Epistulae

Quod si Christi discipuli discere ex Christo nolunt quantam uenerationis et honoris paterno nomini debeatur, uel de exemplis [*]( 14 Io. 6, 65. 18 Matth. 15, 13.. ) [*]( 1 christom LNP dominum] dno L et om. T remuneratua T rem in rcu., remomoratus B 2 christi B 3 qua] qui B potestatem C\' T\', potest B in remissionem C 4 potens C\' creditorem C\' christum BLT1 5 qua] qui L baptizamoa Tl Banctiflcamor] sanctificationem Co 6 clarifica∗∗ri∗ T, clarificare 01 7 oinendi B 8 snbeondae ex secundum eodem C quam ex qui C, quam aliquem B 9 uellet P 10 remissa P in christi nomine possit v 11 blasphemas P patrem et] patrem B; fort. patrem id eat et OIR. BP; et deum owL T 12 duistum LNP fllium] filium dei Tv 13 qui] et qui e, qui et B negat patrem C 14 contestatur CTl 15 fuerat C\' illi datum BC 16 in baptismo accipi a filio T in marg. in nil. poase a filio P 17 dedisset C idem om. C 18 plantauit BLv 19 caelestis om. L 20 christi discipuli] chrutiani C discere] ducere L, discedere B ex] a BOtJ nolunt om. C 21 bono ris paternomine Cl de om. T )

Quam uanum est porro et peruersomt nt com ipsi baeretki repudiato et relicto uel errore uel scelere in quo prius fuerant agnoscant ecclesiae ueritatem, nos ueritatis eiusdem iura et sacramenta mutilemus et uenientibus ac paenitentibus dicamus eos remissionem peccatorum consecutos esse quando illi se peccasse et propter hoc ad ecclesiae indulgentiam uenire fateantur? quare ecclesiae catholicae fidem ac ueritatem, frater carissime, et tenere debemus firmiter et docere et per omnia euangelica et apostolica praecepta rationem diuinae dispositionis adque unitatis ostendere.

Numquid potest uis baptismi esse maior ant potior quam confessio, quam passio, ut quis coram hominibus Christum confiteatur tur, ut sanguine suo baptizetur P et tamen nec hec baptisma haeretico prodest, quamuis Christum confessus extra ecclesiam fuerit occisus: nisi si haereticorum patroni et aduocati haereticos in falsa confessione Christi interfectos martyras praedicant et contra apostoli contestationem, qui nihil eos quamuis exustos et [*]( 1 comminetur C* demo om. C 2 salutari baptismo om. B sanctiflcari T dicartar T n eras., dignetur C2v 3 baptismo] paenitentiae baptiamo B; item. I. 5 6 poMut B, om. C depoaere] posse add. C 8. I. 8 non repcdiato N non s. L et relicto om. T 9 nec agnoecaot N neo a. I. 10 sacramentum ONfJ 11 illi L s. I., ille P, illi et CTv se] ai P 12 indulgentiae uenire pateantur C1 18 fidem ac] fidei B carinsime om. C 14 firmiter om. T eoaagelicam et apostolicam L1 T 15 ratione L dispositionis] dispensationis C 17 maior eese August. I. c. IIII24 18 quam pasaio om. C ut quis om. B confltetur P1 19 ut] et CNv et Aug. nec] ne T, et exp. C, neque v 20 hereticis n C n 8.1 prodeese B si quamnia CLl PT, ai qua N christqm om. N et eztra v (et om. Aug.) 21 si om. CT 22 in om. P martyres BCLNv praedicent T*, praedicanti B et] et licet B 23 qui om. B ezntos P, om. B et C 8.1 )

Quo in loco quidam, quasi euacuare possint humana argumentatione praedicationis euangelicae ueritatem, catecuminos nobis opponunt, si quis ex his antequam in ecclesia baptizetur in confessione nominis adprehensus fuerit et occisus, an spem salutis et praemium confessionis amittat, eo quod ex aqua prius non sit renatus. sciant igitur eiusmodi homines suffragatores et fautores haereticorum catecuminos illos primo integram fidem et ecclesiae ueritatem tenere et ad debellandum diabolum de diuinis castris cum plena et sincera Dei patris et Christi et spiritus sancti cognitione procedere, deinde nec priuari baptismi sacramento, [*]( 1 cf. I Cor. 13, 3. 13 Io. 3, 5. ) [*]( 1 occigo B posee] pro se T eia et P in rew. m 2, eius C 2 adsignat B, adsignent T* haereticis ex haeretiea C 3 sangois L quia ex qua* T extra] contra B 4 ei] et BT, eis ex et C proderat C1 5 adultera. ea quae LP contagione ВCT2v tmctue ex cintus C 8 non potest ease C christoB filins C 9 sps scs CNv nec ecclesia] in ecclesia C 10 rebaptizari eos non B ut qui] nisi paenitentiae B 11 legitimo] baptismo add. B sancto C 12 regneratione T parantnr T 18 nascatnr C renatns CT2v 14 spu sco C intrare Cv dei] caelorum C 15 argumenta ratione L 16 catecnmenos LN, cathicuminos T 17 hie] eis C in eocleaia om. C 20 huiusmodi v et faetores Cl, om. B 21 catheonminos PT 22 bellandum C1P1T1 24 baptismatis C tis I. I. )

Sed dicit aliquis: \'quid ergo fiet de his qui in praeteritum de haeresi ad ecclesiam uenientes sine baptismo admissi sunt?\' potens est Dominus misericordia sua indulgentiam dare et eos qui ad ecclesiam simpliciter admissi in ecclesia dormierunt ab ecclesiae suae muneribus non separare. non tamen quia aliquando erratum est, ideo semper errandum est, cum magis sapientibus et Deum timentibus congruat patefactae et perspectae ueritati libenter adque incunctanter obsequi quam pertinaciter adque obstinate contra fratres et contra sacerdotes pro haereticis reluctari.

Nec quisquam existimet haereticos, eo quod illis baptisma opponitur, quasi secundi baptismi uocabulo scandalizatos ut ad [*]( 2 cf. Luc. 12, 50. ) [*]( 1 utputa C a w o baptizetor L et ex ut T 2 et om. C dncT Tx 3 baptixari a. L sao OWl. C suo om. L baptixatos et BC, baptixato sed L sanctificatus BC 4 declarat hoc e.r decUuratione C 7 fide C2 aeritate CP praesumiinas C 8 fidem] finem L 10 corrector C\' ac OWl. B, et C t s. I. deformatos B 11 erndiri BLNT 12 sed dicit etc. exK. August. l. c. 1117; V1,2, 39 dicet P fiet et C de heresi add. N in marg., debere L, debere si C\' 13 baptisma LNP (cf. p. 788/i) 15 ad eeclelriam] ad C sed exp. m. 2; ueniunt add. B 16 teparare ex sperare T qaia] qui BCl 17 errandum] id ratom B 18 patefacta C7 et] ac L penpeota C*, profectae B aeritate C 19 obsequi] add C: qaam pertinaciter obsequi, exp. m. 2 20 obetiDaater N contra sacerdotes] conaacerdotee BCNv ged C con i. L 21 relactare ne C\' 23 scandaliiatos T )

Et nunc apud quosdam de nostris haereticorum baptisma [occupatum] adseritur et inuidia quadam quasi rebaptizandi baptizare post hostes Dei nefas ducitur, cum baptizatos inueniamus quos Iohannes baptizauerat, ille Iohannes maior inter prophetas habitus, ille diuina gratia adhuc in utero matris inpletus, ille Heliae spiritu et uirtute subnixus, qui non aduersarius Domini sed praecursor ac praedicator fuit, qui Dominum non tantum uerbis praenuntiauit sed et oculis ostendit, qui ipsum Christum per quem baptizantur ceteri baptizauit. quod si idcirco haereticus ius baptismi obtinere potuit, quia prior baptizauit, non possidentis erit iam baptisma sed occupantis: et cum [*]( 1 retardari in retardatione corr. C uere hoc ipso corr. in ueri cum hoc ipsUID C 3 adi**gantur C an ex un, adigi T\', adiunguntur L ac] et BCP sentientia T 4 legitimo B 5 illic C putabant P se om. P 9 remissa NP possit N audacius ad nos ex au*d*s** nos C 11 certe B 12 uenerit P ecclesiam P 16 actibus LTtJ 18 occupatum om. BLNIPT, sed occupatus C inuidiam LNT quandam NT* 19 baptizari P post om. P dicitur C baptizatur at inuenimus L 20 iohannis P his 21 impletur C 22 spiritum BLT\' subnixius C 23 dno C procursor P ac] et C praedicando C dno T\', dominum nostram v 24 et om. B 27 erit om. L1 cum L 8. I. )

Haec tibi brenibus pro nostra mediocritate rescripsimus, frater carissime, nemini praescribentes aut praeiudicantes quo minus unusquisque episcoporum quod putat faciat, habens arbitrii sui liberam potestatem. nos, quantum in nobis est, propter haereticos cum collegis et coepiscopis nostris non contendimus, cam quibus diuinam concordiam et dominicam pacem tenemus, maxime cum et apostolus dicat: si quis autem putauerit contentiosus esse, nos talem consuetudinem non habemus neque ecclesia Dei. seruatur a nobis patienter et leniter caritas animi, collegii honor, uinculum fidei, concordia sacerdotii propter hoc etiam libellum nunc de bono patientiae quantum [*]( 15 I Oor. 11, 16. ) [*]( 1 a se om. C diuidi L di s. I. omnino om. B possnirt B post baptisma repetit: sed occnpantis ... omnino qui] si C s. I. 2 prior baptisma C et Otn. B 8 incipis] inde coepisti C de s. l. in om. C uideri quia ex uidere qui C 4 reliquisti] amisisti B 5 sit L 8. 1. m. 2, sit T t 8. I. 6 iuri C* potestatis C scribitnra C declarat scaX, declarat P cum exp. 0; s. I. add. quod ante esau 7 primatos B perdidit BLNP id exp. C, in B 8 quo B quod s. cessit om. C 9 haec tibi ... p. 799,2 transmigimus exh. Aug. I. c. IIII 11, V 22, VI10 et Hieronymus Adu. Lucifer. pag. 805 breoibus T bns in ras., breniter CNfJ (ter C w ras.) Aug. Hier. scripsimuB Hier. frater] pro timore fr B 10 perscribente* LT 11 episcorum T quot P putauerit C arbitri PTl 12 liberam L s. l. m. 2 poteetatem] facnltatem C 14 diuinam om. Aug. V 22 concordiam om. C 15 et om. P Hier. putatur Cv (putauerit Aug. et Hier.) 16 esse om. C 17 nec Hier. leniter] firmiter ex inter C (leniter Avg. et Hier.) \'18 collegit L, quam collegii T quam s. I. et uinculum fidei T et 8. l, dilectionis uinculum C et concordia Tv sed et s. l. T 19 nunc om. Aug. V 22 )

Quamquam plene ea quae de haereticis baptizandis dicenda sunt conplexi simus in epistulis quarum ad te exempla transmisimus, frater carissime, tamen quia desiderasti in notitiam tuam perferri quid mihi ad litteras nostras Stephanus frater noster rescripserit, misi tibi rescripti eius exemplum: quo lecto magis ac magis eius errorem denotabis, qui haereticorum causam contra christianos et contra ecclesiam Dei adserere conatur. nam inter cetera uel superba uel ad rem non pertinentia uel sibi ipsi contraria quae inprouide scripsit, etiam illud adiuncxit ut diceret: (si qui ergo a quacumque haeresi uenient ad uos, nihil innouetur nisi quod traditum est, ut manus illis inponatur in paenitentiam, cum ipsi haeretici proprie alterutrum ad se uenientes non baptizent, sed communicent tantum.)

A quacumque haeresi uenientem baptizari in ecclesia uetuit, id est omnium haereticorum baptismata iusta esse et legitima [*]( 1 spirante C1 2 opto ... ualere om. C 3 ualere uale N. — Ad (Explicit ad CP) Ianaiantun (inmanam C, iubanum T) de haereticis baptizandia (de h. bapt. om. LP) explicit CLNPT, Caecilii Cypriani ad Innaianum de baptismate hereticorum explicit B. — . ) [*](Epist. LXXIill. — Incipit ad Pompeium (Pomponium B) contra epistnlam Stephani (add. C: de hereticia baptizandis feliciter) BCLPT. - 5 pompeio] pomponio B 7 conplexi sumus Cv, conpleximus BP 9 quid] quae ex qui C 10 reecriptum ex rescripta T eius] eRis B exemplum] misi add. B 11 eius] ei C 12 ecclesiae C1 conantur T2 13 pertinente 01 14 adiunxit CPv 15 si quis BCv, si T sed exp. m. 2 ergo exp. T m. 3 quaecumq. B, qua«cu* C uenientem LPT1, uenienti T*, ueniret B, nenerit Cv 16 illi CTv 17 propie T\', prope C 18 baptizant pi, baptizent in paenitentia B, baptizentur Y 19 baptizari] add. B: in manum paenitentiae 20 id est] et Tin ras. baptisma T )

Quod si haereses constat postmodum plures ac peiores extitisse et si retro nusquam omnino praeceptum est neque conscriptum, ut haeretico manus tantum in paenitentiam inponatur et sic ei communicetur, et si baptisma non nisi unum est quod apud nos est et intus est et soli ecclesiae de diuina dignatione concessum est, quae ista obstinatio est quaeue praesumptio humanam traditionem diuinae dispositioni anteponere nec animaduertere indignari et irasci Deum, quotiens diuina praecepta soluit et praeterit humana traditio, sicut per Esaiam prophetam clamat et dicit: populus iste labiis honorificant me, cor uero eorum longe separatum est a me. sine causa autem colunt me mandata et doctrinas hominum docentes. item Dominus in euangelio increpans similiter et obiurgans ponit et dicit: reicitis mandatum Dei ut [*]( \' 20 Es. 29, 13. 24 Marc. 7, 13. ) [*]( 1 apostolo L 3 scripserint BOLIPT" cum hoc C nonei• • dom] non adhuc C 5 marcian 01 ponti*u* se C ..de ponto om. C mersisset et C magister cerdon] mercedem C 6 hycino L, hygino tunc B" urbem LT 7 sooutus] secuins B additisq. T q. 8. I., additit C criminis ex crim C augmentum C* 8 abrutius T 9 furorem] pudorem B 10 gracins 01 11 haeresis BClLTl plures et ex plurum se C 12 si om. B 13 haeretico] rebaptizato et non add. B tantum manus CTv penitentia C 14 quod exp. L quod a. n. est om. C 16 obstinationem (om. est) C 17 dispositione Tl 18 et indignari et C alterum et a. I. 19 soluet B eseiam P 20 honorificat CLaPT*v 23 et item T et 8. l. 24 obiurgat B mandata T post dei ras. 20-24 litt. Úł T ) [*]( III. ) [*]( 51 )

Praeclara plane ac legitima traditio Stephano fratre nostro docente proponitur, quae auctoritatem nobis idoneam praebeat. nam in eodem loco epistulae suae addidit et adiecit: Ccum ipsi haeretici proprie alterutrum ad se uenientes non baptizent, sed communicent tantum.2 ad hoc enim malorum deuoluta est ecclesia Dei et sponsa Christi, ut haereticorum exempla sectetur, ut ad celebranda sacramenta caelestia disciplinam lux de tenebris mutuetur et id faciant christiani quod antichristi faciunt. quae uero est animi caecitas, quae prauitas, fidei unitatem de Deo patre et de Iesu Christi Domini et Dei nostri traditione uenientem nolle cognoscere? nam si idcirco apud haereticos ecclesia non est, quia una est et diuidi non potest, et si ideo illic sanctus spiritus non est, quia unus est et esse apud profanos et extrarios non potest: utique et baptisma quod in eadem unitate consistit esse apud haereticos non potest, quia separari neque ab ecclesia. neque a sancto spiritu potest.

Aut si effectum baptismi maiestati nominis tribuunt, nt qui in nomine Iesu Christi ubicumque et quomodocumque [*]( 3 I Tim. 6, 3—5. ) [*]( 1 praeceptor 01 2 paulus om. BT monet C quoquo L instruit] instituit T docens Cl 4 dno nro iesu christo T& doctrina B 5 et] est v discede BLPTV, discende C\', discedendum C2v 6 plane ac] sane et v 7 preponitur C1 quae] nt C 8. 1. 8 et L s. I. 9 sed] sed sine paenitentiae manum B 10 ad ex ab C 12 caelestis (P disciplinae C de om. P 13 id om. B cyristiani Ll antichristi ex orachristi C quae] qua T 14 uero] uero dixit T animae C quae prauitas in pranitasq. corr. T 15 et de] et T christo dno et do nro T* nostri] non up. L traditionem T 16 idcirco om. B hapnt L 17 et si] si BC 18 spiritus sanctns v quia] qui B extrarios BLPTY, extraneos Cv; cf. p. 780,1 19 unitate eadem B constitit L 20 esse L B. I. et esse B b ex ad T 21 sco spo Lspirita sancto v ** potest C ab eras. )

Quale est autem adserere et contendere quod esse possint filii Dei qui non sint in ecclesia nati? baptisma enim esse in quo homo uetus moritur et nouus nascitur manifestat et probat beatus apostolus dicens: seruauit nos per lauacrum regenerationis. si autem in lauacro id est in baptismo est regeneratio, quomodo generare filios Deo haeresis per Christum potest quae Christi sponsa non est ? ecclesia est enim sola quae Christo coniuncta et adunata spiritaliter filios generat eodem apostolo rursus dicente: Christus dilexit ecclesiam et se ipsum tradidit pro ea ut eam sanctificaret, purgans eam lauacro aquae. si igitur haec est dilecta et sponsa quae sola a Christo sanctificatur et lauacro eius sola purgatur, manifestum est haeresim, quae sponsa Christi non sit nec purgari nec sanctificari lauacro eius possit, filios Deo generare non posse.

Porro autem non per manus inpositionem quia nascitur quando accipit spiritum sanctum, sed in baptismo, ut spiritum iam natus accipiat, sicut in primo homine Adam factum est. ante eum Deus plasmauit, tunc insufflauit in faciem eius flatum uitae. nec enim potest accipi spiritus, nisi prius fuerit qui accipiat. cum autem natiuitas christianorum in baptismo sit, baptismi autem generatio et sanctificatio apud solam sponsam Christi sit, quae parere spiritaliter et generare filios Deo possit, ubi et ex qua et cui natus est qui filius ecclesiae non est? ut habere quis possit Deum patrem, habeat ante ecclesiam matrem. cum [*]( 4 Tit. 3, 5. 9 Eph. 5, 25. 26. ) [*]( 2 enim esse] e enim C 4 seruaMt T 8 regenerat B, genere C1 10 ea] ea * T, eam L 11 aquae] in uerbo add. B ai] est exp. C 12 a om. C 13 haeresis B, quod heresis T quod 8. L, heresin L pritu nec L 8. l. 14 eius *\'w T (ftlio eras.) possit in posse corr. T filius ClTl generari T non] nec T s. l. 15 non] nc B inpositione JB. qui BC quando exp. C, tunc B 16 accepit C* sed] et B baptismo] ecclesiae baptismo Bv ut exp. C spiritum sanctum Cv iam om. C renatns C re 8. 1. 17 accipit C* factus LPT* ante] add. enim CT2v 18 dens eum fJ, dens C quod plasmanite C et tunc CTv sed in T et 8. I. insnfianit Bv ....22 parere ex parare C, praeparare P et ei qua et] ex qua Tl 23 nt] autem add. T 8. 1. 24 habeat] habere exp. C, om. v )

Quo in loco considerandum est, frater carissime, pro fide et religione sacerdotalis loci quo fungimur, an constare sacerdoti Dei ratio in die iudicii possit adserenti et probanti et in acceptum referenti blasphemantium baptismata, cum Dominus comminetur et dicat: et nunc praeceptum hoc ad uos est, o sacerdotes, si non audieritis et si non posueritis in corde uestro ut detis honorem nomini meo, dicit Dominus omnipotens, inmittam in uos maledictionem, et maledicam benedictionem uestram. dat honorem Deo qui Marcionis baptismo communicat? dat honorem Deo qui apud eos qui in Deum blasphemant remissionem peccatorum dari iudicat? dat honorem Deo qui foris de adultera et fornicaria nasci Dei filios adseuerat? dat honorem Deo qui unitatem et ueritatem de diuina lege uenientem non tenens haereses contra ecclesiam uindicat? dat honorem Deo qui haereticorum amicus et inimicus christianorum sacerdotes Dei ueritatem Christi et ecclesiae unitatem tuentes abstinendos putat? si sic honor [*]( 12 Mal. 2, 1. 2. ) [*]( 2 sanctificatione B in] cur in Cv, ut 01 3 ut om. B martionis L, marcianis C 4 apelletis BfJ, appellis C\', pelletis T 5 deo] dei C 6 peccatorum C 8. l. dari ubi] dare ut si B 7 plae**ebatur C patre L, patrem dm B etjjst in v dno LT\' et deum LP, om. B christus L1 8 frs kmf CT 9 loci sacerdotalis v quo om. B sacerdotis CT s s. 1. 10 possint C* adserentis C\'T probantis CT 11 referentis C\'P dno T\' 12 et C 8. 1. et dicat om. B 13 posueritis ex potueris C 14 nomine ClP 17 dat ... 1. 20 adseuerat om. C 18 blasphemat BTC\' 20 dei] deo. 21 haeresis BOILT1, beresl C\' 22 uindicat] hic inserit C: dat honorem l. 17 ... dari iudicat l. 19 23 amicos C inimicos Cl sacerdotes dei exp. C 24 et om. B tuantes ix continere corr. C, tenentes V apstinendos LT, abstinentes C exp. putant LPT1 sic] hic v )

Quod si est apud nos, frater dilectissime, Dei timor, si tenor praeualet fidei, si custodimus Christi praecepta, si incorruptam adque inuiolatam sponsae eius sanctitatem tuemur, si haerent sensibus et cordibus nostris uerba Domini dicentis putas cum uenerit filius hominis, inueniet fidem in terra: qua fideles Dei milites qui Deo fide et religione sincera militamus commissa nobis diuinitus castra fideli uirtute seruemus. nec consuetudo quae apud quosdam obrepserat impedire debet quo minus ueritas praeualeat et uincat. nam consuetudo sine ueritate uetustas erroris est. propter quod relicto errore [*]( 18 Lnc. 18, 8. ) [*]( 1 et sacerdotibus eius B dei timor Cv 2 captiuitate B 3 diaboli C 5 castrorum] sacrorotn C dedantur BLPTV, prodantur Cv saccambat et] sed cum haec C ecclesiae C1 6 perfldiae ante fides C s. I., perfidis ex perflde L 8 merito exp. C et] *• T scismata P 9 heresis BClLTl adque uberius om. B, atq. libertas C ut] et Cv 10 crinibus OLPTY, criminibus B pollalantes LTl 11 exprimant C i sz e aduocatio B 12 dum b. e. defenditar om. OZOft. 13 id] in B quod id C 14 geritur T r ex n 15 eetexp. C apud om. C fratres dilectissimi B, ff kme C dfea: ea C \' 16 castodiamos B ai om. B 17 sponsam C1 18 dnodioenti T 19 terram B 20 qaa] quia BC dei om. T qui corr. in quia C 23 uineat] uindicat P )

Fit autem studio praesumptionis et contumaciae ut quis magis sua praua et falsa defendat quam ad alterius recta et uera consentiat. cui rei prospiciens beatus apostolus Paulus ad Timotheum scribit et monet episcopum non litigiosum nec contentiosum, sed mitem et docibilem esse debere. docibilis autem ille est qui est ad discendi patientiam lenis et mitis. oportet enim episcopos non tantum docere, sed et discere, quia et ille melius docet qui cotidie crescit et proficit discendo meliora. quod ipsum quoque idem apostolus Paulus docet et praemonet, ut si alii sedenti melius reuelatum fuerit prior taceat. in conpendio est autem apud religiosas et simplices mentes et errorem deponere [*]( 2 I Eur. 4, 38-40. 9 Io. 14, 6. 15 cf. II Tim. 2, 24. (cf. I, 3, 2.) 20 cf. I Cor. 14, 30. ) [*]( 1 esdram v nincit Tv 2 scritum L manet] ualet B, nanet C 3 nec] haec C 4 n accipere C n 8. 1. differentiam C ti ex d 6 et f. B1CLT1, sed f. B2L2PTv maiestatis C\' et potestas om. C 7 deas] dns ds Cv 8 ostendit T1 9 si C 8. I. 10 et si] Bi BCv 11 manet et B uera] ueritatis T is ex e, uera et recta v 12 contumacia P ia in ras. 13 defeneat 01 quam ex aquam L recta] facta C uera] uerba et C 14 paulus apostolus C 15 scribit P b in ras. eps C1, epos L litigiosum T tigiosum in rae., ligiosum P1 nec contentiosum om. C 17 qui est om. B discendi corr. in discendum T discendam patientia Aug. de bapt. contra Don. V 32 18 episcopus 01Tl, episcopum v Aug. sed et] sed P 19 proficiet 01 discendo C Aug., docendo BLPT 20 et otn. BCLPv praemonens CL*PTlv si alii] sit alio Co 8. 1. 22 errore 0. )

Traditum est enim nobis quod sit unus Deus et Christus onus et una spes et fides una et una ecclesia et baptisma unum non nisi in una ecclesia constitutum, a qua [unitate] quisque discesserit cum haereticis necesse est inueniatur, quos dum contra ecclesiam uindicat, sacramentum diuinae traditionis inpugnat. cuius unitatis sacramentum expressum uidemus etiam in cantico canticorum ex persona Christi dicentis: hortus conclusus, soror mea, sponsa, fons signatus, puteus aquae [*]( 24 Cant. 4, 12. 13. ) [*]( 1 eruere in cernere corr. T, discernere V diuina et P 4 in om. C lucem C 5 ut om. Cv aquam] aq C dicens exp. C qui corr. in quae T 7 noscatur C o ex a uenit P unde L, om. C 9 destituit C ut] et ut L et s. I. 10 quo minus] cominus P perseueranter continua C plueret 01 11 adq. ad] aquae ad B, adq. ex adaquae C 12 aqua ex atq. C ubertatem C\'T\', libertate B adque integritate om. B 13 sacerdote L 14 nu*taue«*rit T et] ut L 15 et ad o.] ad o. Bv, et o. C 16 adque] et C 18 nobis unus C 19 una fides B ecclesia corr. in ecclesiae T 20 unitate om. L quisquis v 21 quos •** L 24 ortus BCL 25 sponsa mea C puteos L )

Obseruatur itaque a nobis et tenetur, frater carissime, explorata et perspecta ueritate ut omnes qui ex quacumque haeresi ad ecclesiam conuertuntur ecclesiae unico et legitimo baptismo baptizentur, exceptis his qui baptizati in ecclesia prius fuerant et sic ad haereticos transierant. hos enim oportet cum redeunt acta paenitentia per manus inpositionem solam recipi et in ouile unde errauerant a pastore restitui. opto te, frater carissime, semper bene ualere. [*]( 6 I Petr. 3, 20. 21. ) [*]( 1 uiuae om. T pomerum Tl 2 ortas BL signatus est LP 4 demonstras C1, demonstras.. P, demonstrasse L uindicans] indicans V 5 per] nisi per v solem 01 6 saluari] salutari L nos C\'LTV, om. B, non ClP, nos non v 7 hominum om. C 9 quo] quod Ba., quam C\'U sacramento BLPT1 10 in om. B 11 saluus] saluatus B CfJ 12 ita ... uideri om. L saluatus] saluus BP qui] ihus qui L 16 ad heresi C 17 ecclesiae om. C baptismo om. T, baptismate C te s. I., paenitentiae baptismo benedictionis B 18 excepti L fuerunt T1 19 et sic a. h. transierant om. B transierunt CT7 hos] illos Bv 21 reatituti B opto ... ualere om. BLPT. — Ad (Explicit ad P) Pompeium (pomponium B) contra Stephani epistolam (contra epistolam Stephani BC, om. P) de haereticis baptizandis (baptizandis om. C, de haereticis bapti- . zandis om. B) explicit (om. LP) BCLPT. — )