Conlationes Patrum (Collationibus)

Quid etiam de illo commemorem, cuius nominis quia adhuc superest nolumus facere mentionem, qui dum longo tempore daemonem in angeli suscipit claritate, reuelationibus eius innumeris saepe deceptus credidit nuntium esse iustitiae ? nam exceptis his etiam per omnes noctes in cella eius lumen absque ullius lucernae praebebat officio. ad extremum iubetur a daemone, ut deo filium suum qui cum eo pariter in monasterio commanebat offerret, ut scilicet hoc sacrificio Abrahae patriarchae meritis aequaretur.

cuius in tantum est persnasione seductus, ut parricidium opere perfecisset, nisi eum uidens puer cultrum extra consuetudinem acuendo praeparare et uincula quibus eum uelut oblaturus ad immolandum constringere disponebat inquirere, praesagio sceleris futuri perterritus aufugisset. [*](2 ferocitatis D 4 a s. I. m. 2 D 5 ministrare D* tn 8 cybum D cibum W 11 timere Wl 12 in om. W 13 auertere] aufferre (ffer in ras. m. 2) D 15 panis W 19 demonem DX suscipit Wr: suscepit DXc 20 internuntium Xc 24 offeret Dl habrahae W 26 perficisset DW 29 inquireret W )

Longum est deceptionem illius quoque monachi Mesopotameni narrando percurrere, qui in illa prouincia perpaucis imitabilem continentiam tenens, quam per annos multos singulariter in cella retrusus exegerat, ita est ad extremum diabolicis reuelationibus somniisque delusus, ut post tantos labores atque uirtutes, quibus excesserat omnes monachos ibidem residentes, ad Iudaismum et circumcisionem carnis lapsu miserabili uolueretur.

nam cum nolens eum consuetudine uisionum ad credulitatem futurae deceptionis inlicere uerissima quaeque multo tempore diabolus uelut ueritatis nuntius reuelasset, ad extremum ostendit Christianum populum una cum principibus religionis ac fidei nostrae, apostolis scilicet atque martyribus, tenebrosum ac taetrum omnique macie tabidum atque deformem et e contra Iudaeorum plebem cum Moysi, patriarchis, prophetis summa tripudiantem laetitia et splendidissimo lumine coruscantem, suadens ut, si mallet meriti ac beatitudinis illorum particeps fieri, circumcisionem quoque suscipere festinaret. horum itaque profecto nullus tam lugubriter fuisset inlusus, si rationem discretionis huius adsequi laborassent. quamobrem in quantis perniciosum sit discretionis gratiam non habere, multorum casus et experimenta declarant.

Ad haec GERHANVS: Et nouellis exemplis et definitionibus antiquorum satis abundeque perpatuit discretionem fontem quodammodo radicemque cunctarum esse uirtutum. quomodo ergo adquiri debeat cupimus edoceri, aut quemadmodum utrum uera et ex deo, an falsa et diabolica sit possit [*]( 1 deceptione W quoque illius D 2 prouintia WX 7 circumcisionem W et \'6 ms.* apud Cuyckium: concisionem DXx (uei con in ras. m. 2 D) labsu W 11 christianos D\' 12 relegionis Dl 13 martirybus D tetrum DX malicie D* 14 mosi W moywe X 15 et proph. D2 atque prophetis Xv 18 profectu D 20 laborassent DtW: laborasset D2Xv quantis DWX (Bed D in ras. m. 2) quantum 0 discritionis W1 21 haberi W casos D1 et eras. in D 23 abnndeque W: abundandeque (dan deZ. m. 1) X abunde Dv discritionem W\' )

Tum MOVSES: Vera, inquit, discretio non nisi uera humilitate conquiritur. cuius humilitatis haec erit prima probatio, si uniuersa non solum quae agenda sunt, sed etiam quae cogitantur, seniorum reseruentur examini, ut nihil suo quis iudicio credens illorum per omnia definitionibus adquiescat et quid bonum uel malum debeat iudicare eorum traditione cognoscat.

quae institutio non solum per ueram discretionis uiam iuuenem recto tramite docebit incedere, uerum etiam a cunctis fraudibus et insidiis inimici seruabit inlaesum. nullatenus enim decipi poterit, quisque non suo iudicio, sed maiorum uiuit exemplo, nec ualebit ignorationi eius callidus hostis inludere, qui uniuersas cogitationes in corde nascentes perniciosa uerecundia nescit obtegere, sed eas maturo examine seniorum uel reprobat uel admittit.

ilico namque ut patefacta fuerit cogitatio maligna marcescit, et antequam discretionis iudicium proferatur, serpens taeterrimus uelut e tenebroso ac [*]( 1 Conl. I, 20\' ) [*]( 1 agnusci D\' post agnosci W addit: desideramus audire 2 dea- seruisti D1W1 quiaD1 trapezetae ex trapizitae D 3 nomi«smatis (m eras. et s in fine addit. m. 2) D numismati W mati inpressam] hic incipit 0 5 adque DW esterna W 6 parachariiimam 0 paracarax.mum (i eras.) X 7 prosequutus 0 8 trapezetae ex trapizetae D trapizite W1 10 adquerenda D\' 11 moses DlWOl inquid DW 12 humilitates Dl 14 examine D\' 15 iuditio DW 16 malum uel bonum 0 18 a DOr: om. WXc 19 nullatinuB Wl 20 decepi Dl quisqui Dl quisque qui D* quiequis qui 0 24 ammittit Dl illico D illico U 25 marcwcit (cit in ras. m. 2) D 26 inditium (n in ras. m. 2) D teterrimns OX )