Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

sicut enim ille qui primus eiusdem mali peste corruptus est nec medellam paenitentiae nec fomentum ullius curationis admisit, ita et hi qui isdem se percutiendos morsibus tradiderunt omnem opem sancti incantatoris excludunt, quia cum utique non culpa eorum quibus liuent, sed prosperitate crucientur, erubescentes ipsam prodere ueritatem extrinsecus sibi quasdam superfluas et ineptas causas offensionis inquirunt: quarum, quia omnimodis falsae sunt, uana curatio est, cum illud mortiferum uirus quod nolunt prodere lateat in medullis.

de quibus sapientissimus ille conpetenter expressit: si momorderit serpens non in sibilo, non est abundantia incantatori. isti enim sunt taciti morsus quibus solis sapientium medicina non subuenit. nam usque adeo incurabilis est ista pernicies, ut blandimentis exasperetur, infletur obsequiis, muneribus inritetur, quia, ut idem Salomon ait, nihil sustinet zelus. quanto enim amplius alius aut humilitatis subiectione aut patientiae uirtute aut munificentiae [*]( 1 Hierem. 8, 17 7 Sap. 2, 24-25 19 Eccles. 10, 11 (LXX) 24 Prov. 27, 4 (LXX) ) [*]( 3 mortiferi BFO inaidia F 6 interemtor BO 7 perdit F diabuli Bl 8 ergo BFO cod. Amiat. : autem Rpv et Vulgata eum Rβ 9 eius] illiue 0 10 fomitem BFOB 11 illius B2FO hii FΟβ1 hisdem BZl 12 tradiderint F\' 18 libent BF1O 1-6 quorum (3 17 quum illum 0 quod] qui K nolunt Z2ν : non uult FORKZ1 non uolunt B corr. 18 alibi sap. ille 0* alibi ille sapientiBsimus (solomon add. R) RfJ 20 habund. BF sunt om. B\'F taciti eunt B\' 22 pernecies BlZ* ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 34 )

530
lande profeoerit, tanto ille maioribus inuidiae stimulis incitatur, quia non nisi ruinam aut mortem eius eni inuidet concupiscit.

denique illorum undecim patriarcharum zelus in tantum nulla innoxii fratris subiectione potuit deleniri, ut de his scriptura commemoret: inuidebant autem ei fratres sai, eo quod diligeret eum pater suus, et non poterant ei loqui quicquam pacificum, donec zelus eorum, qui nulla germani obsequentis atque subiecti sustinuit blandimenta, mortem eius cupiens uix posset uenditionis fraternae crimine satiari. cunctis ergo uitiis perniciosiorem atque ad purgandum difficiliorem esse constat inuidiam, quae ipsis remediis quibus reliqua extinguntur accenditur. nam uerbi gratia qui damnum sibi inlatum dolet, largitatis conpensatione curatur: qui de inlata indignatur iniuria, humili satisfactione placatur.

quid illo facias, qui hoc ipso magis quod te humiliorem ac benigniorem sentit offenditur, quem non ad iracundiam cupiditas, quae praemio delenitur, non iniuriae laesio ant amor ultionis accendit, quae officiorum uincitur blandimentis, sed successus tantum alienae felicitatis inritat ? quis autem est qui se, ut satisfaciat inuidenti, a bonis conrnere ant a prosperis alienari aut a calamitate aliqua optet inuolui? quapropter ne totum, quidquid in nobis uiuidum est et quasi uitali uegetatione sancti spiritus animatum, uno tanti huius mali morsu basiliscus interimat, diuinum cui inpossibile nihil est iugiter inploremus auxilium.

cetera enim uenena serpentum, id est carnalia [*]( 5 Gen. 37, 4 (LXX) ) [*]( 1 proficerit B1R1β12 quia BFO: qui Rβ inoidit K1Z concupiscet B\' 4 deleniri B\' : deliniri rell. 5 commemo..ret K ei om. F 8 adque R 9 possit Rβ 10 adque OB 11 in ipsi. 0 ipsins K1 15 illi O1Rυ quo B* 17 delenitar B\': delinetnr F delinitur rell. 19 prosperitatis βc: cf. f. 14 20 post innidenti rasura in B; fort. aut eras. 21 a om. FOfl: cf. §. 13 obtet BO 22 quicquid ORZ1 aegitatione RK1 Z 23 animatum B: animatnr rdl. c tanto β tantam v 25 etenim β serpentium OR2 )

531
peceata uel uitia, a quibus ut cito inuoluitur, ita facile ex* purgatur humana fragilitas, habent aliqua uulnerum suorum in carne uestigia, quibus quamuis terrenum corpus perniciosissime contumescat, tamen si theriacae remedium aut illam salutarium uerborum medellam aliquis peritissimus carminum diuinorum incantator admouerit, ad perpetuam animae mortem pernicies uirulenta non peruenit: inuidiae autem quasi a regulo serpente effusum uirus uitam ipsam religionis ac fidei, priusquam uulnus in corpore sentiatur, excludit.

non enim aduersus hominem, sed plane aduersus deum blasphemus extollitur, qui nihil in fratre aliud nisi felicitatem carpens non hominis culpam, sed dei tantum iudicia reprehendit. haec ergo est illa sursum germinans amaritudinis radix, quae se erigens ad superna ad contumeliam ipsius qui bona homini confert tendit auctoris. nec quemquam moueat quod deus missurum se serpentes regulos, quieos quorum criminibus offenditur mordeant, conminatur. nam licet certum sit deum auctorem inuidiae esse non posse, aequum tamen et diuino dignum iudicio est, ut dum bona data humilibus conferuntur et superbis ac reprobis denegantur, eos qui secundum apostolum tradi in reprobum sensum merentur quasi ab ipso missa percutiat et consumat inuidia secundum illud: ipsi me ad aemulationem inritauerunt in non deo: et ego ad aemulationem inducam eos in non gente.

Hac beatus Piamun desiderium nostrum, quo de primis coenobii scolis ad secundum anachoreseos gradum tendere [*]( 13 Hebr. 12, 15 16 Hierem. 8, 17 21 Rom. 1, 28 22 Deut. 32, 21 (LXX) ) [*]( 1 a om. Rβ inuoluimur BFO 3 pernecios. B1Z2 4 theriacae R: tiriacae B tyr. FZ thir. 0 thyr. K 6 admorit Bl 8 relegionis RIKl 9 uninus om. BF fort. recte 10 blasfemus BOZ 11 felicitatem BFOR: bonum meritum βυ 14 ad contumeliam BFOR: in cont. βυ16 his qui 0 17 sit] eat β 19 hominibus BFO1 23 deum β 24 gente R: gentem rell. 25 piamon B2RK1Z2 qua β 26 ad om. BF ) [*]( 34* )

532
coeparamusdisputatione ardentius inflammauit nam primordia solitariae commorationis, cuius scientiam postea sumus Scitii plenius adsecuti, ipso primum iabaeate suscepimus. [*](2 commemorationis OK1 adtii BFOB: scithii (hii ia ras.) K scittii Z1 schithie Z2 3 percepimus Rβυ Explicit liber conlationum sancti fexpL eonlatio Οβ finit conlatio B) abbatis piamun (piamon RZr) de tribus generibus monachorum BFORβ Incipit abbatis ichannis de fine eoenobiie (cocnobitae S) et heremitae BFR IndpioBt capitula R Inc. tap. abbatis iohannis de fine coenobiotuset haeremitae β. om. BF Incipit conlatio ichannis de fine conobite et cromite.Incipit capitula ciusdem O)

533
DE FINE COENOBIOTAE ET HEREMITAE. CAPITVLA.

De coenobio abbatis Pauli et patientia cuiusdam fratris.

De humilitate abbatis Iohannis et interrogatione nostra.

Responsio abbatis Iohannis, cur heremum reliquisset.

De uirtute praedicti senis quam in anachoretica exercuit disciplina.

De commodis heremi.

De utilitate coenobii.

Interrogatio de coenobii uel solitudinis fructu.

Responsio super interrogatione proposita.

De consummata ac uera perfectione.

De his qui inperfecti heremum petunt.

Interrogatio de remedio eorum qui cito de coenobii congregatione discesserint.

Responsio, quomodo solitarius uitia sua possit agnoscere.

Interrogatio, quomodo sanari possit qui non expurgatis uitiis solitudinem ingressus sit. [*]( 7 ihoannis 0 interrogatio BU 9 cur her. rel.] et interrogaddo nostra (sic) B quur FO cum R herimum B relinquisset FO 10 anachoritice B anachoritica O1B 17 herimum R 19 discesserint BFO: discesserunt β diacedunt Bv 20 salitarius B agnuscere B 22 ingressus sitj inquirit B.. )

534

Responsio super eorum medicina.

Interrogatio, an ita castitas sicut et ceterae passiones . debeat explorari.

Responsio, quibus documentis possit agnosci.

Post dies admodum paucos maioris doctrinae desiderio pertrahente rursus ad abbatis Pauli coenobium summa alacritate perreximus. ubi licet plus quam ducentorum fratrum numerus moraretur, in honorem tamen sollemnitatis, quae idem temporis agebatur, infinita de aliis quoque coenobiis monachorum turba confluxerat: nam prioris abbatis qui eidem coenobio praefuerat anniuersaria depositio sollemniter curabatur. cuius conuentus idcirco fecimus mentionem, ut patientiam cuiusdam fratris, quae sub praesentia totius congregationis huius inmobili eius claruit lenitate, breuiter perstringamus.