Epistulae

Quamquam, fratres carissimi, Virtius fidelissimus adque integerrimus presbyter, item Rogatianus et Numidicus presbyteri confessores et gloria diuinae dignationis inlustres, sed et diaconi boni uiri et ecclesiasticae administrationi per omnia obsequia deuoti, cum ceteris ministeriis plenam uobis praesentiae [*]( Epiat. XLII. — Item incipit ad Caldoni et Herculanei et Victoris de absento Felicissimo et aliis de extorrentes rescripserunt T, Epistola Caldonii ad Ciprianum annotans complices Foelicissimi qp, Caldonii et aliorum ad Ciprianum de absten Felicissimo ct aliis dc extorrentibus w. — 2 calidonius cpw herculaneo T, herculiano w 3 presbyteris salutem w 4 a om. (p felicissimi w angendum cp, augendendi to 5 respostum T extorrcntibus w, exhorrentibus Trp; cf. p. 536,13 irenen T, ireney tc rutilorum] antilioris w paule sarcinatricis w 6 debuistis v item om. w 7 soffronium Tcp, sofronium M extorrentibus Ttpw soliarum tp 8 budianarium T; add. w: optamus te bene ualere et nostri meminisse semper et ubique uenerande et percolendissime pater w. — Caldoni Herculani et Victoris de absento Felicissimi et aliis de cxtorrentcs rescrip explicit T, om. cpw. — ) [*](Epist. XLIII. — Incipit ad plebem dę quinque presbyteris (sibi insidiantibus add. B) BLNPQ. — 11 frater kme M (frs kmT Q) uritius Q uri ex corr. (nirtius M sed s. 1. m. 2: brictius) 13 et confeasores B gloriam Q 14 administrationis Q, administratione P\' 15 ministeris L, ministris Nv )

Nunc apparuit Felicissimi factio unde uenisset, quibus radicibus et quibus uiribus staret. hi fomenta olim quibusdam confessoribus et hortamenta tribuebant, ne concordarent cum episcopo suo nec ecclesiasticam disciplinam cum fide et quiete iuxta praecepta dominica continerent, ne confessionis suae gloriam incorrupta et inmaculata conuersatione seruarent. ac ne parum fuisset corrupisse quorundam confessorum mentes et aduersus sacerdotium Dei portionem ruptae fraternitatis armare uoluisse, nunc se et ad lapsorum perniciem uenenata sua [*]( 1 praebeat L et] ut B cxortationis L1 2 salutaribue B 3 desinunt N 4 litterasj litteris BNv 5 kme M (km͂ι Q) 6 perfida B perficit BL aos] uos mihi N 7 et dum M (et om. Q) 9 instaurent P 10 sacrilegas] sua relegis LP 11 renouant] reuocant B nobis nec P, nos ne cum L, nobis nec hoc B 12 immo et] minuet LNP 13 meruerunt B rependerunt V utro L, ipsi P 14 et ipsi N in om. P 15 et diuina v coniuratio LN 16 sponte] ultro B 17 apparebit B factio BQz, profectio LNPQ\'M sed in M eras. 20 nec] ne BNQv eclesiam L1 22 incorruptam Q seruarent] macularent B 23 fuisse P . corrupisse ex corpisse Lnt. 2 24 aduersus B, contra v, om. LNPQ sacerdotium deo L, dispositionem dm et sacerdotium di B portione corruptae B amare M (armare Q) 25 et ad BP, et LQ, ad Nv )

Sed oro uos, fratres, uigilate contra insidias diaboli et pro uestra salute solliciti contra mortiferam fallaciam diligentius excubate. persecutio est haec alia et alia est temptatio et quinque isti presbyteri nihil aliud sunt quam quinque primores illi qui edicto nuper magistratibus fuerant copulati, ut fidem nostram subruerent, ut gracilia fratrum corda ad letales laqueos praeuaricatione ueritatis auerterent. eadem nunc ratio, eadem rursus euersio per quinque presbyteros Felicissimo copulatos ad ruinam salutis inducitur, ut non rogetur Deus nec qui negauit Christum eundem Christum quem negauerat deprecetur, post culpam criminis tollatur et paenitentia, nec per episcopos et sacerdotes Domini Domino satisfiat, sed relictis Domini sacerdotibus contra euangelicam disciplinam noua traditio sacrilegae institutionis exurgat, cumque semel placuerit tam nobis quam confessoribus et clericis urbicis, item uniuersis episcopis uel in nostra prouincia uel trans mare constitutis ut nihil innouetur circa lapsorum causam, nisi omnes in unum conuenerimus et conlatis consiliis cum disciplina pariter et misericordia temperatam sententiam fixerimus, contra hoc consilium nostrum rebelletur et omnis sacerdotalis auctoritas et potestas factiosis conspirationibus destruatur. [*]( 1 et ad] ad Q 2 rninae om. B soi ex sue B 3 medela BP2v auocarent B 5 ad om. P 9 est temptatio B, etemptation L (n eras.), temptatio NPQv et om. v 11 fuerat B 12 subuerterent V gracilia NQ, gracilium B, gratiali ex gratia P, fragilia LV ad letales] ad lectares LN, allectare is P laqueas L, laqueis P 13 uerterent B 15 dns Q 17 paenitentiam NQ 18 domini domino scripsi, dmLNPQlMt dnoBQH? satisfiat sed relictis domini om. M (em. Q) dno Qx, dum L 20 placerit M (placnerit Q) 21 item u. episcopis om. B 23 causa B conueniremus Q 24 misericordiam Q 25 rebelletur] reueretur LNP 26 et pot.] sed pot. LP 27 destruitur P )

Quas nunc paenas patior, fratres carissimi, quod ipse ad uos inpraesentiarum uenire non possum, ipse singulos adgredi, ipse uos secundum Domini et euangelii eius magisterium cohortari. non suffecerat exilium iam bienni et a uultibus adque ab oculis uestris lugubris separatio, dolor iugis et gemitus qui me solum sine uobis continua lamentatione discruciat, lacrimae diebus ac noctibus profluentes, quod sacerdoti quem tanto amore et ardore fecistis necdum uos salutare et necdum conplexibus uestris inhaerere contingat. accessit hic tabescenti animo nostro. dolor maior, quod in tanta sollicitudine ac necessitate excurrere ad uos ipse non possum, dum per minas et per insidias perfidorum cauemus ne aduenientibus nobis tumultus illic maior oriatur et cum paci et tranquillitati episcopus prouidere in omnibus debeat, ipse materiam seditioni dedisse et persecutionem denuo exacerbasse uideatur. hinc tamen, fratres dilectissimi, hinc admoneo pariter et consulo ne perniciosis uocibus temere credatis, ne fallacibus uerbis consensum facile commodetis, ne pro luce tenebras, pro die noctem, pro cibo famem, pro potu sitim, uenenum pro remedio, mortem pro salute sumatis. nec aetas uos eorum nec auctoritas fallat, qui ad I duorum presbyterorum ueterem nequitiam respondentes, sicut illi Susannam pudicam corrumpere et uiolare conati sunt, sic et hi adulterinis doctrinis ecclesiae pudicitiam corrumpere et ueritatem euangelicam uiolare conantur.

Clamat etdicitDeus: nolite audire sermones pseudoprophetarum, quoniam uisiones cordis eorum [*]( 25 Hier. 23, 16, 17. ) [*]( 3 uos om. B secundum] secnti dum P dum B, dm N enangelium B, enangelii* P 4 sufficerat P exilii B biennii NPo 6 discrutiant P 7 quem] quod B 8 et necdum] necdum B 9 hac M (hic Q) nostro om. N 10 tanta exta L m. 2 hac Q 11 et] set Q per insidias om. L 12 caueamus P aduentibus Ll nobis om. P 13 paci] pauci Q tranquillitate Q prouideri B 14 materiam] magisteriam P 15 denuo] de nos Q ezacerbare uideamur B 17 te*neTe Q (temere M) ne] nec L 18 diem L 19 pro potu sitim ex pro po**tum sitim Q (propoaitim M1) ealutem L\'Q 20 nec aetae] ne aetas BNtJ 22 corrumpere om. V sic** et Q (aicut et M) 23 doctrinis om. B 25 dominus NQv ) [*]( III. ) [*]( 38 )

Monet nos Dominus in euangelio suo dicens: reicitis mandatum Dei ut traditionem uestram statuatis. qui mandatum Dei reiciunt et traditionem suam statuere conantur fortiter a uobis et firmiter respuantur. sufficiat lapsis ruina una. nemo uolentes surgere sua circumuentione praecipitet. nemo iacentes, pro quibus nos rogamus ut Dei manu et brachio subleuentur, prosternat grauius et deprimat. nemo semianimes et ut salutem suam pristinam recipiant deprecantes ab omni spe salutis auertat. nemo nutantibus lapsus sui caligine omne itineris salutaris lumen extinguat. instruit apostolus dicens: si quis aliter docet et non adquiescit sanis uerbis Domini nostri lesu Christi et doctrinae eius stupore elatus, discede ab huiusmodi. et iterum dicit ipse: nemo uos decipiat inanibus uerbis. propterea enim uenit ira Dei super filios contumaciae. nolite ergo esse participes eorum. non est quod decepti inanibus uerbis prauitatis eorum incipiatis esse participes. discedite a talibus quaeso uos et adquiescite consiliis nostris qui pro uobis cottidie continuas Domino preces fundimus, qui uos ad ecclesiam reuocari per Domini clementiam cupimus, qui de Deo pacem plenissimam primo matri, tunc et filiis eius oramus. cum [*]( 5 Mare. 7, 9. 15 I Tim. 6, 3-5. 18 Eph. 5, 6. 7. ) [*]( 1 rebellAuerunt B 2 suaeom. L paena B olim om. B 3 nunc corr. in non Q m. 2 (nunc M) 4 anbiie ex subi Lm. 2 5 dominus poet suo B 7 suam om. B 8 sufficiant Q 9 nemo om. LNP praeeipit et LQ 13 aboartat N nutantibus] nuntiantibus B lapsus eui) labsui N caligite omnia B 17 elatus] aleuatus Q, inflatus P 80 decepti B, decipi LNPQ 21 et prauitatis N; fortasse: decipiamini inanibus nerbia et prauitatia ne incipiatis P participes] parati B discedite ex dkcite P 23 cottidie om. B 23 precea dno B 24 cupiamus Ll 25 primo L, primi NP, prius BQv maori LNlP tom Nv cum] tum P, dum L ) [*]( 38* )

Nunc est fratres dilectissimi, nt et qui statis fortiter perseneretis et stabilitatem uestram gloriosam quam in persecutione tenuistis perpetua firmitate seruetis, et qui circumueniente aduersario lapsi estis in secunda hac temptatione spei et paci uestrae fideliter consulatis et ut uobis Dominus ignoscat, a sacerdotibus Domini non recedatis, cam scriptum sit: et homo quicumque fecerit in superbia, ut non exaudiat sacerdotem ant iudicem quicumque fuerit in diebus illis, morietur homo ille. persecutionis istius nouissima haec est et extrema temptatio, quae et ipsa cito. Domino protegente transibit, ut repraesenter uobis post Paschae diem cum collegis meis: quibus praesentibus secundum arbitrium quoque uestrum et omnium nostrum commune consilium, sicut semel placuit, ea quae agenda sunt disponere pariter et limare poterimus. si quis autem paenitentiam agere et Deo [*]( 17 Deut. 17, 12. ) [*]( 1 nostris om. B 2 preces et orationes B cum ex con L. m. 2 uestras om. B 3 pactores cernunt B 4 nenenatam diaboli B mundi om. B fort. reete 6 mala B peremat L1Q lngent LNP\'p lncent Q (Incent nos M) 7 et] at Q pacem om. L 8 delinquit Q 9 gponde B, spondit P 10 illic redit BN 11 estis Q 12 persecutionem Q 13 qui] si Q 8. 1. m. 2, om. LNQtM, ei qui a circnmnenientes ****** 11 14 hac] ac B temptationem Q 15 pacis B con- tnletnr B 19 illis Ls.l.m. 2 20 est et] est LNP temptatione B1 21 transinit ut et B diem paachae P 23 communem Q, om. Y 24 et semel L 25 linare Q qui* B a erag. agere om. B )