Conlationes Patrum (Collationibus)

Velut si in aliquam magnam domum multis sarcinis, instrumentis, uasculis inpeditam unum integra uisuum acie [*]( 21 cf. I Then. 5, 17 ) [*]( 2 uolli F 5 studio B1F 6 eai] qui F 1 et 0: om. BFp uniursorumque a 9 laucretur F et OM. a - 11 dedderit Οβν 12 ab om- a 14 eorraerit O2βν 17 in- tuitus B ofendit F 18 exercitus O1 19 ab om. 0 20 obdocatar K 22 praecepit O2β exeeatam 0 24 s om O1K1 16 poet grauissima eet in BF cop. 7, inOp cap. 6 indpit 28 instrumentis ussculis sarcinis βν aisam BFO)

ita igitur etiam sancti atque ut ita dicamus uidentes, quibus summum perfectionis est studium, etiam illa, quae uelut tenebrosus animi nostri non intuetur aspectus, in semet ipsis sagaciter deprehendunt acerrimeque condemnant, usque adeo ut qui, sicut nostrae uidetur incuriae, ne tenui quidem peccati naeuo candorem uelut niuei corporis fuscauerunt, multis sibi maculis uideantur aspargi, si non dicam uanae cogitationis inprobitas in atria mentis inrepserit, sed uel psalmi qui dicendus est recordatio orationis tempore intentionem supplicantis anertent.

si emm, inquiunt, cum a quoiibet sublimi homine non dicam pro uita ac salute nostra, sed etiam pro alicuius lucri conmodo supplicamus, totam in eum carnis et mentis aciem defigentes de nutu eius trepida expectatione [*](1 obtnnderit B2OK1 2 iogressnB B\'F 3 hebens (hAbens F1 ebes 0) obsistit BFO: bebes (haebis KI) erit 0 confiquet] extimet 0* aestimet §v 4 quicquid OK7 5 pallantia K1 occxurit 0 6 sidere BFOr: uigore |Sc 8 pronuntiet O2 βν cf. cap. 4, 3 10 forte BO: portę F fortaue βν 11 etiam om. fJx: cf. cap. 1, 3 dicam O2 βν 18 intaitar BIFKI 14 contemnant Bl 15 tenuis OjSv 16 neno codd. uelnt ninei corporis B Ft conscientiae βν neno purae candorem conscientiae nrę 0 cwn ras. unius fere uersus (uidetur erat- uelut nibei eorporia) foscaberint 0 17 aspergi B\'FO, cogitationes F1 X1 18 inprouitae Bl salmi 0 19 subplicantis KlZ 20 anerteret F a quolibet Bablimi homine (homiDi 0) BFO: sublimi homini βν 22 carnis et mentis BFO: mentis et corporis βν 23 exapectatione BK )

quanto magis, cum illi occultorum omnium cognitori pro inminenti perpetuae mortis periculo supplicamus, praesertim cum e diuerso callidus seductor pariter et criminator adsistat, intenta atque sollicita oratione iudicantis pietas inploranda est! nec iniuste non solum leui peccato, sed etiam grauissimo crimine inpietatis adstringetur, qui precem deo fundens subito a conspectu eius quasi ab oculis non uidentis nec audientis cogitationis inprobae uanitatem secutus abscedat.

illi autem, qui oculos cordis sui contegunt crasso uelamine uitiorum ac secundum sententiam saluatoris uidentes non uident et audientes non audiunt neque intellegunt, uix in recessibus pectoris sui etiam illa quae magna et capitalia sunt crimina contemplantur, nullas autem cogitationum subreptiones, sed neque illos in se lubricos occultosque pruritas, qui mentem tenui atque subtili suggestione conpungunt, nec captiuitates animae suae possunt purgatis obtutibus intueri, sed inuerecundis semper cogitationibus euagantes nec dolere norunt, cum ab illa contemplatione quae singularis est distrahuntur, nec habent quod se doleant amisisse, quippe qui mentem suam ingruentibus ut libitum est cogitationibus [*]( 17 Mt. 13, 13\' ) [*]( 1 pendimus BFO 3 ac BFOK1: aut K2Zν 4 e om. 0 e contra om. β5 persecutione B: prosecat. rell. - . tasis F eicreatas B: ezecratne F screatds Οβν 6 quanta K2ν: quaBtam rtR. 7 seueritate BF conmouebit F: comm. rell. inuidiam BF 11 indicantia Kl 12 non solum non 0 13 adstringemus O adstringitur p(v) 14 cogitationeB KI 15 abscesserit βν 17 uideant F1β1 18 andient B 19 peccatoria F1 snnt et capitalia fiv 22 adque B 24 dolore 0 )

Haec sane nos in hunc errorem causa praecipitat, quia anamarteti, id est inpeccantiae ipsius uirtutem penitus igno* rantea existimamus nullam omnino culpam ex istis otiosis ac lubricis cogitationum excursibus nos posse contrahere, sed hebitudine stupefacti et uelut oculorum caecitate percussi nihil in nobis nisi capitalia crimina contemplamur eaque tantummodo credimus euitanda, quae legum quoque saecularium seueritate damnantur, a quibus si nos inmunes uel paululum ■ senserimus, nihil in nobis esse peccati protinus arbitramur.

proinde ab illo uidentium numero segregati, quia minutias multarum sordium quae intra nos congestae sunt non uidemus, nequaquam salubri conpunctione mordemur, si sensum nostrum interpellauerit aegritudo tristitiae, nec dolemus nos uanae gloriae suggestione pulsari, nec de emissa tardius uel tepidius oratione deflemus, nec reputamus ad culpam cur psallentibus uel orantibus nobis aliquid aliud quam ipsa oratio uel psalmus occurrerit, nec illud horremus, quod multa, quae uel loqui uel agere coram hominibus pudet, non erubescimus uel ad horam corde concipere, quod diuino nouimus patere conspectui, nec pollutionem turpium somniorum larga fletuum ablutione purgamus, nec lugemus quod in ipsa elemosynae pietate,

cum uel fratrum necessitatibus subuenimus uel alimonia pauperibus ministramus, serenitatem nostrae hilaritatis obnubilat auara cunctatio, nec feriri -nos ullo credimus detrimento, cum derelicta memoria dei ea quae sunt temporalia atque corrupta [*]( 1 expendentes JE1 3 Kãp VIII B VIII F qui BF ) [*]( 4 anamarteti B anamarthiti β 7 ebitadins Bl ebetudine 0 neb lad B .10 a om. βpatilolum fJ 11 in nobis esse B: nobls inesse rell. v post arbitramar in BF cap. 9, in O1β cap. 8 incipit 13 egeste 0 adgesta KZ1 a.dgestę Z2 (v) 15 aos B: om. FΟβν uana F 16 gloriae subtili snggestioue (-em 0) O2βν pulsati Ofiv tepidus F 17 quur FO sallentibus 0 19 orremus BIFO 23 elimosinae B aelimosynae F elemosine 0 24 alimonia B1FO1: alimoniam B2O2βν 25 obnubit fJ 27 adqae B corrupta BF: corporea OfJv )

E contra hi qui summam totius uoluptatis et gaudii et beatitudinis suae in diuinarum ae spiritalium rerum tantum contemplatione constituunt, eam ab ea inuiti uel paululum uiolentis cogitationibus abstrahuntur. uelut quoddam in w sacrilegii genus praesentis paenitudinis puniunt ultione, ae uilissimam creaturam, ad qUID sit detortus mentis intuitus, creatori sao se praetulisse lugentes paene dixerim inpietatis sibi crimen adscribunt, et licet ad conspiciendam diuinae gloriae claritatem oculos cordis sui summa alacritate conuertant, tamen etiam breuissimas carnalium cogitationum tenebras non ferentes, quidquid ab illo uero lnmme mentis aspectum retrahit, execrantur.