Epistulae

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.2). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1871.

CVPEIANVS PRESBVTERIS ET DIACONIBVS ROMAE CONSISTENTIBVS FRATRIBVS S.

Factis ad uos litteris, fratres carissimi, quibus actus noster expositus et disciplinae ac diligentiae quantulaecumque ratio declarata est, aliud accessit quod nec ipsum latere uos debuit. nam frater noster Lucianus et ipse unus de confessoribus, fide [*]( 1 exempla p. 2 ac magis om. <u 3 patientiam] paenitentiam Eloa priori] proprio In 4 nt dum EIMT, dum E2 Ιομωυ; cf. p. 536,12 nobis] nec nobis Ιμυ ; cf. Gronou. obseru. p. 145 seruirel uolunt sernire pv 5 confessorum om. μ causam suam fi, om. ElMTm examinare Μομ∞ 6 carissimi om. T, carissimi semper Μομ et nostri... salutate om. p. 7 salutem T, salutate ualete IM. — Epistola Cypriani (Explicit o, om. EM) ad clerum non temere pacem dandam ubi et (ei M, om. o) dicit ae solum idoneum non esse explicit (om. o) EMTo, om. Ιμ∞. — ) [*]( Epist. XXVII. — Incipit (epistola Cipriani add. T) ad cleram urbis (ad clero urbico T) de multis confessoribus (om. T) et de Luciani inuerecundia (uerecundiam T) et de (om. s) Celerini confessoris modestia Ts (foi. 204 a), Incipit de lapsis penitentibus et ad prbros et ad diaconos Rome consistentibuB et de Luciani falsitate et de nomine Pauli Z (fol. 164 a), Epistola Cipriani ad clerum Romanum de Euciano inordinate scribente et de cleri confessione et confessoris modestia Ψ, Ad eosdem p. (praemittitur epist. 9 ad prbros et diaconos Romae consistentes), om. r. — 9 consistentibus fratribus] confeBsoribus s, consistentibus V 11 post factas ad uos litteras pr, factae autem ad uos litteras Z, factas litteras ad uos s actus om. r 12 quantumcumque Zfir, quantum iam cumque., quantulacumque a 13 declaratest Tr nec] ne p ipsud T, istud Z, illud s 14 nam] quo nam Z et ipse] ipse μr, esset Z de] ex s )

541

quidem calidus et uirtute robustus sed bene minus dominica lectione fundatus, quaedam conatus est inperite, iam pridem se auctorem constituens, ut manu eius scripti libelli gregatim multis nomine Pauli darentur, cum Mappalicus martyr cautus et uerecundus, legis ac disciplinae memor, nullas contra euangelium litteras fecerit, sed tantum domestica pietate commotus matri et sorori suae quae lapsae fuerant mandauerit pacem dari, Saturninus quoque post tormenta adhuc in carcere constitutus nullas eiusmodi litteras emiserit. Lucianus uero non tantum Paulo adhuc in carcere posito nomine eius libellos manu sua scriptos passim dedit, sed et post eius excessum eadem facere sub eius nomine perseuerauit, dicens hoc sibi ab illo esse mandatum et nesciens Domino magis quam conseruo obtemperandum. Aureli quoque adulescentis tormenta perpessi nomine libelli multi dati sunt eiusdem Luciani manu scripti, quod litteras ille non nosset.

Cui rei ut aliquantum posset obsisti, litteras ad eos feci quas ad uos sub epistola priore transmisi, quibus petere et suadere non destiti ut dominicae legis et euangelii ratio teneretur. post [*]( 1 quidem om. z, qui et r callidus TZ bene om. Zeprv 2 lectionem T, dilectione s quadam s, quia de eo p, qui de eo r, qui contra dum Z inperite TVcp, inperitate s, imperiti μrυ, imperitia Z iam] sua Z, om. r pridem om. Vr se VZxip, se tinlgi μrυ, om. T 8 auctores T, auctore Z libellus scriptus s, libelli scrnpnlo Z mnltis] rustis Z, rnctis p sed tinctis m. 2 in marg,, cunctis r 4 in nomine Z daretur Ze cautus] coactus Z 5 ac] et s 6 sed om. z et sorori om. Zzμrυ 7 elapsa s, lapsa Zprv fuerunt ϕ, fuerat Zzμrυ mandanerat μ 8 quoque om. s adhnc in om. Z carcerem Tcp, carceris Z nullus Zr 9 huiusmodi μr, eius a emiserint; T, emisit μr, miserit. 10 cargerem Z in nomine Z eius] illius Zzpv libelli pr sua om. pr subscriptos Z, rescriptas p.r 11 passim] pacem Z 12 nomine] modi occasione μr persenerabit T, perseneranerit r esse om. υ . et om. zμrυ 18 dominum TZ quam conseruo] serno Z ant relique que Z 14 adnlescis nomine Z perpessos Z, professi s nomine] nonne tp pro mnltis μ sed pro a. 2. m. 2, mnltis r 15 eiusdem] eiusmoi pr, eius Z manu aubscripti Z, minus scripsi T non] ne Z 16 aliquantnlum cp, aliquatenns Zeprv 17 priore] ad nos tp 18 ut] sic r et om. tp euuangelice tradieionis disciplina Z post quam Zpr, at post quam ad eoe s, post quam uero ad eos e )

542

quas litteras quasi moderatius aliquid et temperantius fieret, uniuersorum confessorum nomine Lucianus epistolam scripsit, qua paene omne uinculum fidei et timor Dei et mandatum Domini et euangelii sanctitas et firmitas solueretur. scripsit enim omnium nomine uniuersos eos pacem dedisse et hanc formam per me aliis episcopis innotescere uelle, cuius epistolae exemplum ad uos transmisi. additum est plane cquibus ratio constiterit quid post commissum egerint.\' quae res maiorem nobis conflat inuidiam, ut nos cum singulorum causas audire et excutere coeperimus, uideamur multis negare quod se nunc omnes iactant a martyribus et confessoribus accepisse.

Denique huius seditionis origo iam coepit. namque in prouincia nostra per aliquot ciuitates in praepositos impetus per multitudinem factus est, et pacem quam semel cunctis a martyribus et confessoribus datam clamitabant confestim sibi repraesentari coegerunt, territis et subactis praepositis suis qui ad resistendum minus uirtute animi et robore fidei praeualebant apud nos etiam quidam turbulenti, qui uix a nobis in praeteritum regebantur et in nostram praesentiam differebantur, per hanc epistolam uelut quibusdam facibus accensi plus exardescere et pacem sibi datam extorquere coeperunt. de quibus quales ad clerum I [*]( 1 litteras] add. Zpv: misi ut, add. r: misi et, sdd. 2 : misi aliquid om. Z temperatiaB r, temeratius T Heret] iret p 2 idem Lucianus zμrυ (sed idem ex id est fi) id est lucianuB suo nomine Z epistolam om. Z 3 quae T omnem T, ab homine V, sancte e timorem TZ, timoris z 4 et euangelli] euangelii quoque s finnitas] fraternitas <p 5 enim] etiam z omnium om. r nomine] moti hec Zp., hec r uniuersos eos T, uniuersis eoa Zzμϕrυ : cf. p. 534,5 sqq. dedisset T, om. μ formam hanc Z 6 uelle om. TZzμϕr ; cf. epist. 23 7 additum] aut Z, actum pr est mihi tp de quibus v, cuins Z • 8 ommissum tp egerunt Zpr nobis maiorem q> 9 ut] et Z discutere Zz 10 uideamus μr quod se om. Z nunc] non Z nunc omnes se z 13 nostra] fecerant quod add. μr aliquod T, aliquas Zz, om. pr per multitudinem] multitudinum s 14 quam] quam uis F, quam uix Latinius et confessoribus om. pr 15 datum μ sibi om. Z pntari ceperunt s 16 propositis T 17 minus om. μr 18 regebantur] reuelantur s 19 praesentiam] sententiam Zzμϕ 20 uelut] ut s excandescere Z et om. μ 21 tibi Z quales om. Z clerum nostrum Zftrv )

543

litteras fecerim exemplum uobis misi. sed et quid mihi Caldonius collega pro integritate et fide sua scripserit quidque ego ei rescripserim, utrumque ad uos legendum transmisi. exempla quoque epistolae Celerini boni et robusti confessoris, quam ad Lucianum eundem confessorem scripserit, item quid Lucianus ei rescripserit, misi uobis, ut sciretis elaborare circa omnia diligentiam nostram et ueritate ipsa disceretis, Celerinus confessor quam sit moderatus et cautus et humilitate ac timore sectae nostrae uerecundus, Lucianus uero circa intellegentiam dominicae lectionis ut dixi minus peritus et circa inuidiam uerecundiae nostrae relinquendam facilitate sua immodestus. nam cum Dominus dixerit in nomine patris et filii et spiritus sancti gentes tingui et in baptismo praeterita peccata dimitti, hic praecepti et legis ignarus mandat pacem dari et peccata dimitti in Pauli nomine et hoc sibi ab illo dicit esse mandatum, sicut in litteris eiusdem Luciani ad Celerinum factis animaduertetis, quibus minus considerauit quod non martyres euangelium faciant, sed per euangelium martyres fiant, quando et Paulus apostolus quem Dominus. uas electionis suae dixit posuerit in epistola sua dicens: miror quod sic tam cito demutamini ab eo qui uos [*]( 11 cf. Matth. 28, 19. 20 GaL 1, 6. ) [*]( 1 nobis om. Zfir sed et] ecce Z, ecce et p callidonius rϕ 2 collega om. Zpr et fide om. Zz scripserit] add. z: item quid lucianus ei rescripserit ei] et Ts, eis et Z 3 utrumque ... I. 6 rescripserit om. z 4 boni om. Z robustini confessoros Z 5 quidquid Z ei] eidem ϕ 6 scripserit Z et laborare ur, et labore Z, . laborem z, et laborem v et diligentiam zv, et diligentia Z 7 uestram T\', nostra Z ueritatem ipsam zv disceretis] discretius ϕ 8 quam sit] quam T, et mitis et Z, quem misi Vzμr 9 domine T 10 dinmus Zfitpr minus peritus] imperitus zμr, minus Z et] sed Z 11 derelinquendam tp inmodestns z, modestus Ttp, molestus Zfirv 13 in om. zpr baptismo] hic z hic ... dimitti om. z -praecepti et] pcipit ut pr, proficit ut Z 14 ignarum T et mandat Zpr dare T demitti T in om. Z 15 nomine scribit, dicit ab illo zυ, ab illo p sicuti tp 16 animaduertitis tp, animum aduertitis de Z 17 minime zυ 18 per ... flant om. Z 19 sua T dixerit et Z 20 sic] si z iam cito T, tacito r, cito rp transmutamini s )

544

uocauit in gratiam ad aliud euangelium, quod non est aliud: nisi si sunt aliqui qui uos turbant et uolunt conuertere euangelium Christi. sed licet nos aut angelus de caelo aliter adnuntiet praeterquam quod adnuntiauimus nobis, anathema sit, sicut praediximus, et nunc iterum dico: si quis nobis adnuntiauerit praeterquam quod accepistis, anathema sit.

Opportune uero superuenerunt litterae uestrae quas accepi ad clerum factas, item quas beati confessores Moyses, Maximus, Nicostratus et ceteri Saturnino et Aurelio et ceteris miserunt, in quibus euangelii plenus uigor et disciplina robusta legis dominicae continetur. laborantes hic nos et contra inuidiae impetum totis fidei uiribus renitentes multum sermo uester adiuuit ut diuinitus conpendium fieret, et prius quam uenerint ad uos litterae quas nobis proxime misi, declararetis nobis quod secundum euangelii legem stet nobiscum fortiter atque unanimiter etiam uestra sententia. opto uos, fratres carissimi ac desiderantissimi, semper bene ualere. [*]( 1 in] ad Z alium Z quod n. e. aliud om. s non om. T 2 si om. TZcp aliqui] alii Z conturbant 8 8 sed licet] licet ut μ, licet r 4 nos corr. in nobis μ m. 2 angelns] per enangelium pr de caelo aliud tp, aliud a praeter quod Τμϕr, praeter quam Zz 5 adnnntiamna Τμr 6 sicut ... l. 8 anathema sit om. Zz nobis praediximns T 9 nere T ad] a T 10 beatis confessoribus Z, confessores beati s et maximus Zzprv 11 et nicostratns et a 12 plenus om. Z discipline robuste leges. 13 continentur zv inuidiam Zz et impetum Z, om. s 14 resistentes rzμυ noster Z adiuuet T 15 fteret] add. pr: et pro ipsis quam om. <p uenerint om. ϕ, nenirent zv, fierent cp nos ϕ 16 misi ut μrυ, misi et Z declaretis zμ nobis z, nobiscum Z, nos Τϕ quod ... nobiscum om. Z 17 stet] misi et zμr, om. v uobiscum Z atque] et Zzμ 18 nostra Z, e nostra cp sententia] add. Zzμrυ : concurrat opto ... ualere om. pr ac desiderantisgimi om. ϕ, ac sanctissimi s 19 nalere amen z. — Epistola Cipriani ad clero urbico de (Ad clerum de z) multis (confessoribuB add. a) et (om. z) de Lnciani inuerecundia (uerecundia T) et Celerini confessoris modestia explicit Tz, Ad prbros et diaoonos Bome consistentes explicit Z* om. μϕr. — )

545