Conlationes Patrum (Collationibus)

GERMANVS: Quo ergo uel nobis uel ceteris qui eiusdem fragilitatis atque mensurae sunt remedio poterit subueniri, qui l [*]( 1 frequentia F ac fragilitatea ... 2 concurrentium om. K 2 sustinebunt F1 cum] eum Fl 3 confluerat F confluerent 0 4 pene BORK 5 dedicisse Rl 7 aput 0 8 eorQdem R 9 herimitica B 11 diurno BFO 12 perorrescant BlO perhorriscant Kl et BK: ut BFO 14 notabile BPO 15 estuent (ent in ras. m. 2) B 17 solitarium F 18 utramque parte K 20 quemammodum B 24 uirtutem BFO (an uirtutum?): uirtutis Rβν 25 aestimant R 28 adque B )

qualiter ergo nunc solitarie conmorantes perfectionem longanimitatis ac patientiae consequemur, uel quemadmodum has sibi inesse uel deesse uirtutes exploratrix internorum motuum conscientia deprehendet, ne forte, quia ab hominum consortio segregati nullis eorundem inritationibus prouocamur, falsa existimatione decepti tranquillitatem nos mentis inmobilem possedisse credamus ?

IOHANNES: In ueritate quaerentibus medicinam remedia curationum ab illo uerissimo animarum medico deesse non possunt, his praesertim qui ualitudines suas non desperando aut neglegendo contempserint nec uulnerum suorum pericla celauerint aut medellam paenitentiae procaci mente respuerint, sed pro languoribus ignorantia uel errore uel necessitate contractis humili et tamen cauta ad caelestem medicum mente confugerint. ideoque nosse debemus, quod si ad solitudinem uel ad abdita loca nondum curatis uitiis secedamus, effectus eorum tantummodo reprimatur, non extinguatur affectus.

latitat enim intra nos, immo etiam serpit radix omnium quae extirpata non fuerit peccatorum, quam adhuc in nobis [*]( 5 paleatram codd. quo BFO 6 debaerant 0 7 derelinquimus 0 9 quemammodum B 10 uel deeeie om. BF motuum om. BF conacientia manere prorsas deprehendet BFO 11 depraehendat R1 deprehendit β 12 eoromdem B aestimatione Rβν 18 inmobilem] hic fimt B posaidere βν 17 quia F ualetudines BFO1 18 neclegendo F negligendo Z pericla К1Zr: pericnla BFOIPc 19 celanerant Bl medelam B2F2Z2 paenitentiae om. BFO reepnerant Bl 20 langoribus 0 21 et tamen scripsi: et tandem codd. r tandem et c tamen et coni. Har- td 26 eztyrpata F exstirpata β fnerit BFOr: fuerint jg faerat e . ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 85 )

item si fratre ael codicem ad legendum uel quamlibet aliam ad utendum speciem postulante ant nos illius petitio contristauerit aut illum negatio nostra reppulerit, dubium non est nos adhuc auaritiae seu filargyriae laqueis conpediri. quodsi recordationem nobis femineam uel cogitatio subita uel sacrae series lectionis adtulerit et in ea quadam nos senserimus titillatione pulsatos, sciamus neodam extinctum in membris nostris fornicationis ardorem. si uero de conparatione districtionis nostrae et remissionis alienae uel tenuissima mentem nostram temptarit elatio, certum est nos dira superbiae peste corruptos.

eum haec ergo nitiomm in corde nostro deprehenderimus indicia, manifeste cognoscamus nobis non adfectum, sed effectum deesse peccati. quae utique passiones, si nos quandoque conuersationi miscuerimus humanae, protinus de cauernis nostrorum sensuum procedentes probant se non tunc primum cum eruperint nasci, sed tunc demum quia diu latuerint publicari. et ita uniuscuiusque uitii radices in se esse defixas certis indiciis etiam solitarius [*]( 1 depreendemns 0 3 suscepimus 0 4 uiuacissimum βν: cf. II, 3, 2 5 mouerimus F1 7 indignatione O animi BF: nimiMn Οβν 8 inmodica 0* im(in-)mo4ioM βν 9 adque F* manifeste (-ae K1) βν 10 probabit 0: probauit rtU. a fratrem B frr 0 11 postulantem BF1O 18 repulerit Z* 14 nobis femineam BF: feminae nobis Οβν cf. cap. 16, 4 15 lectionee F1 eam Fl 16 pulsatus K1 19 temptauerit B temtaberit 0* 21 agnoscamus Οβ 22 adfectum F: affectum rell. 24 procidentes 0 27 in se esse r: inesse codd. solitarios K1 deprehendit *βc )

GERMANVS : Argumenta quibus infirmitatum indicia colligantur et rationem discernendarum aegritudinum, id est quo pacto uitia quae celantur in nobis ualeant deprehendi, dilucide satis aperteque percepimus: omnia siquidem cotidiana experientia ac diurnis cogitationum nostrarum motibus ita ut dicta sunt intuemur. superest igitur, ut quemadmodum probationes causaeque morborum euidentissima nobis ratione patefactae sunt, ita etiam curationum medella monstretur. nulli namque dubium est illum posse rectissime de remedio malarum ualitudinum disputare, qui earum prius causas atque origines conscientia aegrotantium adtestante deprehenderit.

itaque licet doctrina beatitudinis tuae nnlnerum nostrorum arcana nudauerit, quo fit ut sperare aliquid de remediis audeamus, quia tam euidens declaratio morbi spem remedii pollicetur, tamen quia primum, ut ais, in congregationibus initium salutis adquiritur et sani in solitudine esse non possunt nisi quos prius coenobiorum medicina sanauerit, perniciosa rursum desperatione concidimus, ne forte qui inperfecti coenobium reliquimus nequaquam iam in heremo perfecti esse ualeamus.

IOHANNES: De morborum suorum curatione sollicitis remedium salutare deesse non poterit, et idcirco eodem modo, quo uniuscuiusque uitii deprehenduntur indicia, etiam remedia sunt petenda. nam quemadmodum solitariis humanae conuersationis uitia diximus non deesse, ita uirtutum studia et [*]( 2 ezibere FO 3 archana BF1K1 7 lnoide O1βν: of. X, 12 init. statis ac perteque F* percipimus 0 ctftidiana FK 8 diuturnis c 9 quemammodum B 10 et uidentissima F1 11 medela B2F2Z2 medellam 0 12 remediis βν. cf. cap. 14, 1 13 multarum β ualetud. BFO 14 aegrotantium conscientia βν 16 archana BF\' etiam de O2βν 26 quod 0 27 petenda BFO: quaerenda βν quemammodum B hnmana 0 ) [*](35* )

cam se igitur inpatientiae seu irae perturbationibus incnraari illis quibus supra ostendimus indiciis unusquisque deprehenderit, contrariis semet ipsum obiectionibus semper exerceat, et propositis sibi multimodis iniuriarum dispendiorumque generibus uelut ab alio sibimet inrogatis adsuefaciat mentem suam omnibus quae inferre inprobitas potest perfecta humilitate subcumbere, atque aspera sibi quaeque et intolerabilia frequenter obponens quanta eis occurrere debeat lenitate omni iugiter cordis contritione meditetur: et ita respiciens ad illas sanctorum omnium siue ipBius domini passiones uniuersa non solum conuiciorum, sed etiam poenarum genera inferiora meritis suis esse pronuntians ad omnem se dolorum tolerantiam praeparabit.

cumque aliquando ad coetus fratrum aliqua fuerit inuitatione reuocatus, quod non potest non uel raro etiam districtissimis heremi adcolis prouenire, si mentem suam etiam pro uilibus quibusque rebus deprehenderit tacite fuisse conmotam, ut quidam occultorum motuum seuerissimus censor mox sibi illa durissima iniuriarum genera, quibus ad perfectam tolerantiam semet ipsum cotidianis meditationibus exercebat, exprobret atque ita se obiurgans et increpans adloquatur: tune ille es, bone uir, qui te, dum in illa solitudinis tuae exerceris palaestra, omnia superaturum mala constantissime praesumebus, qui dudum, cum tibi non solum summas conuiciorum acerbitates, uerum etiam intoleranda supplicia ipse proponeres, satis ualidum atque ad omnes procellas inmobilem te credebas?

quomodo [*]( 1 ab BF: enim ab 0 etiam ab βν 2 posse suppetere Οβν 3 sine βν quibus BF: quae Οβν 5 et] nt BF 6 aelad B1 8 succumb. BF adque F 9 obponens OKIZ: opp. rell. 12 connitioram B2β 16 deetrict. B1FO 17 adcolis F1: accolia rdl. peraenire BF pro uilibus 0: probabilibus BF pro leuibus βν 21 cottid. K exprobet BFK1 adque F 23 te dudum K\'Z exercens scripri: ezeroeres BFv eieroereria 0 exercere K exercens (ns in ras. m. 2) Z phalestra K palestra rell. 25 connitioram B2β aceraitatee B1 )

tali ergo semet ipsum conpunctionis animaduersione condemnans inultam suae conmotionis obreptionem esse non sinat, sed artiore carnem suam ieiunii ac uigiliarum correptione castigans ac iugibus continentiae poenis culpam suae mobilitatis eicrucians illud, quod ad plenum excoquere in coenobii conuersatione debuerat, in solitudine constitutus hoc exercitationis igne consumat. illud sane ad obtinendam iugem ac stabilem patientiam constanter atque inmobiliter est tenendum, non licere nobis, quibus lege diuina non solum ultio iniuriarum, sed etiam memoria prohibetur, cuiuslibet detrimenti uel inritationis obtentu ad iracundiam conmoueri.

quod enim grauius animae potest euenire dispendium, quam ut per conmotionis subitam caecitatem ueri atque aeterni luminis claritate priuata ab illius qui mitis et humilis corde est contemplatione discedat? quid rogo perniciosius quidue deformius, quam ut quis honestatis iudicium et regulam ac disciplinam rectae discretionis amittat et ea sanus ac sobrius perpetret, quae ne temulentus quidem ac [*]( 5 Ps. 118, 60 6 PI. 25, 2 7 PB. 138, 28—24 19 cf. Lev. 19, 18 24 Mt. 11, 29 ) [*]( 1 confossa O2βν 6 piofeta BF dixisti βν 10 adpamtom FOt app. rID. 12 condempnans β1 inoltam anime 0 nae con(com)motionis obreptionem BFO: animi sui commotiunculam βν 16 illnd BF: illnht 0 id βν 16 exquoquere B1F1O 18 optinendam BF\' Z\' optionendam F1 22 uenire (l 25 ergo 0 corr. 28 nec βν quidem quis βν )

haec erge et oeten Us similia detrimenta quisque perpenderit, non solum uniuersa damnorum genera, sed etiam iniuriarum atque poenarum quaecumque possunt a crudelissimis inrogari facili sustentatione despiciet, nihil dispendiosinB iracundia nec pretiosius tranquillitate animi ac perpetua cordis sui iudicans puritate, ob quam non solum carnalium, sed etiam illarum quae spiritales uidentur rerum spernenda sunt commoda, si alias adquiri uel perfici nisi cum huius tranquillitatis perturbatione non possunt.