inlibata ex inlibam. 2 V 7 beatissimi G beati VRJYF regno GRPT regna V abstersa GRPT detersa V 8 corporeae labis GRPT om. V utemur GPT utimur R utimur caelestia V 9 nam id GRPT nam et hoc V in eo GRT id eo P om. V profetae G prophetae PT profetiae VR 11 elementorum GPT haelet mentorum R 12 unuquoque P 15 annuum R anni PTE 16 se solnat R 19 asserant RT aerant P1 sperant P" 22 quoque RP w quoque T 23 non om. P perseuerent PTE perseueret R. )

Sed propheta nunc uel spiritus per prophetam nouit illam beatitudinem temporum, in qua a nobis omnis demutatio corporeae infirmitatis abscedet, in qua non frigus, non calor, non nox et demutatio, sed aeterna dies et beata temperies sit iustitise in nos sole dominante. cuius temporis requiem iam in deserto dominus prseformans populo suo diurnum calorem columna nubis et nocturnum frigus ac tenebras columna ignis temperabat. in hac igitur aeterna temporum et beata temperie, quisque domini custodiam promeruerit, permanebit, ne natura corporis gelu lunae et calore solis uratur, sed saeculi huius malis et iniuriis liberatus, in aeternis et beatis et temperatis quiescens glorificati corporis sui sumat solidam indemutabilemque naturam.'

Sequitur deinde: dominus custodiet te ab omni malo. et a quibus malis custodiet dominus? non opinor ab his, quse putantur: hsec enim sunt infirmitati nostrae et corpori debita, mori, infirmari, egere; quae si mala essent, et Abel uiueret nec Iob cruciatus esset nec Petrus pecunia, quam in eleemosynam poscebatur, eguisset. ergo fidelem animam ab [*](2 Gen. XXXI, 40. ) [*]( 1 rigore RPT frigore E conquaerentem R 5 a nobis V2RPT nobis V1 6 abscedet VT abscedit RP non frigas ex nobis frigus m. 2 V 7 et demutatio om. V aeterna VPT aeterna ex beata corr. R iustitiae in nos sole VPT inatitia in nos sola (ex solae) R 8 ouius VRT cum P deserto RPT aeremo V 9 et 10 columna RPT in columna r 11 in hac igitur aeterna R in hac igitur aeternorum V in hac igitur hoc terrena P in hac igitur hoc est aeterna T et beata temperie om. V quisque domini custodiam promeruerit RPT custodia quisque domini custodiam promeruit V 12 natura corporis om. V 14 magis V et om. V liberatur V pro in aeternis — glorificati V habet: in aeterno et requiem beato regno 15 glorificati ex glorificato m. 1 R demutabilemque R inmutabilemque V 17 custodiet VPT custodiat R 19 infirmitatis P 20 & Abel uiueret Re nec Abel mortuus PT 91 craoiatus ex crucianis corr. R 22 helemosynam R elemosinam T eguisset RTE pbuisset (p in ras. a m. 2) P animam RPTE animu V. )

Tenuit autem propheticus sermo ordinem suum dicens: dominus custodiet exitum tuum et introitum tuum ex hoc nunc usque in saeculum. non enim temporis huius et sseculi est ista custodia, non aduri sole atque luna et ab omni malo conseruari; sed futuri boni expectatio est, cum exeuntes de corpore ad introitum illum regni caelestis per custodiam domini fideles omnes reseruabuntur, in sinu scilicet interim Abrahae collocati, quo adire impios interiectum chaos inhibet, quo usque introeundi rursum in regnum caelorum tempus adueniat. custodiet ergo dominus [*]( 1 custodit ex custodet m. 2 V ne eum V diaboli tinea RPTE diabolus V 2 fdr VPT furor R obrepat ex orbrepat V orrepat 7' 4 nunc om. VP omnia RTE communia P 5 officia sunt Re officia PT 6 subrepere VRE subripere P surripere T obtrectationibus VRe oblectationibus PT 7 insilire VRT insilere R aduolare PT om. R allicere e 8 ab hoc omni igitur RTP (P omni supr. add.) ab hoc igitur oni VE dei om. V expectanda VRP expetenda T et quia — uictoria om. V 9 nam debitum RPE nec debitum T Quaedam kic intercidwe susp. Bened. 11 cosequitur V custodiet VRT (rf. Tuckend. I. c.) cuatodiat P 12 ita RPT, V haec tantum hahet: ne tot mali in eam sint potestates 15 exitum ex exitum ex r auxiltum R 16 ex hoc nunc usque P'R ex hoc nunc et usque T aPT non enim temporis RT non enim ifttemporis P 17 post custodia 3-4 litt. eras. R 19 cum exeuntes RT cum exeunte P cum enim exeuntes V 21 in sinu ex in sinus R quod adire Ra 22 quosque V introeunti V 23 in regnum VE in regno RPT adhuc ueniat V custodiet (ex custodiat m. 2 11 VT custodit RP ergo om. r. )

Qui spe caelestis desiderii detinetur, nihil obscuritatis in psalmo habebit; ex suo enim sensu intellegentiam prophetise magniloquentiae consequetur, namque cum se meminerit scriptum dei coheredem et consortem aeternorum bonorum, et similem angelis ex resurrectione renouandum et corruptione deposita in gloriam dei ac domini nostri Iesu Christi corporis conformandum futurumque incolam ciuitatis caelestis uiuis lapidibus extructae, de qua scriptum est in euangelio, cum dominus iurari per caelum inhibuisset dicens: neque per Hierosolymam, quia ciuitas est regis magni — non utique eam significans, quae prophetas occidit et lapidat, sed eam, cuius beatus apostolus Paulus ita meminit: uos estis ciues sanctorum [*]( 4 lob. X, 7. Ioh. XIV, 6. 19 Matth. V, 35. 22 Ephes. II, 19 sq. 1 dum RP svpr. add. T exeuntes RP ut exeuntes T 2 quiescunt Re quiescant PT custodiet et V cuatodit & R cuetodiet PTE dii nos R cum In illum dominus (diis P) PTE 8 illum = — beatum P introducit RP introducens TE 5 id est RPTE ipse est V Explioit psalmos CXX incip. c psalmus CXXI feliciter V Finit pslfts CXX incipit CXXI R ExjSl peal CXX incp psal CXXI P Expl. de CXX inoip. de CXXI T 8 gradil V gradum dauid R 11 desiderii ex desideri m. 2 V tenetur V 1 hoc IPS psalmo V 13 consequetur (equetur in rlU.) T consequaetur R conaequitur P 14 dei om. V 15 in gloriam R in linguam gloriam P in illam gloriam T 16 corpori ex corporis R 17 ciuitatis caelestis VPT ciuitatis R 18 iurari R iurare PTE 19 dioens R adiecit dicena PTE hierosolimam RP 20 quia RT q (supr. add.) P 88 apta paulus Be panlna petrus P paulus T iam non estis adueuae neque peregrini Bed estia cines (n ciuis) cet. V. )

Sed quse sunt illa, quse dicta sunt, ex quibus laetitia suscepta est? nempe id, quod sequitur: in domum domini ibimus. hinc gaudetur, hinc exultatur, quia hac dicta sunt, quod eundum in domum domini sit. domus domini quae sit, psalmo altero docuit dicens: quoniam elegit dominus Sion, prseelegit eam in habitationem sibi. haec requies mea in ssecula sseculorum, hic habitabo, quoniam prseelegi eam: non utique, ut diximus, hanc terrenam et caducam et p“nas“ impietatis suae luentem, sed illam liberam et caelestem Hierusalem, quia eadem et Sion est, per cuius incolatum, quia domus dei est, nos quoque ciues sanctorum et domestici dei sumus. hinc ergo laetitia. est, quod dictum sit in domum domini nos ituros.

Sed qui ista dixerunt? ne forte ignorent neue a domo eadem, in quam nos ituros nuntiant, peregrinentur; sed dicunt: [*]( 3 cf. I Cor. 18, 12. 16 Pe. CXXXI, 13 sq. ) [*]( 2 apostolorura RVPT apoetolorum et prophetarum E 3 speculam P in enigmatae R 5 quae tum nobis sint uisibilia RPT quae nobis nunc aont inuiaibilia E 7 adnuntiata ex nuntiata m. 2 V 8 formata V 9praedicatum V 10 proclamabit necesse est RTe proclamauit necesse est P necesseario (ario ex corr.) proclamauit Vcf. p. 060,24 11 profetae dicens V 12 ex quibus RPTE in quib. V 18 in domo V 15 eundd (Q in ras. m. 1) R eundem V in domum dfBi ex in domum dl m. 2 V quae om. V sit VlPT, del. V' est R 16 psalmo altero RPT in alio psalmo V declarat dicens V 17 syon R praeelegit ex praelegit P 18 in saecula saeculorum VPT in saeculum saeculi RE hic habitabo — eam om. PT habitabo ex aabitabo m. 1 R 19 quoniam om. R praelegi (ric) ex praelegit m. 2 V. )

Ac ne conuenire quicquam horum in eam Hierusalem, quae terrena fuit, existimaretur, id consecutum est: Hierusalem, quae sedificatur ut ciuitas. non ciuitas, sed ut ciuitas; quia illa terrenae ciuitatis sedificatio et templi extructio et tabernaculi institutio speciem illius aeternae et caelestis ciuitatis prsefigurabat. et quia in omne tempus et usque ad saeculi [*]( 4 Pe. XXVI, 4. 8 Pe. XXV, 8. 15 Matth. XVI, 9. 17 Esai. LH. 7. ) [*]( 3 nam acriptura ait 1T nam cum scriptura ait R nam dicit scriptura E nS in alio psalmo ait V peti V 4 a d5 V hanc requiram om. R 5 omnibus diebus V cf. Sahatier 11, 52 omnes dies RPTE 6 uoluntatem P1 cf. Sobaiier l. c. dilectiones supr. scr. m. 2 P delectationes RTE 8 tabernaculi PT (σxηvώματος LXX) habitationis RE desiderabilis est r 9 hic — laetabilis om. V auditus RE aditns T aditur P 10 extructos (s in ras.. 3 litt.) R id opus V 11 a moysi V a moysen P 12 in martyribus V 18 hii VT aedificatoribus V 14 hinc RP hic V hii T hi E pedes VPTE pedibus R sed if. lin. 17 et Acad. p. 31, infr. 573, 26 custodes VRT custodia P 17 pulchri R 19 hac ne Rl an PT in eam potest hierusalem PT 20 quae terrena — hierusalem om. PT 28 tabernaculi instructio PT aeternae illius PT $4 quia (et om.) R. )

Sed quia unum ecclesiae corpus est, non quadam corporum confusione permixtum neque singulis in indiscretum aceruum et informem cumulum unitis, sed per fidei unitatem, per caritatis societatem. per operum uoluntatisque concordiam, per sacramenti unum in omnibus donum, unum omnes sumus, in quod nos Paulus hortatur dicens: obsecro uos, fratres, ut idipsum sapiatis omnes ean-dem caritatem exercentes, et cum fuerit, ut scriptum est: erat autem omnium, qui credebant, cor et anima unum, tunc erimus ciuitas dei, tunc sancta Hierusalem, quia Hierusalem sedificatur ut ciuitas, cuius participatio est in idipsum. dissidentes autem a coetu sanctorum et se ab ecclesiae corpore peccatis, fastu, litibus separantes participationem sanctae istius domus non habent, quia participatio ciuitatis huius in idipsum est. ex consortio enim perfectae ciuitatis unanimes non possunt participationem in diuerso habere, sed in idipsum. omnes igitur. qui unum erunt, in ea erunt. et testis est psalmus; ait namque: illic ascenderunt tribus, tribus: non una, sed plures.

Sed forte sine exceptione ab uniuersis sedificanda uide- 6 bitur ciuitas, quod in tribubus cognominatis nulla fiat exceptio, eritque populis dominum nescientibus in hanc domum [*](4 Rom. XI, 25. 11 I Cor. 1, 10. 18 Act. ap. IV, 32. ) [*]( 1 generationfl ex generatione m. 1 R .4 donec T'7? om. PT ut RP nt sicut 7' 8 unitis R unitatis P adunatis TE 10 in quod R in quo PT 11 paulus hortatur RPT hortatur Paulus E 12 eadem R Ip 16 in idipsum RT in id.sum' P in ipsu V 18 peccatis fastu litibus R peccatis praecipitantibus PTE 19 habent RPTE habebunt V ciuitatis huius RVPl1 huius ciuitatis E in ipsum r 20 est add. m. 2 V unanimes RP unianimes T 21 in diuerao RP in diuersum T in id iptam P 22 igitur RPTE enim V unum erunt RITE uno animo sunt V ut testis PT 28 illic R (lxei LXX) illuc PT trib. trib. dfii I' 26 sine exceptione RI-T sine ulla exceptione E 26 in tribus R. )

Sed forte sibi Israhel hoc esse debitum uindicabit, id est, qui secundum litteram et non secundum spiritum, qui carnalis et non caelestis, qui crucifigens dominum, non qui adorans est? sed ab hac spe repulsus est. illic enim conscenderunt tribus, tribus domini testimonium Israhel. non tribus Israhel in testimonium gentium, sed tribus domini in testimonium Israhel. tribus enim domini dixerunt: uenite ascendamus in montem domini et in domum dei Iacob: et adnuntiabit nobis uiam suam, et ambulabimus in ea. ex Sion enim exiet lex, et uerbum domini ex Hierusalem. ex Hierusalem enim exiens uerbum domini uenit ad gentes. hse introeunt in sanctam ciuitatem, in testimonium Israhel.