Epistulae

Quid ergo, inquiunt, fiet de his qui ab haereticis uenientes sine ecclesiae baptismo admissi sunt? si de saeculo excesserunt, in eorum numero qui apud nos catechizati quidem sunt, sed prius quam baptizarentur obierunt habentur, non modicum emolumentum ueritatis et fidei, ad quam relicto errore peruenerant, etsi consummationem gratiae consecuti non sunt morte praeuenti. qui autem adhuc in saeculo permanent baptizentur ecclesiae baptismo, ut remissionem peccatorum consequi possint, ne per alienam praesumptionem in pristino errore manentes sine gratiae consummatione moriantur. ceterum quale delictum est uel illorum qui admittuntur uel eorum qui admittunt, ut non ablutis per ecclesiae lauacrum sordibus nec peccatis expositis usurpata temere communicatione contingant corpus et sanguinem Domini, cum scriptum sit: quicumque ederit panem aut [*]( 7 Phil. 1, 18. 28 I Cor. 11, 27. ) [*]( 1 nonos Q*, non nos EIMQ1, non ut nos Baiuziua 3 in om. EIQ 4 omnem Q 6 apostolorum M (apostolum Q); item h 9 8 annuncietur Iv 11 tantum de fratribus Q per fidem EQ 12 oportiat M (oporteat Q) 17 numero] habentur hic inserit c catecizati I 18 habentur EIQhabentes MQI, habentur habent coni. Bigalttus; fort. habentur frnituri modicum coni. Maranus, modo dicunt EIQrJ; non modo discunt coni. BigaUius 25 admittunt u. e. qui admittuntur v )

Nos etiam illos quos hi qui prius in ecclesia catholica episcopi fuerant et postmodum sibi potestatem clericae ordinationis adsumentes baptizauerant pro non baptizatis habendos iudicauimus. et hoc apud nos obseruatur, ut quicumque ab illis tincti ad nos ueniunt tamquam alieni et nihil consecuti unico et uero ecclesiae catholicae baptismo apud nos baptizentur, ut lauacri uitalis regenerationem consequantur. et tamen multum interest inter eum qui inuitus et necessitate persecutionis coactus succubuit et illum qui sacrilega uoluntate audax contra ecclesiam rebellat uel in Patrem et Deum Christi et totius mundi conditorem impia uoce blasphemat. et non pudet Stephanum hoc adserere, ut per eos, [qui] cum ipsi in omnibus peccatis sint constituti, dicat posse remissionem peccatorum dari, quasi possit esse in domo mortis lauacrum salutis.

Ybi ergo erit quod scriptum est: ab aqua aliena abstine te et a fonte alieno ne biberis, si relicto ecclesiae fonte signato alienam aquam pro tua suscipies et profanis fontibus ecclesiam polluis P quando enim baptismo haereticorum communicas, quid aliud quam de uoragine et caeno illorum bibis et ipse ecclesiae sanctificatione purgatus alienarum sordium contactibus inquinaris? nec metuis iudicium Dei haereticis testimonium contra ecclesiam perhibens, cum scriptum sit: falsus testis non erit inpunitus? quin immo tu haereticis omnibus. peior es. nam cum inde multi cognito errore suo ad te ueniant ut ecclesiae uerum lumen accipiant, tu uenientium errores adiuuas et obscurato lumine ecclesiasticae ueritatis tenebras haereticae noctis adcumulas, cumque se illi in peccatis esse et nihil gratiae habere se ac propterea ad ecclesiam uenire fateantur, tu. eis remissionem peccatorum subtrahis quae in baptismo datur, [*]( 17 Prou. 9, 18. 24 Pron. 19, 5. ) [*]( 8 quos om. 3f\' (exh. М\'Q) 4 sibi potestatem sibi E 5 habendo MQ1 8 ut MQ1, et EIQ2v 14cumom. I dieant MQ\' 17 abstine te] abstinete E 19 aqua M (aquam Q) suscipis Q2EIv 21 imbibis I, inibis E, uiues M, uiuia Ql 29 in om. MQl )

Vide qua. inperitia tn reprehendere audeas eos qui contra mendacium pro ueritate nituntur. quis enim iustius indignari contra alterum debuit ? utrumne qui hostes Dei adserit an uero qui aduersus hostes Dei pro ecclesiae ueritate consistit? nisi quod inperitos etiam animosos atque iracundos esse manifestum est, dum per inopiam consilii et sermonis ad iracundiam facile uertuntur, ut de nullo alio magis quam de te dicat scriptura diuina: homo animosus parat lites, et uir iracundus exaggerrat peccata. lites enim et dissensiones quantas parasti per ecclesias totius mundi? peccatum uero quam magnum tibi exaggerasti, quando te a tot gregibus scidisti? excidisti enim te ipsum, noli te fallere, si quidem ille est uere schismaticus qui se a communione ecclesiasticae unitatis apostatam fecerit. dum enim putas omnes a te abstineri posse, solum te ab omnibus abstinuisti. nec te informare ad regulam ueritatis et pacis uel apostoli praecepta potuerunt monentis et dicentis: obsecro ergo uos ego uinctus in Domino digne ambulare uocatione qua uocati estis, cum omni humilitate sensus et lenitate, cum patientia sustinentes inuicem in dilectione, satis agentes seruare unitatem spiritus in coniunctione pacis, unum corpus et unus spiritus, sicut uocati estis in una spe uocationis uestrae. unus Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus et pater omnium, qui super omnes et per omnia et in omnibus nobis. [*]( 13 Prou. 29, 22. 21 Eph. 4, 1-6. ) [*]( 1 dices MQX 4 uiuere] uidere MQl 6 tu teripri, ut EIQ, om. v 7 iniuBtius E 9 aduersus] aduersus eum qui Iv dei] dei asserit EIfJ consutit Q, consentit EIv, contendit coni. BotUh 13 parat I sed 8. l. uel parit 16 scidisti otn. EQ 17 ipsum] scidisti add. Q 20 pacem MQl 29 qui super omnes om. EQ 30 per ex super M (per Q) )

Haec apostoli mandata et monita salntaria quam diligenter Stephanus impleuit, humilitatem sensus et lenitatem primo in loco seruans. quid enim humilius aut lenius quam cum tot episcopis per totum mundum dissensisse, pacem cum singulis uario discordiae genere rumpentem, modo cum orientalibus, quod nec uos latere confidimus, modo uobiscum qui in meridie estis, a quibus legatos episcopos patienter satis et leniter suscepit ut eos nec ad sermonem saltem colloquii communis admitteret, adhuc insuper dilectionis et caritatis memor praeciperet fraternitati uniuersae ne quis eos in domum suam reciperet, ut uenientibus non solum pax et communio sed et tectum et hospitium negaretur. hoc est seruasse unitatem spiritus in coniunctionem pacis, abscidere a caritatis unitate et alienum per omnia fratribus facere et contra sacramentum et uinculum pacis furore discordiae rebellare. apud talem potest esse unum corpus et unus spiritus, apud quem fortasse ipsa anima una non est sic lubrica et mobilis et incerta? sed quantum ad illum pertinet, relinquamus. excutiamus potius id de quo cummaxima quaestio est. qui contendunt ab haereticis baptizatos sic recipi oportere tamquam legitimi baptismi gratiam consecutos, unum nobis atque illis baptisma dicunt esse et in nullo discrepare. sed quid ait apostolus Paulus? unus Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus. si unum atque idem est cum nostro baptisma haereticorum, sine dubio et fides una est. si autem fides una est, utique et Dominus unus. si Dominus unus est, consequens est dicere quia t unus est. si autem haec unitas quae separari omnino et diuidi non potest etiam apud haereticos ipsa est, quid ultra contendimus? ut quid illos haereticos et non christianos uocamus? porro cum nobis et haereticis nec Deus unus sit nec Dominus unus nec una ecclesia nec fides una, sed nec unus spiritus aut [*]( 5 diacordis E 6 confldemas Ql (confidimuB MQ\') 12 coninnctione Ev 13 abscindere v alienum se v 14 aincalum pacis M, contnmacis Q sed corr., contumacis E, fidem contnmacis Iv 15 reuellare MlQ 18 cummaxima EQ1, cnmmazime MQ\', tum maxima I, maxima v 19 legitimam Q 22 unum baptisma om. EQ 23 unum] unus EQ 25 unus] nnns est v 26 quia unus EIQa, quia si unus MQl, quia unitas coni. Pamelius; quia dens unus coni. Routh; fort. quia spa unus 28 nt] ant cowi. Bouth; sed ut quid — ένα τί \' )

Gloria quidem uestra poscebat, beatissimi ac dilectissimi fratres, ut ad conspectum adque ad conplexum uestrum uenire ipse deberem, nisi me quoque ob confessionem nominis relegatum praefiniti loci termini coercerent. sed quomodo possum repraesento me nobis et ad uos etiamsi corpore et gressu uenire non [*]( 1 et 18. I., nec EQI 3 tamen] a me E, ome I sed 8. l. uel tamen 4 adserendo EQ; fort. haereticos eos adserendo 6 qui] quae Iv 7 ac] ex Iv 8 uobiscum coni. Routh, bonis cum fort. 9 affrica I 10 nnianimes EQ. — Firmiliani explicit EQ, om. L — ) [*](Epist. LXXVI. — Incipit ad martyras (martyres N) et confessores (in metallo constitntos add. LNP) LMNP, Incipit ad Nemesianum et ceteros (et ceteros confessores add. 8. l. C) in metallo constitutos (feliciter amen addJJ) CB. — 13 altero B 14 littaeo LMN puliano Bl coeps C 15 cnmprbr M et diaconibus et ceteris om. B diaconis C 17 domini nostri] domini MBv dei om. B conseruatoris] consalnatoris L 20 adque ad] adq. C 21 ipse uenire C religatum C\'P 22 pracfinitiui C ui ex bi coercent Ll )

Quod autem fustibus caesi prius grauiter et adflicti per eiusmodi poenas initiastis confessionis uestrae religiosa primordia, execranda nobis ista res non est. neque enim ad fustes christianum corpus expauit, cuius est spes omnis in ligno. sacramentum salutis suae Christi seruus agnouit, redemptus ligno ad uitam aeternam ligno prouectus est ad coronam. quid uero mirum si uasa aurea et argentea in metallum id est auri et argenti domicilium dati estis, nisi quod nunc metallorum natura conuersa est locaque quae aurum et argentum dare ante consueuerant accipere coeperunt. inposuerunt quoque conpedes pedibus uestris et membra felicia ac Dei templa infamibus uinculis ligauerunt, quasi cum corpore ligetur et spiritus aut aurum uestrum ferri contagione maculetur. dicatis Deo hominibus et fidem suam religiosa uirtute testantibus ornamenta sunt ista, non uincula, nec christianorum pedes ad infamiam copulant sed clarificant ad coronam. o pedes feliciter uincti, qui non a fabro sed a Domino resoluuntur. o pedes feliciter uincti, qui itinere salutari ad paradisum diriguntur. o pedes in saeculo ad praesens ligati, ut sint semper apud Deum liberi. o pedes conpedibus et trauersariis interim cunctabundi sed celeriter ad Christum glorioso itinere cursuri. quantum uult hic uel inuida crudelitas uel maligna ** nexibus uos suis et uinculis teneat, cito a terris et poenis istis ad caelorum regna uenietis. non fouetur in metallis lecto et culcitis corpus, sed refrigerio et solacio Christi fouetur. humi [*]( I 1 a om. B meritis a. d. coronetur om. B 3 huiusmodi P 4 religiosa] gloriosa Vv 6 spes. ex sps C .7 seruos M cognouit C 8 est] es R; fort. et quod C\' 9 aurea et] aurea R metallo C domicilio C1 10 conuersa] conuertat C est om. C, ex N in ras. 11 locaque R, loca CLMNP quae om. B antea C 13 uinclis C 15 dicatur B 16 nec om. M 17 clarificat B 18 pedes] repetit R: ad infamiam ... pedes domino] christo CB 19 soluuntur CB in itinere M\'Nv 20 praesens ex praebenens M 21 dominum MBv pedes] feliciter add. R trauersariis] ira aduersariis C 22 cunctabundis MR sed] et M 23 cursori L inuidia 01 24 terris] terroribus fort. istis] satis C 25 peruenietis C non f. i. metallis om. B culcitris t) 26 refrigerio ex refrieri C )

Sed nec in illo, fratres dilectissimi, aliqua potest aut religionis aut fidei iactura sentiri quod illic nunc sacerdotibus Dei facultas non datur offerendi et celebrandi sacrificia diuina. celebratis immo adque offertis sacrificium Deo et pretiosum pariter et gloriosum et plurimum uobis ad retributionem praemiorum caelestium profuturum, cum scriptura diuina loquatur et dicat: sacrificium Deo spiritus contribulatus, cor contritum et humiliatum Deus non despicit. hoc uos sacrificium Deo offertis, hoc sacrificium sine intermissione die ac nocte celebratis, hostiae facti Deo et uosmet ipsos sanctas adque inmaculatas uictimas exhibentes, sicut apostolus [*]( 11 cf. Phil. 3, 21. 20 Ps. 50, 19. ) [*]( 1 laboribus] latoribua B a ex n 2 iacere C 8. 1. m. 2 squalerent 01 et sorde] ecsorde R s eras. 3 alluitur C 4 illis R at om. CR, aut M] solo pane Cv 5 algentibus] egentibus C eg ex ag 6 semitonsis L semito. Si capillis capillus 01 7 sit] sic B illut capud M 8 ob om. B domino R\', domi Cl 9 tetra] tra B, tetra ex tegra C sed in marg. foeda 10 brebis B clara et M, clara C 11 mercedem C mutabitur R m s. l., donabitur ex obitur C 12 dni M, dno 01 13 corporis CM* 14 in illo] illo PBV aliquid M aut om. MV relegionifl M 15 aut] ac R nunc] non exp. C 17 celebratissimo M immo adque offertis om. C deo et] deo CB 18 nobis CB retributiones C es ex is 21 dispicit C 22 die] dum die C )

Hoc est enim quod praecipue Deo placeat, hoc est in quo maioribus meritis ad promerendam uoluntatem Dei opera nostra proueniant, hoc est quod solum Domino de beneficiis eius grandibus et salutaribus fidei ac deuotionis nostrae obsequia retribuant ]praedicante in psalmis et contestante spiritu sancto, quid retribuam, inquit, Domino de omnibus quae mihi tribuit? calicem salutis accipiam, et nomen Domini inuocabo. pretiosa in conspectu Domini mors iustorum eius. quis non libenter et prompte calicem salutis accipiat, quis non adpetat gaudibundus et laetus in quo aliquid et ipse Domino suo retribuat, quis non pretiosam in conspectu Dei mortem fortiter et constanter excipiat placiturus eius oculis qui nos in congressione nominis sui desuper spectans uolentes conprobat, adiuuat dimicantes, uincentes coronat, retributione bonitatis ac pietatis paternae remunerans in nobis quicquid ipse praestitit et honorans quod ipse perfecit?

Ipsius enim esse quod uincimus et quod ad maximi certaminis palmam subacto aduersario peruenimus declarat et docet Dominus in euangelio suo dicens: cum autem uos tradiderint, [*]( 1 Rom. 12, 1. 2. 11 Ps. 115, 12. 13. 15. 25 Matth. 10, 19. 20. ) [*]( 1 uos ergo CR 3 uiuam om. C deo] dno 22, deo rationabile ministerium uestrum V 4 transformamini CR remouatione R 5 probandum nobis RV bona et] bona CRV bene placens M, bejrtacens L 7 prius est R s. l. 9 de om. L, pro P 10 fidei] dno fidei C deuotioni C1 obsequio C retribuatur CR 11 quod 01 12 de] pro CRv mihi retribuit M, tribuit mihi Rv 13 salutis] salutaris CPv, salutarem R 14 inuocabo nomen dnf CR iustorum] sanctorum M 15 prumpte L, pro te C 16 gaudebundus C2v 17 domini Nv 18 nos otn. C 19 sui nominis CR; constitutos add. CRv 20 bonitatis ac om. V bonitates ac pietates 01 21 praestitit] prostiti B 25 dicens ex docens P tradider C )

Quae uos omnia, fortissimi ac fidelissimi milites Christi, insinuastis fratribus nostris, conplentes factis quod uerbis ante docuistis, futuri maximi in regno caelorum pollicente Domino et dicente: qui fecerit et sic docuerit maximus uocabitur in regno caelorum. denique exemplum uestrum secuta multiplex plebis portio confessa est uobiscum pariter et pariter coronata est, conexa uobis uinculo fortissimae caritatis et praepositis suis nec carcere nec metallis separata. cuius numero nec uirgines desunt, quibus ad sexagenarium fructum centenus accessit quasque ad caelestem coronam gloria gemina prouexit. in pueris quoque uirtus maior aetate annos suos confessionis laude transcendit, ut martyrii uestri beatum gregem et sexus et aetas omnis ornaret.

Qui nunc uobis, dilectissimi fratres, conscientiae uictricis uigor, quae sublimitas animi, quae in sensu exultantia, quia [*]( 4 Luc. 21, 14. 15. 14 Matth. 5, 19. ) [*]( 1 quomodo L 8. I. quomodo aut om. RV dabitur ... loquamini om. R 3 qui exp. N, quid 01 loquamini LpIBI, lomini N 5 excusari C 6 os in ras. R, et os P, mA. L et] sed L poterunt] possunt C, po,sint R 8 magnae ** R et eras. fiduciae B ei ex et C 9 confidentibus C 10 qui] quia C1 P22 12 implcntes Mv 16 est om. N et pariter om. LNP 17 coronata est] confortata C fortissima et B claritatis 01 et] et a CMPBv praepositi. sui R s eras. 18 separat N 19 sexagenariom R fructus CMN; cf. p. 202,15 20 ad] aut LM gloriae geminata C 23 or..naret B 24 qui] quod L dilectissimij dauid corr. in dabit C )

Semper magnis sensibus pro temporis condicione litteris tuis locutus es, Cypriane dilectissime. quibus adsidue lectis et praui corriguntur et bonae fidei homines corroborantur. dum enim non desinis tractatibus tuis sacramenta occulta nudare, sic nos in fidem facis crescere et de saeculo homines ad credulitatem accedere. nam quaecumque bona in multis libris tuis intulisti, nescius ipsum te nobis designasti. es enim omnibus hominibus in tractatu maior, in sermone facundior, in consilio sapientior, in sapientia simplicior, in operibus largior, in abstinentia sanctior, in obsequio humilior et in actu bono innocentior. scis et ipse, carissime, nostrum optabile uotum esse quod te uideamus doctorem et amatorem nostrum ad coronam magnae confessionis peruenisse.

Nam quasi bonus et uerus doctor quid nos discipuli secuti apud praesidem dicere deberemus prior apud acta proconsulis pronuntiasti et tuba canens Dei milites caelestibus armis instructos ad congressionis proelium excitasti et in acie prima [*]( Epist. LXXVII. — Incipiunt rescripta confessorum B, Rescripta Nemesiani v (fol. 1f)2), Incipit secunda epistula T, Cypriano (ri Nemesianus Datiuus Felix Victor H, Ad Cyprianum Nemesianus Datiuus Felix et Victor incipit p (fol. 1584), Ad scm Cypriani epistola Nemesiani Datioi Felicis et Pictoris {1, om. hr. — 2 nemesiano fi, nemesianus salutem r 8 deo Br, 4 semper] cum semper Thti magni (i1, sanis v temporum v 5 locutus es tuis 0 6 corrigunt Th bonae] bona et h non] nos r 7 sinis Bv, desint Th tractibus Th ocoultanda Thft sic om. p. 8 facis nos in fidem,.., fide B, facis] pacis Th et om. fi et de ... accedere om. Br accede Th, aecclesiae n 9 quacuq. B libris tuis multis Br, m. tuis libris 0 intulistis Th 10 adsignasti v es] et Bhft 11 facundior ex nefandior T concilio v 12 sapientia] patientia BHrfiw 13 et in] in v 15 et amatorem om. Br magnae ad T, . magnae ac h 17 quasi et T bonus om. Br 18 proconsiliis T 19 instructus B 20 et om. v prima] pugna add. Thp-w, pugnans add. Hpv, )

Agunt ergo tibi nobiscum damnati maximas apud Deum gratias, Cypriane carissime, quod litteris tuis laborantia pectora recreasti, fustibus uulnerata membra curasti, conpedibus pedes ligatos resoluisti, semitonsis capitibus capillaturam adaequasti,. tenebras carceris inluminasti, montes metalli in plana deduxisti, naribus etiam fragrantes flores inposuisti et tetrum odorem fumi discussisti. fecit autem et prosecutum est ministerium tuum et Quirini dilectissimi nostri, quod per Herennianum hypodiaconum et Lucanum et Maximum et Amantium acoluthos distribuendum misisti, quaecumque necessitatibus corporum defuerant expediri. [*]( 2 inc h uerbis ... insidiae repetit T inimici 3 cadaueris Brv publicae Th hostis et] hostis BTrpvv, hortis h neruis μ2v concisis μ2v, om. 0 4 nobis carissime om. Thfi -est om. β 5 prima v 6 recussauit T 7 commorari vv, mori r 8 ipse r 9 dixit TxBh, discit r quot scripsi, quod Thfi, alios BHrwv facienda] pacienda r 10 et om. (i sociata scripsi, socia H$vv, solatia T, solatium (i, solacios h, socius Br; cf. p. 549,16 12 damnati om. Br dum Thμ 13 carissime] dilectissime Brw 15 semitonsi BT capitis v capillatura Br adaequasti illum H 16 planum BHrpvv 17 fiagrantes h, fraglantes Hfi1, fiagrantibus Br floribus Br 18 discussisti] exclusisti BHr§vv persecutum rv est om. Brw, et (i 19 nostri] nos T per om. β . herrenianum T, hennianum ha, felicem heremianum B, felicem hiereinianum r ypodiaconos B 20 lucianum Brv et amantium om. v, et augustalem et amantium Br acholitos T os ex is, presbyterum Br 21 necessitati Br I corporis H{J defuerunt Thfi . Expediti sumus r ) [*]( 53* )

Exultantibus nobis et laetantibus in Deo quod nos et in congressionem armauerit et in proelio uictores sua dignatione fecerit superuenerunt litterae tuae, frater carissime, quas per Herennianum hypodiaconum et Lucanum et Maximum et Amantium acoluthos misisti nobis: quibus lectis recepimus in uinculis laxamentum, in pressura solacium et in necessitate praesidium et excitati sumus et robustius animati ac si quid amplius fuerit poenarum. nam ante passionem a te sumus ad gloriam prouocati, qui prior nobis ducatum ad confessionem nominis Christi praebuisti. nos uero secuti uestigia confessionis tuae parem gratiam [*]( 1 nostris om. H§ alterutrum (In et] sed h 3 actibus om. T nostris om. p fautores) fatnros T optamus ... L 6 desiderant om. v domine om. r frater] pater kme Br 4 semper om. T@r saluta ... desiderant om. B. — Cypriano Nemesianas Datiuus Felix et Victor explicit T, Rescripta confessoram explicit B, om. Hhrβuν. — ) [*](Epist. LXXVIII. — Incipit ad Lucium (Incipit Lacu fi) et qui cum eo sunt TQfi, Incipit ad Lucium B, Cypriano Lucius qui et Nioostratns H, om. h. — 8 cyprianus BQTh lacio BQTh cum eo] mecum B" 9 omnes om. p dno HTv 10 et noe T et in scripsi, et Q, in T, ad BHftv 11 et] ut B sua om. B 12 herenninum H, hennianum Qhu, ennianam T, satarniam et herennianum V 13 lucianum Bv et amantium om. V 14 acolathos TV, acolitoa BHQhp misietis B nobis om. B 15 pressnris B °16 ac] ad fiv, at h; cf. p. 827,7 quidam prius M (quid amplius Q) 17 abste B, ante "I 19 uestigium T . )

Accessit autem tibi, frater carissime, ad confessionis coronam retributio operum, abundans mensura quam accipies a Domino in die remunerationis, qui et te nobis litteris tuis repraesentasti, ut pectus illud tuum candidum et beatum quod semper nouimus manifestares et secundum latitudinem eius nobiscum laudes Deo diceres, non quantum nos meremur audire, sed quantum tu potes dicere. tuis enim uocibus et quae minus in nobis instructa erant exornasti et confirmasti ad sustentationem earundem passionum quas patimur securi de praemio caelesti et de corona martyrii et de regno Dei ad prophetiam quam litteris tuis spiritu sancto plenus spopondisti. hoc totum fiet, dilectissime, si nos orationibus tuis in mente habueris, quod te facere confido, sicut et nos utique facimus.

Accipimus itaque, frater desiderantissime, id quod a Quirino et a te ipso misisti sacrificium ex omni opere mundo. sicut et Noe optulit Deo et delectatus est Deus. in odorem suauitatis et respexit in sacrificium eius, ita et in uestrum respicit et delectatur reddere uobis huius tam boni operis mercedem. peto autem . [*]( 1 in cursu] ad confessionem H est et] est Thp, 2 occupati HT de quod coepisti BQHp,1, prior et coronatur H de nobis B 3 demonstrans H, demonstrationem BTQhfi et indiuiduam Q qua] quam BQ semper] spem per B 4 fuit om. B sptTunus H coniunctione v 5 tllarum] initiarum B, unitarum Oxon. gratiam et unam coronam B 6 tibi om. B 7 mensuram B\'TQh 8 diem B et expo Q (exh. M) 9 pectus] tempus B 10 manifestare eas BTQh et] sed B nobiscum] nobis BH1 11 mereremur H re s. I. 12 erant et BQ 13 ornasti B confirmati sumus H} 14 patimur] patienter TQh, patienter sustinemus (i; fort. patimur patienter 15 ad prophetiam] ex prophetia Hv quam nobis V 16 spondisti B 17 confidimus H 19 accepimus BHfiv quod est V cyrino BV 20 abste B et noe] noe T 21 deus] deo B odore h 22 respicite T, respiciet V, respiciat Mfiv delectabitur V, delectetur /xr 23 reddens B nobis T tam] iam TQ )

Resalutamus te, frater carissime, per Herennianum hypodiaconum et Lucanum et Maximum fratres nostros fortes et incolumes adiuuantibus orationibus tuis: a quibus accepimus oblationis nomine quantitatem una cum litteris tuis quas misisti, in quibus dignatus es de uerbis caelestibus nos tamquam filios confortare. et Deo patri omnipotenti per Christum eius gratias egimus et agimus quod sic confortati et conroborati 15 sumus per tuam adlocutionem, petentes de animi tui candore ut nos adsiduis orationibus tuis in mente habere digneris, ut [*]( 1 cyrinum V, cyprianum B feci V, fecit B opto ... uale om. B 2 fratres T desideratissime T 3 nale om. Q, nalete p. — Caecili Cypriani ad Lucium explicit B, Ad Lucium et qui cum eo sunt explicit TQ, om. Hhfi. — ) [*](Epist. LXXVIIII. — Incipit epistula (Ad sanctum Cyprianum 0) Felicis Iaderis (Iader T, om. B) Poliam (Polianis T, om. B) BTfl, Cypriano Felix Iader hanc mittunt epistolam H, Rescripta Iaderis Foelicis et caeterorum * fol. 192b, Incipit Foelix Iader Pollianus fJ- (ol. 158. — 5 cyprianus B1 \' et dilectissimo om. B ader B .6 pollianus p conpresbyteris p et omnibus om. v uobiscum Hp 7 siguense ft\'v, singuense βμ2, singuensem B, singuentem v in dno v, in dum T; aeternam in domino v 9 resalutauimus p frater om. Bv herenianum v, hennianum Tp. hypodiaconum om. v 10 et lucianum BT{J, lucianum v et om. v 12 oblationes B1H1 nomine om. B quantitatem] non minimam quantitatem βυ tuis om. Bv 13 misisti] scripsisti v caelestibus uerbis H 14 filios tuos B confortari plv 15 eius v 8. l. m. 2 egimus et om. B 16 per tuam] perpetuam T 17 tuis nos adsiduis orationibus H mentem BTp )

Vt non uobis in continenti scriberem, frater carissime, illa res fecit quod uniuersi clerici sub ictu agonis constituti recedere istinc omnino non poterant, parati omnes pro animi sui deuotione ad diuinam et caelestem gloriam. sciatis autem eos uenisse quos ad urbem propter hoc miseram, ut quomodocumque de nobis rescriptum fuisset, exploratam ueritatem ad nos perferrent. multa enim uaria et incerta opinionibus uentilantur. quae autem sunt in uero ita se habent, rescripsisse Valerianum ad senatum ut episcopi et presbyteri et diacones in continenti animaduertantur, senatores uero et egregii uiri et equites Romani dignitate amissa etiam bonis spolientur et si ademptis facultatibus [*]( 1 uestram et om. v et nostram om. (i1 2 morantur B 3 opto B frater carissime] st B in deo μν, om. B, in dep semper 17 felix scripsi om. BHT(tuv, add. Oxon. 4 iader ... saluto om. Bfiv pollianus (t euthycianum fl., uthyciano T 5 salutem T. — Cypriano Felix Iader Polianus explicit T, Epistola Felicis explicit B, om. HQfiv. — ) [*]( Epist. LXXX. — Incipit (om. H) epistula beati (sci G) Cypriani ad Successum GH, Incipit (Cypriani add. m. 2) epistola ad Successum T, Incipit (om. tt) ad Successum Wft. — 8 scribere T 9 cIeri T ictu] iciu T 10 istinc] hinc G animi sui deuotione ad diuinam] animatione diuina HTW 11 celeste W, caelesti H gloria H, corona W, coronam T eos] meos T . 12 quomodoquoque W, quod G nobis] his T 13 fuissent (i explorata G ueritate G, sibi ueritatem (tv referrent fl., referret W, referent G 14 uentulantur T 15 sint (t ad] ob ,G 16 ut] et W et diaconi G, om. T in ras. continentia TW, continentiam G animaduerterentur T, enim aduersantur W 17 uero et om. (t uiri et] uiri Oxon. 18 spoliantur TW, expolientur G christi (tl )