Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

lex enim factoribus suis non regnorum caelestium praemia, sed uitae huius solacia repromisit dicens: qui fecerit haec, uiuet in eis. dominus autem discipulis suis beati, inquit, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum, et: omnis qui reliquit domum uel fratres aut sorores aut patrem aut matrem aut uxorem aut filios aut agrum propter nomen meum, centuplum [*]( 2 1. c. 19 9 Mt. 16, 26 13 Mt. 19, 21 21 Lev. 18, 5 22 Mt. 5, 3 24 1. c. 19, 29 ) [*]( 2 prophetam F1 K1 3 israhel F: srhl 0 isrl rell. 4 recab B\'FO 5 quia 0 6 ipsi BF 7 optul. F 8 fieri commutatio Οβv in euangelio.... cap. 14, 5 saam recepisse mercedem pronuntiat desunt in Z, uno quatemione deperdito 9 dauid 0 commutatione F 12 legalem Kl quotidie 0 cottidie K 13 uinde K1 15 quum 0 16 detinemar BF 21 uiuit Kl 22 suis BF: et amicis suis OKr suis et apostolis c inquid FOK1 24 reliquit OK*: reliquid K1 relinquit B relinquid F 25 nzores K1 26 agrum BlFK: agros B2Ov ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 37 )

578

accipiet et uitam aeternam possidebit nec inmerito. non enim tam laudabile est si ab inlicitis quam si etiam a licitis temperemus et his propter eius reuerentiam non utamur, qui ea nobis propter infirmitatem nostram utenda permisit.

itaque si etiam hi, qui decimas fructuum suorum fideliter offerentes praeceptis domini antiquioribus famulantur, necdum possunt euangelicum culmen ascendere, illi qui ne haec quidem faciunt quantum ab eo absint manifestissime pemidetis. nam quemadmodum poterunt euangelicae gratiae esse participes, qui consummare etiam leuiora legis praecepta contemnunt? quorum facilitatem usque adeo imperiosa legislatoris uerba testantur, ut etiam maledictum non inplentibus proponatur: maledictus enim inquit qui non permanserit in omnibus quae scripta sunt in libro legis, ut faciat ea.

hic autem pro snblimitate et eicellentia dicituru mandatorum: qui potest capere capiat. illic legiferi uiolenta conpulsio praeceptorum indicat paruitatem: contestor enim inquit uobis hodie caelum et terram, quod si non custodieritis mandata domini dei uestri, peribitis a facie terrae. hic magnificentia sublimium mandatorum ipsa non tam imperantis quam adhortantis condicione signatur: si uis perfectus esse, uade, fac hoc aut illud. ibi inexcusabile etiam recusantibus Moyses pondus inponit, hic consilio tantum uolentibus et ad perfectionem festinantibus Paulus occurrit.

non enim generaliter [*]( 13 Dent. 27, 26 16 Mt. 19, 12 17 Dent. 4, 26 22 Mt. 19, 21 ) [*]( 2 inlieitas B\' 8 et in his K\' utimur B* 5 hii FOK fractum FO 8 ab eo]*habeo F 9 quemammodam B poterint 0 10 contempnunt K1 11 felicitatem K 13 inquid FKl 14 legis ut (vόμου του ̃ποιη̃σαι) BF: legis huius ut (vόμου τούτου ποιη̃σαι) OKx 15 snblimitatem B1F1 et om. FO 16 legisferi B2F1 legis fieri 0 18 enim om. 0 inquid F2O Kl numquid B1F1 hodie om. 0 terra F 19 cus||dieritis F 20 nostri K magnificentiae B1F1 21 imperantes Bl Fl adortantis B adobtantis 0 22 condicioni B conditione K signantnr Kl uade om. OKv 23 ant] et 0 moses B1FO1 )

579

praecipiendum erat nec ut ita dixerim canonice ab omnibus exigendum id quod propter mirificam sublimitatem ab omnibus passim non potest adprehendi, sed consilio omnes potius prouocantur ad gratiam, ut hi qui magni sunt possint perfectione uirtutum non inmerito coronari, qui autem parui sunt et mensuram aetatis plenitudinis Christi inplere non possunt, licet fulgore maiorum uelut siderum tecti latere uideantur, tamen a tenebris maledictionum quae in lege sunt alieni nec praesentium malorum cladibus addicantur nec supplicio plectantur aeterno.

non ergo Christus ad illa uirtutum excelsa fastigia praecepti quemquam necessitate constringit, sed liberi arbitrii prouocat potestate et salubritate consilii ac desiderio perfectionis accendit. ubi enim praeceptum, ibi necessitas, consequenter et poena. custodientes uero haec, ad quae praefixae legis seueritate coguntur, poenam potius quae ab illa intentabatur effugiunt quam mercedem aut praemia consequuntur.

Itaque sicut fortes ad sublimia atque praecelsa euangelicus sermo sustollit, ita non patitur infirmos ad ima demergi, perfectis quidem tribuens beatitudinis plenitudinem, ueniam uero inpertiens fragilitate superatis. lex enim consummantes praecepta sua in utriusque meriti uelut quodam meditullio conlocauit, quantum a transgressorum damnatione secernens, [*](6 Eph. 4, 13 ) [*](3 potius omnes 0 4 ad gratiam (gratia 0) BFO: et gratia Kv hii codd. perfectionem B1F1 5 non] non enim Kl 7 fulgorem B1F1 maiore 0 9 nec in B\'F addicuntur BF abdicantar 0 10 plectnntar B* 11 illam F1 12 proaocant potestatem B1F et ad salabritatem BF 13 ac del. B* 14 post necessitas addunt OKv: et ubi necessitas, ibi et dififcaltas, ubi difficultas, ibi et (et om. 0) neglegentia (neglig. KI), ubi neglegentia (neglig. Z), ibi et (et om. 0) peccatum, abi peccatujn (ibi add. 0) uero OK: uerba BF 15 ad quae К2v: atq; BFOK1 legis prefixae 0 leneritatem F potius OK: illius BF 17 conaecuntur 0 18 VI om. B \' 19 sustulit 0 sustollet K1 dimergi 0 20 beatitudinem B1F 21 fragilitate superatis BF O: fragilitati Kc infirmitate superatis r consumantes BF). [*](37* )

580

tantumseparans a gloria perfectorum. quod quidem quam infimum quamque miserabile sit, uel ex praesentis uitae statu et conparatione perspicite, in qua miserrimum ducitur, si hoc tantum quis studeat ac laboret, ne reus tantummodo inter honestos homines et non etiam locuples et honorabilis et gloriosus habeatur.

Quamobrem in nostra hodie situm est potestate, utrum sub euangelii gratia an sub legis uelimus terrore consistere: cuilibet enim parti pro qualitate actus sui unumquemque necesse est adgregari. nam aut supergredientes legem suscipit Christi gratia aut certe inferiores uelut debitores suos sibique obnoxios lex retentat. reus namque legalium praeceptorum nequaquam euangelicam perfectionem ualebit adtingere, quamuis Christianum se et domini gratia liberatum inaniter glorietur.