Institutiones

Uidimus etiam abbatem Theodorum, summa sanctitate et scientia praeditum non solum in actuali uita, sed etiam notitia scripturarum, quam ei non tam studium lectionis uel litteratura mundi contulerat quam sola puritas cordis, siquidem uix ipsius quoque Graecae linguae perpauca uerba uel intellegere posset uel proloqui. hic cum explanationem cuiusdam obscurissimae quaestionis inquireret, septem [*]( 1 inanom Lx impellat L 2 quod AH1 recordationes H recordatione L1 qui ... intentionem om. L scribserunt A 4 digeurenda H 5 quantoque ... est status om. Å 6 status est L post semel rasura 1-2 litt. in Å eorum quoque H 7 recensendos LI dereliquid A dereliqui HT dereliquit, t in ras. 3-4 litt. L 8 iterum interdum H in ipsisque H animo QSHLT: et animo Av et mente H 9 coepero L profecto quos L 11 scfo G mortuos H1 reuiuescens S 12 eandem L2v ammisserit L 13 reuoluere Å epistolam G2H2L diffiniuit Hx 14 designare Å scribserunt Å scripti erant L 15 ab L sui om. A 16 susciperat AG1H1 18 nec] ne L temptatis Hl 19 XXXII H 20 et scientia AHT: ac scientia L ac perfecta scientia G cf. Coral. VII, 1 init. in om. H 21 scribturarum Å tam] tantum A 22 quã∗m (non tu eras.) Å 23 graecae quoque Å 24 possit AHL )

Hic ergo quibusdam fratribus admirantibus tam praeclarum scientiae eius lumen et ab eodem quosdam scripturarum sensus inquirentibus ait, monachum scripturarum notitiam pertingere cupientem nequaquam debere labores suos erga commentatorum libros inpendere, sed potius omnem mentis industriam et intentionem cordis erga emundationem uitiorum carnalium detinere, quibus expulsis confestim cordis oculi sublato uelamine passionum sacramenta scripturarum naturaliter contemplarentur, siquidem nobis non, ut essent incognita uel obscura, spiritus sancti gratia promulgata sint, sed nostro uitio uelamine peccatorum cordis oculos obnubente reddantur obscura: quibus rursum naturali redditis sanitati ipsa scripturarum sanctarum lectio ad contemplationem uerae scientiae abunde etiam sola sufficiat, nec eos conmentatorum institutionibus indigere, sicut oculi isti carnales ad uidendum nullius egent doctrina, si modo fuerint a suffusione uel caligine caecitatis inmunes. ideo namque et tanta uarietas erroresque inter ipsos exorti sunt, quod plerique, minime erga purgationem mentis adhibita diligentia prosilientes ad interpretandum eas, pro pinguedine uel inmunditia sui cordis diuersa atque contraria uel fidei uel sibimet sentientes ueritatis lumen conprehendere nequiuerunt.

Hic idem cum inopinatus ad meam cellulam intempesta nocte uenisset, quidnam rudis? adhuc anachoreta solus agerem paterna curiositate latenter explorans, meque ilico finita [*]( 1 orationem A infatigabili L perstetit G1L1 8 XXXI11 H 4 scribturarum A 5 sensus... scriptnrarum om. L1H scribturarum A 8 emendationem A1 H 9 oculis GL 10 scribturanun A uelut naturaliter incipient contemplari Av cf. praef. §. 6 11 contēpl∗∗entur L ut non H 12 sunt Hv 18 oculis H1 obnubentem LI redduntur H2r 14 scribturarum A sanctarum scriptursrum L 16 babunde H suffici∗t (a eras.) H nee his eos H commentorum A 19 et om. L inter ipsos tractatorea G2 erroresqueembages. inter ipsos . exorte̜ sunt (errorisque corr. m. 2) L 21 pinguedine G2LТ2: pinguidine AG1T pinguitudiue H 22 cordis sui Av adque H uel fidei uel om. A 23 nequierunt H1 24 XXXIIII II idem AG1HT: idem senex L idem theodorus G1Sv iuopinatis G1 cellami Å 25 anachorita AL1 26 me H )

Itaque cum de Palaestinae monasteriis ad oppidum Aegypti, quod Diolcos appellatur, rudes admodum uenissemus ibique plurimam turbam coenobii disciplina constrictam et optimo ordine monachorum, qui etiam primus est, institutam mirifice uideremus, alium quoque ordinem, qui excellentior habetur, id est. anachoretarum, cunctorum praeconiis instigati sagacissimo corde uidere properauimus. hi namque in coenobiis primum diutissime commorantes, omnem patientiae ac discretionis regulam diligenter edocti et humilitatis pariter ac nuditatis uirtute possessa atque ad purum uitiorum uniuersitate consumpta, dirissimis daemonum proeliis congressuri penetrant heremi profunda secreta.