Tractatus super psalmos
Hilary, Saint, Bishop of Poitiers
Hilary, Saint, Bishop of Poitiers. S. Hilarii Episcopi Pictaviensis Tractatus super psalmos. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 22). Zingerle, Anton, editor. Prague, Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1891.
Sed consummata uiri huius beatitudine, qui impiorum consiliis et peccatorum uiis et pestilentiae cathedra se abstinens [*]( 8 I Thess. 5, 17. 15 I Cor. 10, 31. ) [*]( 3 infirmita = "= tis R 6 utque a spe J. consequendae ex consequentae R 6 cum aliquando. 7 adque V 8 huic dicto illut * apoatoli dictum est V 9 orantes Re 10 nostre corr. m. 2 r 11 legi = = s R 12 legentis Ed. Basil. et Paria. legendis b sed et in operis e 18 recenseamus sed ut ea quae scribturis ex recenseamus sed ut eamus sed ut ea quae scribturis m. 2 V recennt ea q.≡in n p seamus s.ed soriptoris (in diuers. liq. m. 2) R 16 opera legē er " u semper ser ; ex e = - e - ant (p sup. lin. m. 2 - u supr. add. m. -i) R 18 quaecumq. V queouquae R facitis RE in gloria dei V in gloriam dei (sup. lin. m. 2 add. facite) R in gloriam dei facite E (cf.Abh. IV p. 80) 18 ut sup. lin. m. 2 V orem' (in marg.: quomodo omni tempore oratur m. 1) R 19 in gloria VR exercita VE 20 cuiusquam V fit ex sit m. 2 R 2t diuque 1' 22 hmj R. )
In libro Genesis, ubi plantatum a deo paradisum legislator ostendit, omne quoque lignum specie pulchrum et ad esum bonum productum esse monstrauit; esse quoque et in medio paradiso lignum uitae et lignum sciendi boni et mali exposuit; inrigari deinde paradisum flumine, quod postea in quattuor principia diuisum sit. quod autem esset hoc lignum uitae, propheta Salomon docuit, dicens de adhortatione sapientise: lignum uitae est omnibus, qui conplectuntur eam et qui incumbunt in eam. lignum hoc ergo uiuens est; neque solum uiuens, sed etiam rationale; rationale autem in tantum, ut fructus det, det uero non confuse. non inportune, sed tempore suo. et plantatum hoc lignum est secus decursus aquarum. in possessione [*](14 Gen. II, 9. 21 Prov. III, 18. ) [*]( 1 die eam et nocte (ex noctem) V quantus ex quantum m. 2 JT 3 enim mp. lin. add. m. 2 V 5 iuxta decursus e 7 defluet RE 8 ligni -= R lignum V 9 non deciditione f non defluens RE 10 forte ex forte et m. 2 V 14Nparadysum R paradisi r legis labor r 15 quoque ex quodque R ad usum Re 16 et om. V 18 paradysum R paradisi I" 20 profeta solomon r de adhortatione sapientiae scripsi cf. Stud. 1886 p. 337 de adortatione sapientiae R de odoratione sapientiae a de adoratione sapientiae e de sapientie (de sup. lin. m. 2) I* 22 post incumbunt in eam R add. : sicut in dum (sicut in domino E) 23 ergo hoc E rationabile ex rationabilem m. 1 V 24 rationabile V ut fructus det fructus det uero V non confusae no inportunae rR 26 iuxta decursus e.- )
Huic itaque ligno beatus ille uir similis fiet, cum, translati latronis in paradisum modo, secundum decursus aquarum et ipse plantetur: et fiet beata illa et non eradicanda nouella plantatio, quam in euangeliis dominus significat, cum de aliena plantatione conqueritur, dicens: omnis plantatio, quam non plantauit pater meus, eradicabitur. hoc ergo [*]( 6 Luc. XXIII, 43. 12 Matth. XII, 33. 19 Luc. XXIII, 81. 26 Matth. XV, 13. ) [*]( 8 sed — aquaram add. m. 2 V iuxta decursns - 5 latrone (e in raa.) R 6 introduxit t 8 quae ex qui R qui Va q. a cognominari ex cognorminari m. IV 10 ex euuangeliie R intellegentiae istius est V 11 conparatum V 12 Beelzebub E 13 inquit ex inquid R 16 Beelzebub E e = i R 17 non dedignatus est conparationem cum pergens Vr 19 in umido V 20 ariditati ex aridati m. 2 V 21 significandu V 22 fiet similis V 23 in parae dyram R in paradisi V 24 eradicanda R 25 in euuangeliis R aliena svp. lin. m. 2 V 26 conquaeritur VR 27 pater meus coelestis e ergo sup. lin. m. 2 V enim R. )
Folium autem ligni huius non defluet. nec mirum si folia eius non defluunt, cuius fructus dabuntur potius, quam decident, non maturitate depulsi, non ui exteriore decussi, sed rationalis officii dispensatione demensi. et quid in foliis significet, ex conparatione rerum corporalium absolutum est. namque hanc esse naturam foliorum contuemur, ut ad custodiam fructuum fructibus ipsis circumiecta prorumpant, ut quodam uallo tenera pomorum initia communiant. doctrina ergo uerborum dei, quae promissos nobis fructus conuestit, significatur in foliis. his enim uerbis spes nostrae inumbrantur, horum inter has saeculi tempestates munimine conteguntur. non defluent igitur haec folia, id est dei uerba; quia per dominum dictum est: cselum et terra prseteribunt, uerba autem mea non praeteribunt. nihil enim ex his, quse? a deo dicta sunt, dilabetur aut decidet.