Tibi cum rectore meo, Odouacar, occurro, qui uniuersas contra eum nationes quasi orbis concussor exciueras. tot reges tecum ad bella conuenerant, quot sustinere generalitas milites uix ualeret: deprehensum est uarias esse mentes coaceruatae multitudinis nec spem uictoriae uenire de numero. adhuc tuorum dexterae de praecedenti tabe\' titubabant nec peragebat uotiuos impetus membrorum inbecillitas: sufficit tamen unum uelle pro uiribus et indiscretum consilium de inimicis loco roboris attulit ultionem. non te castra longo munita tempore, non fluminis profunda tenuerunt: datum est hostibus tuis uallum construere, non tueri. repente aequora fugacium discursus obnubit, per quae superandam domesticam tempestatem abeuntibus indixisti: interea acies tuae aspectu consummant proelia, non labore. illic tibi fores reserauit felicitas, manifesto detegens quod qui primore loco cesserant secunda eos luctamina non manerent sed instruxit rursus in deceptione sui mens uaga conflictum , dum apud Veronam tuam apparat [*]( 1 qui MT 2 diliciarom B 3 excursus] esaries Sirm. 4 uicet B inaediam V congraessio B rediasis Bl ut uid., redisset L 5 si] sic L 7 tropois B, tropbeis MTV, tropbe∗is (i? eras.) L 10 tectū L quod B 11 depraehensum B, dephensus L coacerbatae B 13 dextrae Sirtn. titubant B b 14 uotiuos p, uotibus libri 15 indeseretum B, indecret̃ (crec m ras.) T * 16 ultiones Tl longe B 19 obnuuet B superandum B potestatem T1 20 abeuertibus T taa bp consnmmant MT, consumarit BV, consummarit L, consuramauit p, consumauit 6; interea (= dum) a. tua a. consummaret fort. 24 apparat locum belli (an bellaadi ?) scripsi, apparatum nnbeli BLTVb, apparatum Ibeli (in belli D) DM, apparatu inbabili uel apparatum nubilo proposuit Fertig, apparatum (?) imbelli coni. Sehottus)
272
locum belli: laxis manibus pugna instruebatur inpendiis. nihil fortius aduersariis tuis ante aciem, sed cum bellicum cecinerunt classica, nihil infirmius: maxima in luctaminis promissione uirtus, et si sufficeret lingua pro dexteris:, copia summa uerborum. electus est locorum situs, non tam congressui utilis quam pauori, prouidentes ne ascriberetur casui prima et discessio perfugarum. et tamen candida reipublicae fortuna perurguebat, ne coepto desisteres. itineris tui permensus interualla conspexisti ignes hostium astrorum more rutilantes, ut si aliquando tibi fuisset nota formido, in abruptum te pendere didicisses. numquam animi tui status aut secundarum rerum tumore elatus est aut dubiis adquieuit. instabat certandi dies multis tenebras adlatura. cum primum aurora bigis in croceis ortum iubaris indicauit, cum de oceani limphis solis flamma surrexit, iam raucum bucina concinebant, iam te sui oblitus quaerebat exercitus. qui dum munimentis chalybis pectus includeres, dum ocreis armarere, dum lateri tuo uindex libertatis gladius aptaretur, sanctam matrem et uenerabilem sororem, quae ad te diligentiae causa conuenerant, dum inter spem et metum feminea sollicitudo penderet, dum de euentu adtonitae uultus tui sidere pascerentur, talibus alloquiis confirmasti : "scis, genetrix, partus tui honore uniuersis nota nationibus, quod natalis mei tempore uirum fecunda genuisti: dies est, quo filii tui sexum campus adnuntiet: telis agendum est ut auorum per me decora non pereant: sine causa parentum
[*]( 1 pugnas B b 2 aciae B bellicum] belli b et Sirm. cinerunt B, concinerunt b, concinuerunt p 4 ai] quasi fort. dextris LTV cupia B 5 congressui utiles B 6 pauori prouidenti coni. Manso, pauori: prouident fort. ascruerittur B b et T, om. p, etiam Sirm., clades et fort. 7 reipublicae candida LM TV perurgebat B2TV, perungebat L 8 nec t desisteris B iteneris B 9 ignis B ostium BLb rutilantis B 10 dedicissis B 12 dies (e delet. m. 1) V, dia B 13 cruceia B* 14 limphiB LMTV 15 buccina DLMb, buocinae Sirm. concinebant T 16 chalibis V, calibis LMTp, calebis Bb 17 armarexe Tl nindix B . 19 que Bx 30 maetum B euentus DLMT1V1 22 genitrix MT 24 fili B) 273
titulis nitimur, nisi propriis adiuuemur. stat ante oculos meos genitor, de quo numquam fecit in certamine fortuna ludibrium, qui dextros sibi ipse peperit ualitudine exigente successus. hoc oportet duce contendi, qui omina incerta non timuit, sed ipse sibi secunda consciuit. uos tamen elaboratas uestes et liciorum tormenta deuehite cultiorem me acies suscipiat, quam festa consuerunt : qui me de impetu non cognouerit aestimet de nitore: inuitet cupidorum oculos honor indumenti: pretiosior species feriendum exhibeat: habeat laboris solacium cui iugulum meum, fortuna, praestiteris: inhient iacentis splendori quos non contigerit uidere pugnantem." illis dictis excepit te tergo sonipes, lituorum desideriis inquietus. sed dum indulsisti adfatibus, inimica legiones tuae premebantur instantia. dedisti inertibus fiduciam, dum moraris, et hoc credo prouisione caelicolum, ne deberetur multitudini quod uicisti. protinus aduentum tuum indicauit hostibus populus occisorum: executorem prodidit caedis enormitas. sed nec illis remedia defuere consueta. continuo alas quas tribuit formido sumpserunt, cursu praepeti interitum metu mortis eligentes. qui me ueritati nescit obsecutum, Atesis undas uideat tua nece opulentas extitisse cadaueribus, et dum tumefaceres gurgites de cruore, in parte alia sistebatur impetus fluentorum. itaque ne ensibus
[*]( 1 titulis nitulis T 2 ludibrium] libidinum T1 3 dextros p; dextrum BLMTVb fort. recte successum (um ex us corr.) T 4 contendit L omina MV, ola T, omnia BLb 6 tormenta] ornamenta p in mg. cultore L1 7 conaueuerunt DT 8 praetiosior B 9 feriendO DMT, feriend LV, feriendos (o ex u corr.) B , feriendas b p solatium LV, remedium DMT 10 praestiterit B (m. rec.) b inient B, inhibent L iacentis Sirm., iacentes T, iacentes BLMVb 11 excipit B 12 litnorum p, litorum T, litorum BLMVb 13 legiones T\'p, legionis BLMT1Vb 14 caeli columnae Bb 15 multitudinis B 16 ostibus B exsecutorem LTV 17 cedis LTV in. ormitas B 19 praepiti B metfl T 20 nece scripsi, uice BLMVb, ui p, luce T opulentias T, copulatas p 21 tum faceria B, cum faceres b, tu faceres p 22 sistebautur L1 impletu L ) [*]( VL ) [*]( 18 ) 274
non sufficeres, pro te et lympha militauit. salue, fluuiorum splendidissime, qui ex maiore parte sordes Italiae deluisti, mundi faecem suscipiens sine dispendio puritatis. ecce ille tectus armatis campus enituit humanorum ossuum candore nobilissimus: habemus, quotiens uetusti doloris urguemur memoria quod tueri. scenam pulcherrimam seruet terra. sublimes tamdiu maneat quod passi sunt, quamdiu deleat obliuio quod fecerunt.s o utinam uoracibus abripere aliquid bestiis non liceret perit desiderabili spectaculo quod adquisiuerint furta beluarum.