Institutiones

Quarto quoque certamine est irae mortiferum uirus de recessibus animae nostrae funditus eruendum. hac enim in nostris cordibus insidente et oculum mentis noxiis tenebris obcaecante nec iudicium rectae discretionis adquirere nec honestae contemplationis intuitum nec maturitatem consilii possidere nec uitae participes nec iustitiae tenaces, sed ne spiritalis quidem ac ueri luminis capaces poterimus exsistere, quia turbatus est, inquit, prae ira oculus meus.

nec sapientiae participes effici, tametsi sapientes omnium pronuntiari opinione uideamur, quia ira in sinu insipientium requiescit., sed ne uitam quidem inmortalitatis consequi poterimus, quamuis prudentes uideamur definitione hominum iudicari, quia ira perdit etiam prudentes. nec iustitiae moderamina perspicaci discretione cordis ualebimus obtinere, licet perfecti sanctique cunctorum opinationibus aestimemur, quia ira uiri iustitiam dei non operatur. ipsam quoque honestatis grauitatem, quae etiam uiris saeculi huius solet familiaris exsistere, nullo modo possidere poterimus, licet nobiles et honesti natalium praerogatiua putemur, quia uir iracundus inhonestus est.

consilii etiam maturitatem nullatenus ualebimus obtinere, quamuis graues et scientia summa praediti uideamur, quia iracundus agit sine consilio, sed nec quieti esse a perturbationibus noxiis, nec poterimus carere peccatis, tametsi nequaquam nobis inquietudines ab aliis inferantur, quia uir animosus parit rixas, uir autem iracundus effodit peccata. [*]( 7] Ps. 30,10. 10] Eccl. 7, 10 (LXX). 121 Prou. 15, 1 (LXX). 15] lac. 1, 26. 19] Prou. 11, 25 (LXX). 21] Prou. 14, 17 (LXX). 24] Prou. 29, 22 (LXX). ) [*]( 1 I dccst in GL 2 haec GILI 3 iuaedente H1 tioris H1 obcaecantem A1L1 5 coiisili H1 6 iustitiae] uite GI spiritales AG1L 7 existere HL 8 est om. Lx inquid AG1H1 prae ira om. H patientiae A 9 etsi II 12 perdet A 14 optinero L 15 opinionibus A aestimetur H1 16 bonestatem grauitatemque L 17 existere HL possedere Hx 19 consili H1 2t) ualemus G optinere L grauis L\' 22 sed ne H noxis Hl 23 inquietudinis Lx 24 alis H1 parat L 25 offendit peccatum H )

Nonnullos audiuimus hunc animae perniciosissimum morbum ita excusare temptantes, ut eum detestabiliore interpretatione scripturarum extenuare gestirent, dicentes non esse noxium, si delinquentibus fratribus irascamur, siquidem ipse deus contra eos, qui eum uel scire nolunt uel scientes contemnunt, furere atque irasci dicatur, ut ibi: et iratus est furore dominus in populum suum, uel cum orat propheta dicens: domine, ne in furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias me, non intellegentes, quod, dum hominibus occasionem pestiferi uitii uolunt concedere, inmensitati diuinae ac fonti totius puritatis iniuriam carnalis passionis admisceant.

Si enim haec, cum dicuntur de deo, carnali et pingui secundum litteram significatione percipienda sunt, ergo et dormit, cum dicitur: exsurge, quare obdormis domine? de quo dicitur: ecce non dormitabit neque obdormiet, qui custodit Israhel, et stat ac sedet, cum dicit: caelum mihi sedes est, terra autem scabillum pedum meorum, qui metitur caelum palmo, et terram suo pugillo concludit, et crapulatur uino, cum dicitur: et exsurrexit sicut dormiens dominus, sicut potens crapulatus a uino, qui solus habet inmortalitatem et lucem habitat inaccessibilem: ut praeteream ignorationem et obliuionem, quae de ipso legimus in scripturis sanctis frequenter inserta, deinde liniamenta membrorum, quae tamquam de homine [*](6] Pa. 105. 40. 8] Ps. 6, 2. 14] Pa. 43, 23. 15] Ps. 120, 4. 16] Esai. 66,1 (LXX). 18] Esai 40,12. 19] PB. 77,65. 21] I Tim. 6, 16. ) [*]( 1 hanc L pernit. HL 2 excussitre H1 detestabiliori H 3 Bcribturarum AG1 5 eum uel scire GHLT: scire eum A cuntempnunt GH 6 furire H1 adque 01 dicitur L 7 furore GHLT: ira Å populo suo GL vel] et A profeta Å 8 furore tuo] ira tua AT 9 ira tua] furore tuo AT 10 uiti H1 concidero W 11 admiscant L 12 piuguU G1 13 littere L signifieatioue LI 14 exurge A dormia H 15 dormitauit L dormiet Hv et Utdg. 16 if. Å ifrI G sedit H 17 sedis AGlH est om. Lr scabillum A: scabellum rtll. 18 palma H1 19 tamquam dormiens HT 20 potans L potans et AT 21 et lucem habitat GLT: lucem habitans A et lamen habitat inaccissibile (altera i in e mut.) H 22 ut om. L praeterea L1 23 scribturis AG1 24 dein H menbrorum G figurato H )