Conlationes Patrum (Collationibus)

Superest igitur ut uirtutem sensus ex intimo dicentis metiamur adfectu, et quid beatus apostolus dixerit bonum quidue conparatione eius pronuntiauerit malum non nuda significatione uerborum, sed eodem quo ille discutiamus intuitu, [*](2 cf. Phil. 3, 19 8 Hierem. 9, 5 9 Rom. 7, 25 15 Mt. 16, 19 ) [*](3 iheremias 0 . 4 cordis et om. βr flagitiorum eius β : fl. eos c 7 eis scripsi: eos B om. FΟβν irduis difficultatibus om. F 9 peccatori BF 10 autem lege B 11 aut] ut Kl . quemammodum B 12 hii BFOKZ1 . qui om. βr peccent corpore §r peccant corpore c seruiant K\'Zr: seruiunt BFOK\' c 16 fornicatiooes. furta om. BF falsa testimonia om. Οβν (cf. Inst. VI, 2) 21 carne] corpore βν corporis] carnis ęv 22 suae om. pc 23 uirtutum FKZ1 \'24 metiamus Kl adfectu K: aff. rell. 25 conparationi BF non] nec BFO\')

quamobrem quid sit principaliter bonum quod apostolus non potuerit perficere. cum uellet, diligentius indagemus. multa enim nouimus bona, quae beatum apostolum omnesque illius meriti uiros et habuisse per naturam et adquisisse per gratiam negare non possumus. est enim bona castitas, laudabilis continentia, miranda prudentia, larga humanitas, circumspecta sobrietas, modesta temperantia, pia misericordia, sancta iustitia: quae omnia in apostolo Paulo eiusdemque consortibus ita plena atque perfecta fuisse non dubium est, ut uirtutum magisterio potius quam uerborum ab eis religio doceretur.

quid quod iugi ecclesiarum omnium cura ac peruigili sollicitudine semper exusti sunt? quantum hoc misericordiae bonum, quanta perfectio est, pro scandalizantibus uri, cum infirmantibus infirmari! cum ergo tantis apostolus abundauerit bonis, quid illud sit boni, cuius perfectione caruerit. non poterimus agnoscere, nisi in illum quo ipse locutus est profecerimus adfectum.

omnes itaque quas diximus eum habuisse uirtutes quamuis uelut gemmae splendidissimae atque pretiosae sint,\' tamen si praeclaro illi atque praecipuo margarito, quod ille euangelicus negotiator inquirens uniuersis quae possidet uenditis conparare desiderat, conferantur, ita earum meritum reuilescit atque [*]( 20 cf. II Cor. 11, 29 26 cf. Mt 13, 46 ) [*]( 1 intellectu K pronantiantes OKZtc 4 potuerimus 0 5 arprimentis F 6 adfectum K: aff. rsll. 7 conpnniuntur B1 9 proficere F 14 subrietas Kx 15 in om. BF (non O) eiusque βν 17 potine quam uerborum magisterio βν relegio B1K1 19 profectio B1 21 egro B\' habundauerit BF quod 0 sit] est flc 23 est] siht 0 profic. Bl KlZ adfectum K: aff. rell. 26 praecipio Kl 28 ita in O eorum .KZlc ) [*]( XIII. CMI. I. ) [*]( 41 )

Quid ergo est unum quod illis tantis tamque innumeris bonis tam inconparabiliter praeponatur, ut spretis abiectisque omnibus solum debeat possideri ? nimirum illa pars optima, cuius magnificentiam ac perpetuitatem cum relicto susceptionis atque humanitatis officio Maria praelegisset, ita praedicatur a domino: Martha Martha, sollicita es et turbaris circa multa: paucis uero opus est aut etiam uno. Maria bonam partem elegit, quae non auferetur ab ea. una ergo est theoria, id est contemplatio dei, cuius merito omnia iustificationum merita, uniuersa uirtutum studia postponuntur. et illa quidem omnia, quae in apostolo Paulo fulsisse praediximus, non solum bona et utilia, uerum etiam magna atque praeclara sunt.

sed sicut uerbi gratia stagni metallum, quod alicuius utilitatis et gratiae putabatur, fit argenti contemplatione uilissimum et rursum auri conparatione meritum euanescit argenti, aurum quoque ipsum gemmarum conlatione contemnitur et ipsarum nihilominus quamuis insignium multitudo gemmarum unius margariti uincitur claritate, ita illa omnia merita sanctitatis quamuis non solum ad praesens bona et utilia sint, uerum etiam donum aeternitatis adquirant, tamen si diuinae contemplationis meritis conferantur, uilia atque ut ita dixerim uendibilia censebuntur. et ut hanc eandem conparationem etiam scripturarum confirmet auctoritas, nonne de uniuersis quae a deo creata sunt generaliter scriptura pronuntiat dicens: et ecce omnia quae fecitdeus, bona [*]( 8 Luc. 10, 41-42 27 Gen. 1, 31 (LXX) . ) [*]( 1 contempoitor K1Z 4 erpretiB BF1 5 obtima BO 0 magnificentia ac perpetuitate BF sosceptiones F1 7 hatnilitatis 0 corr. 9 plurima Z ant (live ut) eras. in F 11 ea. De theoria BFO (nota ex marg. inrepserat) ergo et sola est O* βν cui Οβν 12 omnium B 13 apostulo B 19 contemplatione 0 contempnitur Z 20 margariti uincitur claritate BFOr: margaritae candore snperatur ţJc 21 ad praesens non solum BFO 22 sunt 0 24 uendiuilia B\' 26 creatę F1 )