Conlationes Patrum (Collationibus)

atque ita fiet, ut cum pro tepore huius quam diximus ignauissimae uoluntatis propensius mens ad desideria carnis fuerit deuoluta, spiritus concupiscentia refrenetur, nequaquam eo uitiis adquiescente terrenis, rursumque si inmoderato feruore per excessum cordis ad inpossibilia fuerit spiritus noster et inconsiderata praereptus, infirmitate carnis ad iustum retrahatur examen et transcendens uoluntatis nostrae tepidissimum statum commodissima temperie planoque tramite cum sudoris industria uiam perfectionis incedat.

simile quid etiam in illius turris extructione legimus a domino dispensatum in libro Geneseos, ubi linguarum oborta repente confusio sacrilegos ausus hominum nefandosque conpescuit. permansisset enim etiam ibi aduersus deum, immo aduersus eos qui diuinam eius adtemptare coeperant maiestatem consensus noxius, nisi eos dispensatione dei repugnans inter se diuersitas linguae per dissonantiam uocis in meliorem statum proficere conpulisset, et quos ad excidium sui animauerat perniciosa consensio, ad salutem [*]( 21 cf. Gen. 11 ) [*]( 1 aequitatis D\' 2 obtime DOP 3 illic D\' rigore W moderatiuemo D\' 4 conteperent Dl contemperet DtpX 5 rursum PX 9 pugnae delet. in D aequiliberatio D1O1 10 BUecendens 0 utraque DWOPX: utramque V cf. ad cap. 9, 2 resernet PX 11 itenere D1 12 adque V . fit PX tempore WP1 16 inposibilia D et om. 0 17 praeruptui VO infirmitatem V1 18 transscendens 0 18 nefanduaque V* 26 magestatem 0 )

In tantum uero utilis nobis ex huius pugnae diuersitate cunctatio nascitur et salutaris ex hac concertatione dilatio, ut resistente soliditate corporea, dum ab eorum effectu quae nequiter mente concepimus retardamur, nonnumquam in meliorem statum seu paenitudine subsequente seu emendatione quadam, quae solet procrastinatione operis et recogitatione interueniente descendere, corrigamur.

denique hos quos intellegimus ad uoluntatum suarum desideria perficienda nullo carnis obstaculo retardari, daemones scilicet ac spiritales nequitias, et quidem cum sint de eminentiore angelorum ordine deuoluti, detestabiliores esse hominibus contemplamur, eo quod possibilitate eorum desideriis adiacente id quod nequiter semel conceperint inrenooabili malo perficere non morentur, quia sient est animus eorum uelox ad excogitandum, sic ad perficiendum pernix et absoluta substantia, dumque subpeditat eis prona facilitas ea quae uoluerint peragendi, conceptum malum\' nulla intercedens deliberatio salutaris emendat.

Spiritalis namque substantia nec ulla carnis soliditate deuincta ut excusationem exortae in sese prauae non recipit noluntatis, ita ueniam malignitatis excludit, quia nulla quemadmodum nos ad peccandum inpugnatione carnis extrinsecus lacessita est, sed uitio solius malae uoluntatis accensa. et ob hoc sine uenia peccatum et languor sine remedio est. sient enim nulla terrena sollicitante materia conruit, ita ne indulgentiam quidem aut locum potest paenitudinis obtinere. [*]( 2 intercidente V 8 melati D 7 nequitur D\' conoepimna v1: concipimna rell. v 8 penitodine VOX 9 procrutinationee W1 10 discendere WP 11 uolatatum D\' 12 daemonis W1 Bpiritalis W1 13 equidem 0 14 quod] qaodsi D 16 conceperent V 19 facultas D* 22 dinincta F* deuicta OX se PX reoepit V 2suenia D1 24 extrisicus V 25 lacessita W 26 Iangor 0 27 materiae D 28 quidam W1 poterit 0 . optinere W pott obtinere Mstinguunt DiP )

Primo quod desidias ac neglegentias nostras statim arguit et ut quidam diligentissimus paedagogus a districtionis et disciplinae linea numquam nos deuiare concedens, si paululum quid securitas nostra mensuram congruae serietatis excesserit, flagellis incentiuorum stimulat confestim et increpat atque ad conpetentem reuocat parcitatem. secundo quod pro castimoniae ac puritatis integritate, cum dei gratia concedente ita nos longo tempore genitali pollutione uiderimus inmunes, ut ne ipsa quidem simplici conmotione carnis ulterius nos inquietandos esse credamus et per hoc, uelut qui non gestemus corruptelam carnis, in secretis conscientiae nostrae fuerimus elati, suo nos rursum quamuis quieto ac simplici uisitans fluxu humiliat ac retundit nosque homines esse stimulis suis admonet.

quodammodo enim, cum in ceteris generibus uitiomm et quidem grauioribus magisque noxiis indifferentius soleamus incurrere nec tam facile in eorum conpungamur admissu, in hoc peculiarius humiliatur conscientia nostra perque hanc inlusionem neglectarum quoque passionum recordatione mordetur, euidenter intellegens inmundam se factam naturalibus incentiuis, quae cum esset inmundior spiritalibus uitiis ignorabat, et recurrens protinus ad emendationem anterioris ignauiae commonetur pariter nec super successibus praeteritae puritatis debere confidere, quam se perspicit pusillum quid declinantem a domino perdidisse, nec posse huius purificationis donum nisi [*]( 1 collegitur D\' 5 non distinguunt PX XV in D del. m. 2 desideas D1 6 pedagogas codd. 8 congruae om. 0 ser (saer- F) ietatis VD W: serietatis districtionis X districtionis P seneritatis Ου 9 flagelis D1 10 adque VOP ad om. V secundtl D1 12 a genitale (e in i mutat.) D pullutione V 13 commutione W 14 credimus Dl 15 corruptellam VP 19 equidem 0 solebamas D 20 admisso D2X admissum 01 21 per hancque 0 22 neclectarum D 25 protines D1 emundationem V 26 ne WX 27 perspecit V pussillum D1 28 perfectionis 0 )