Conlationes Patrum (Collationibus)

e contrario is qui substantiam retinens mundialem aut decimas fructuum suorum atque primitias aut partem pecuniarum constrictus legis antiquae [*]( 2 cum 0 5 omnia K1 9 norunt Z 11 rethibere Bl FO redibere Z 12 enim om. B eorum B 13 ant quantitate BF: aut in quant. Οβv . cottid. К\'Z 17 dei 0 18 prorogantes FKZ1 19 caelestis gratiae Οβν snbeecnntur BOK1Z 21 dispensantem post enim eum habent βc infideli B 22 e(ae-)limosinae B\'F elemosinae B\'0 elymosinae K 23 abicit K addicit Z eorr. 26 perneniret F 27 his B1F1OK1 ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 39 )

pari modo non potest non cruento peccati imperio famulari, quicumque oculum pro oculo, dentem pro dente ex praecepto legis eruere aut odio habere inimicum suum mauult, quia necesse est eum, dum talionis uicissitudine ulcisci suam optat iniuriam, dum contra inimicos odii amaritudinem seruat, furoris atque irae perturbatione semper accendi. quicumque uero sub euangelicae gratiae inluminatione uersatur, ac malum non resistendo superans sed ferendo dexteram percutienti maxillam etiam alteram praebere uoluntarius non moratur, uolenti aduersum se de tunica litigium conmouere remittit et pallium, quique diligit inimicos suos et orat pro calumniantibus sibi, hic peccati reppulit iugum ac uincla disrupit.

non enim uiuit sub lege, quae non interimit seminaria peccatorum (unde non inmerito de ipsa beatus apostolus reprobatio, inquit, fit praecedentis mandati propter infirmitatem eius et inutilitatem: nihil enim ad perfectum perduxit lex, et dominus per prophetam et dedi, inquit, eis praecepta non bona, et iustificationes, in quibus non uiuent in eis), sed sub gratia, quae non ramos tantum nequitiae amputat, sed ipsas penitus radices noxiae uoluntatis euellit.

Quisquis ergo perfectionem euangelicae studuerit tenere doctrinae, hic sub gratia constitutus peccati dominatione [*]( 7 cf. Ex. 21, 24 13 cf. Mt. 5, 39—40 19 Hebr. 7, 18-19 22 Ezech. 20, 25 (LXX) ) [*]( 2 elymosinae B qlimoeynae F elemosine 0 8 aut] ut F uult F 9 uicisBitudinem FlO 10 odio Z 11 perturbationem B1F1 13 ferendo BFO: refendo K perferendo Z corr. dextram BO 15 et nolenti Οβv liticium K1 17 uincula F 18 inttremit F1OK1 19 inquid ВFΟβ1 22 dedit 0 inquid BFOK1Z 26 noluptatis 0 )

propositum namque est eius, qui omnes a quibus receptus fuerit gratia adoptionis adsumit, non destruere, sed superaedificare, nec euacuare, sed adimplere Moysaicas sanctiones. quod nonnulli penitus ignorantes et consiliorum atque exhortationum Christi magnificentiam neglegentes ita praesumptiuae libertatis securitate soluuntur, ut non solum Christi praecepta tamquam ardua non adtingant, uerum etiam illa ipsa, quae illis incipientibus paruulisque Moysaica lege mandata sunt, uelut antiquata contemnant, illud quod apostolus execratur noxia libertate dicentes: peccauimus, quia non sumus sub lege sed sub gratia.

qui ergo nec sub gratia est, quia nequaquam dominicae doctrinae culmen ascendit, nec sub lege, quia etiam ipsa illa paruula legis mandata non suscepit, hic duplici peccatorum oppressus imperio ob hoc solum gratiam Christi percepisse se credit, ut per noxiam libertatem ab eo fieret alienus, in illud incidens quod apostolus Petrus ne incurramus denuntiat: quasi liberi, inquit, agite, et non quasi uelamentum habentes malitiae libertatem. beatus quoque apostolus Paulus uos enim, inquit, in libertatem uocati estis, fratres, id est ut absoluti [*]( 15 Rom. 6, 15 29 I Pet. 2, 16 24 Gal. 5, 18 ) [*]( 2 perfectioni euang. plenitudinis 0 3 ignorat B 4 babtizatas BO ac] nec B1 7 adsompsit BF adsumsiht 0 deztruere O diitruere K\'Z 8 mosaicas BFβ mosaycas 0 10 ezortationum BFO neclegentes K1 presnmtiue BO praesnmptiua β 12 ipsa illa βv 13 parbolisquae Bx paruolisquae BtF parbolisque O mosaica Fβ mosayca BO 14 contempnant K1 quod] quoq; F 15 exegratur B\' ezseciatur § peccamus F1 peccabimus 0 Vulg. 17 ad dominicae Οβv ascenderit B 18 ipsa om. B parbola B1O2 paruola B\'F parabola O1 21 hab Fl a deo 0\' apostulus B 22 enuntiat ac inquid BF0K1Z 23 uelamen βv et Vulgata 24 paulus om. F inquid BFOKIZ ) [*]( 89* )

haec uero libertas quia nusquam nisi ibi sit tantum ubi dominus commoratur, Paulus apostolus docet dominus, inquiens, spiritus est: ubi autem spiritus domini, ibi libertas. quapropter ignoro utrum hunc beati apostoli sensum, sicut hi qui experti sunt sapiunt, exprimere atque elucidare potuerim: unum scio apertissime illum etiam sine expositione cuiusquam omnibus reserari, qui πϱαϰτιϰήν, id est actualem perfecte tenuerunt disciplinam. non enim laborabunt, ut quod iam operando didicerunt intellegant disputando.

GERMANVS: Obscurissimam. quaestionem et multis etiam ut putamus incognitam apertissime reuelasti. unde ut hoc quoque profectui nostro adicias deprecamur, ut cur interdum etiam propensius ieiunantibus nobis et exhaustis atque defectis uehementiores pugnae corporis excitentur, diligenter edisseras. nam plerumque etiam expergefacti e somno cum deprehenderimus nos sordidi liquoris contagium pertulisse, ita deicimur conscientia, ut ne ad ipsam quidem consurgere orationem fiducialiter audeamus.