Conlationes Patrum (Collationibus)

Quamobrem quantis nunc in hac conuersatione perfruar commodis, breuiter explicabo. uos utrum illa solitudinis lucra his beneficiis ualeant conpensari digesta narratione perpendite, per quam etiam hoc probare possibile est, utrum fastidio an desiderio solitariae illius puritatis his maluerim coenobii angustiis coartari. in hac igitur conuersatione diurni operis nulla prouisio, uenditionis uel coemptionis nulla distentio, non annui panis ineuitabilis cura, non sollicitudo corporalium rerum, qua non tantum propriis, sed etiam multorum aduenientium usibus necessaria praeparantur, postremo nulla adrogantia laudis humanae, quae inmundior his omnibus in conspectu dei etiam magnos heremi labores nonnumquam euacuare consueuit.

uerum ut in illa anaohoretica disciplina illos elationum spiritalium fluctus et exitiabilis cenodoxiae pericla praeteream, ad hoc generale cunctorum pondus, id est communem parandi uictus sollicitudinem reuertamur, quae eo usque mensuram non dico illius antiquae districtionis excessit, quae usum penitus olei nesciebat, sed ne hac quidem nostri temporis remissione coepit esse contenta, in qua uno olei [*]( 5 cf. Mt. 6, 34 ) [*]( 1 competiret F1 conpederet R1 inpediret K(ν) 2 inplere OB: impl. rell. 4 spiritalia denegfttur B 6 theorica ORKc 11 uos uero utrum 0 12 conpensare 0 16 est pronisio B* proaieio est c coemt. B distensio BF\' disstensio F1 18 quU O 19 adrogantia OR: arrog. rell. 21 nonnumquam enaouare consueuit BFOB: frequenter euaonat Kv 22 anachorit. OR1 23 coenodoxiae BFK pericula ORKc 26 destrictionis Bl0 )

et in tantam apad nonnullos uis noxiae hains remissionis inerenit, ut aceto mariaeque permixtis non illam unam olei admisceant guttam, quam praecessores nostri, qui heremi instituta maiore abstinentiae uirtute sectati sunt, repellendae tantum cenodoxiae gratia stillare consueuerant, sed infringentes Aegyptiacam pro salibus caseum plus olei quam necesse est saperfandant, et ita duos cibos propria suauitate distantes, qui singillatim diuersoque tempore monachum reficere iucundissime potuissent, sub unius saporis oblectatione percipiant.

in tantum sane haec ὑλιϰὴ ϰτη̃σις, id est materialium rerum possessio supercreuit, ut sagum quoque, quod absque uerecundia referre non possum, sub obtentu humanitatis ac susceptionis huius anachoretae in suis habere cellulis coeperint: ut illa praeteream quibus adtonita anima ac spiritalibus theoriis semper intenta specialius ingrauatur, concursus scilicet fratrum, susceptionis quoque ac deductionis officia, mutuas uisitationes diuersarumque confabulationum atque occupationum interminabilem curam, quarum etiam illo tempore, quo haec uidentur inpedimenta cessare, tamen animum consuetudinariae inquietudinis adsiduitate suspensum expectatio ipsa distendit.

atque ita fit, ut anachoreseos illa libertas huiuscemodi nexibus inpedita ad illam cordis ineffabilem alacritatem numquam omnino conscendat ac fructum heremiticae professionis amittat. [*]( mo u uo 1 itidemque RK -III- i,demq) B iti idemque F ididemque 0 3 et BFO: ac RKv modio F2ν -4 aput FO 5 muriaque B\'Fi moriaque R moriaeque K 7 herimi R1 8 coenodoxiae BFRK instillare RΚν consnerant K1r 11 destantee Bl F\' 12 iocundissime BK\' incundissime reficere 0 13 ὑλιϰὴ ϰτη̃σις scripsi: ΛΙΚΗΚΤΗCIC K ΛΙΚΗΚΙΗCIC BF ( plane corrupte OB) 14 supercrebit FO 16 anachoritae BlFOR 18 concnnu BF 0 20 adque J? 21 quod K1 23 Bpectatio BFO suspendit BFO1 adque B 24 anachoreos BF 25 claritatem 0\' numquam omnino conscendat BFORx praepedito non perueniat aacensu K v 26 herimiticae R )

postremo etiamsi mihi in coenobio constituto ab illa puritate cordis fuerit aliquid inminutum, ero solius euangelici praecepti conpensatione contentus, quod certum est omnibus illis heremi fructibus non posse postponi, ut scilicet de crastino nihil cogitem et usque ad finem subiectus abbati illum aliquatenus uidear aemulari de quo dicitur: humiliauit semet ipsum factus oboediens usque ad mortem, merearque illius uerbis humiliter dicere: quia non ueni facere uoluntatem meam sed uoluntatem eius qui misit me patris.

GERMANTS: Quia te utriusque professionis non quemadmodum multos principia tantummodo contigisse, sed ipsa fastigia conscendisse manifestum est, quisnam coenobiotae, quis heremitae sit finis optamus agnoscere. nulli namque dubium est neminem de his vel fidelius posse uel plenius disputare quam illum, qui utramque perfectionem longo usu ac magistra experientia consecutus meritum earum ac finem ueridica potest insinuare doctrina.

IOHANNES: Vnum eundemque hominem in utraque professione perfectum esse non posse absolute pronuntiare potuissem, nisi me paucorum admodum retardaret exemplum. [*]( 12 Phil. 2, 8 14 Ioh. 6, 38 ) [*]( 1 adque R 2 saltem BFOR1 5 fructus 0 6 mentis om. B 8 aliquid fuerit RΚν et O, in quo aliquid 8. I. m. 2 suppletum est 9 illos Kl herimi R1 15 me misit R 18 contegisse R1 19 coenobitae BO1R2ν 20 herimite R1 obtamus 0 21 vel tidelius RKv: fideliter uel BF vel fideliter 0 uel plenius] pleniusue R 22 utrumque Fl professionem B 23 ac (post UBU) BFO: et RKv 24 ueredica Rl 25 iohannis R1 in om. R 27 ammodum BF1 )

non enim a parte minima, id est de consideratione paucorum, sed ex his quae multorum, immo omnium subiacent facultati, uniuersalis est regula proponenda. si qua uero rarissime atque a paucissimis obtinentur ac possibilitatem communis uirtutis excedunt, uelut supra condicionem humanae fragilitatis naturamque concessa a praeceptis sunt generalibus sequestranda nec tam pro exemplo quam pro miraculo proferenda. quamobrem id quod inquiritis secundum mediocritatem sensus mei breuiter intimabo.

finis quidem coenobiotae est omnes suas mortificare et crucifigere uoluntates ac secundum euangelicae perfectionis salutare mandatum nihil de crastino cogitare. quam perfectionem prorsus a nemine nisi a coenobiota inpleri posse certissimum est. quem uirum Esaias propheta describens ita beatificat atque conlaudat: si auerteris a sabbato pedem tuum, facere uoluntatem tuam in die sancto meo, et glorificaueris eum dum non facis uias tuas, et non inuenitur uoluntas tua, ut loquaris sermonem: tunc delectaberis super dominum, et sustollam te super altitudinem terrae, et cibabo te hereditate Iacob patris tui. os enim domini locutum est.

heremitae uero perfectio est exutam mentem a cunctis habere terrenis eamque, quantum humana inbecillitas ualet, sic unire [*]( 16 cf. Mt. 6, 34 19 Esai. 58, 13—14 ) [*]( 2 reppereri F1 utraque BFO 3 dixerim om. R 6 ei his BFOR: de his Kv 7 facultati] uolumtati 0 8 adque R 9 uelud Bl uel 0 10 conditionem BIK a] hac 0 ac R* 14 coenobitae BaR\' chenobite 0 17 coenobita BF\'R\' chenobiotam 0 18 profeta B diflcribens K 19 adqae R 22 inuenietur B\'0 ut non Kl 24 ereditatem 0 25 loquutum F locatum est hgc K 26 herimitae R 27 in- (im-)bicillitas R1К1 ualet sic BFO: sinit RKv uenire B )

Sed hoc μεϱιϰὴ, id est non integra et in omnibus consummata perfectio, sed pars perfectionis est. rara est ergo et paucissimis dono dei concessa perfectio. is enim uere et non ex parte perfectus est, qui et in heremo squalorem solitudinis et in coenobio infirmitatem fratrum aequali magnanimitate sustentat. et ideo in utraque professione per omnia consummatum inuenire difficile est, quia nec anachoreta ἀϰτημοσύνην, id est contemptum ac priuationem materialium rerum, nec coenobiota theoreticam ad integrum potest adsequi puritatem, licet utrumque perfecte abbatem Moysen atque Pafnutium duosque Macarios nouerimus possedisse.

et ita erant in utraque professione perfecti et, cum ultra omnes heremi accolas secedentes insatiabiliter secreto solitudinis pascerentur quantumque in ipsis erat nequaquam inquirerent [*]( 2 Thren. 3, 27-28 4 Pa. 101, 7-8 ) [*]( 1 iheremias 0 profeta B discribens B1R2K 2 inquid FORK1 aduliscentia BFK1 adolesc. RK* 3 lebabit 0 leuabit R 4 pelicano R2K1 6 parser B 8 et ante ille om. BFO expetiit F 9 inpleuit R: inplebit 0 impleuit rell. 10 MePIknI- 0 MeHPITIKH K (corrupte R) 12 enim BFO: etenim RΚν 13 herimo R1 14 infirmitates RΚν 15 et ideo et B et ideo //// (et eras.) F 16 comsummatum Bl anachorita BlF anacorita 0 17 akTHMOYNHN F (corrupte OR) 18 coenobita B2F2R2 chenobiota 0 theoricam RKc 19 mosen F adque R 20 pufnutium Ft pafnuntium 0 paphnutiam Rv y macarios 0: macarios F macharios rell. nouerim RKv possidisse R1 et BF: qui RΚν (corrupte 0 ex corr.) 21 et scripsi: nt codd. ν 22 herimi R acculas B1R1 solitudis Fl )

Solent autem nonnulli ita diuturno silentio solitudinis efferari, ut prorsus hominum consortia perhorrescant, et cum uel paululum a secreti sui consuetudine interueniente fratrum uisitatione discesserint, notabili mentis angore et euidentibus pusillanimitatis indiciis aestuare. quod uel maxime his euenire consueuit qui non perfecte in coenobiis instituti nec excoctis prioribus uitiis ad solitariam se uitam inmaturo desiderio transtulerunt: qui in utraque parte inperfecti semper fragiles, quocumque aura commotionis inpulerit, inclinantur.

nam quemadmodum consortio uel interpellatione fratrum inpatienter exaestuant, ita in solitudine consistentes eius ipsius quod expetunt silentii non ferunt uastitatem, quippe qui ne ipsam quidem rationem norunt, cuius causa desiderari uel expeti debeat solitudo, sed hanc esse uirtutem ac professionis huius existimant summam, ut fratrum consortia declinantes humanos tantummodo refugiant ac detestentur aspectus.