Conlationes Patrum (Collationibus)

cum ergo quis uictus iniuria iracundiae igne succenditur, non causa peccati eius acerbitas inlatae contumeliae extitisse credenda est, sed potius manifestatio infirmitatis occultae, secundum illam parabolam domini saluatoris quam de duabus domibus ponit, una quae fundata erat super petram et alia quae super harenam, quibus aequaliter dicit pluuiarum ac fluminum uel tempestatum turbines inruisse: sed illam quae in petrae soliditate fundata nihil penitus detrimenti ex illa tam uiolenta conlisione sensisse, quae uero in harenarum pendula mobilitate constructa est statim fuisse conlapsam. quam utique apparet non propterea conruisse, quia imbrium uel torrentum inundatione pulsata, sed quia super harenam inprudenter extructa est.

non enim in hoc differt a peccatore nir sanctns, quia non similiter et ipse temptetur, sed quia hic etiam magnainpugnatione non uincitur, ille autem etiam parua temptatione superatur. neque enim esset ut diximus iusti alicuius uiri laudabilis fortitudo, si uinceret intemptatus, cum utique locum. uictoria habere non possit absque aduersitate certaminum. [*]( 8 Prov. 16, 32 (LXX) 5 1. c. 14, 29 (LXX) 10 cf. Mt 7, 24 aqq. ) [*]( 2 tolerarit B1: tolerauerit rell. v cf. cap. 11,5 8 a BF: ita et a 0 ita a RKv aolomone B salamone K 4 forte FOR1K1: forti B (?) R2K2 cf. XII, 6, 6 capiente K: capienti B capiet F OB 5 longanimis OBx enim om. ORKv cf. XVI, 27, 6 6 pusillanimis Bv qum 0 7 igni B suBcenditnr F 8 aceraitas BlF exstitisse K 10 parabulam B 11 nna 0: unam rell. aliam codd. 12 arenam BOR1K1 13 illa F 14 fundata B1FRK: fundata est B20v tua detrimenti] hic incipit Z 15 arenarum B1FOR1KlZ 17 quia] quod in rae. m. 2 B: om. F ymbrium B 18 pulsata OBfI: pnlaatam B1 F pulsata ait B* arenam B1KlZ arena 0 structa β )

secundum apostolum quoque Paulum uirtus non in otio atque deliciis, sed in infirmitate perficitur. ecce enim, inquit, dedi te hodie in ciuitatem munitam, et in columnam ferream, et in murum aereum, super omnem terram, regibus Iuda, et principibus eius, et sacerdotibus eius, et omni populo terrae. et bellabunt aduersum te, et non praeualebunt: quia ego tecum sum, ait dominus, ut eruam te.

Huius ergo patientiae uolo uobis duo saltim exempla proponere: unum religiosae cuiusdam feminae, quae patientiae uirtutem tanta auiditate sectata est, ut non solum temptationum non uitaret incursus, sed etiam occasiones molestiarum sibimet procuraret, quibus frequentius instigata non cederet. haec namque cum Alexandriae conmaneret essetque non obscuris orta maioribus atque in domo quae sibi fuerat a parentibus derelicta religiose domino deseruiret, ueniens ad beatae memoriae episcopum Athanasium precabatur, ut aliquam sibi alendam uiduam daret, quae ecclesiasticis sumptibus pascebatur.

et ut petitionem eius uerbis ipsius exprimamus, da mihi, inquit, aliquam de sororibus quam repauBem. pontifex ergo cum laudasset propositum feminae, quod eam ad opus misericordiae uidisset esse promptissimam, iussit ex omnibus eligi uiduam quae et honestate morum et grauitate ac disciplina omnibus praeferretur, ne forte desiderium largitatis percipientis uitio uinceretur et quae mercedem quaereret - in egena, prauis eius offensa moribus damnum fidei pateretur. [*]( 1 Iac. 1, 12 4 n Cor. 12, 9 5 Hierem. 1, 18-19 ) [*]( 4 adque B diliciis Bl 5 inquid FOK\'Z 8 iuda et FO B: iudae et B iuda β et Vulgata 11 at eruam te ait dominus 0, ut est XXIIII, 25,2 12 saltem FO 13 relegiosae В1 R1 KI 18 adque B 19 relegiose BK1 21 aeclesiasticis BF 28 inquid FOBXIZ 24 pontifez BFOB: sacerdos βv cf. §.3 et 5 et XXI, 86,1 25 prumpt B1K1Z 26 elegi B1R1K1Z 29 egenam β moribus offensa β damnum fidei ante prauia habent βv )

cui cum domum abductae omnibus deseruiret obsequiis, uirtutem modestiae eius ac lenitatis experta uidensque se ab ipsa momentis singulis gratiarum actione pro officio humanitatis honorari, post dies paucos ad memoratum renersa pontir ficem, rogaueram, inquit, ut mihi dari praeciperes quam ego reficerem et cui morigeris famularer obsequiis. cumque ille necdum propositum feminae ac desiderium intellegens aestimasset petitionem eius dissimulatione praepositi fuisse neglectam, causasque morae illius non absque animi sui commotione perquirens protinus agnouisset honestiorem ei ceteris uiduami deputatam, occulte praecepit ut ea illi quae esset cunctis nequior traderetur, quae scilicet uel iracundia uel rixis uel uinolentia seu uerbositate cunctas quibus haec. uitia dominarentur excederet.

quam cum multo faciliue inuentam sibique traditam domi habere coepisset atque eadem ei diligentia qua priori illi uiduae uel etiam studiosius ministraret, hoc solum ab ea pro tantis obsequiis recipiebat gratiae, ut indignis iugiter adficeretur iniuriis, conuiciis quoque ab ea ezprobrationibusque continuis uexaretur, obiciente ei et maledicis obtrectationibus increpante, eo quod eam non ad refrigerium, sed potius ad cruciatum et contumeliam ab episcopo poposcisset magisque se de requie ad laborem quam de labore transtulisset ad requiem. cam ergo adsiduitas iurgiorum eo usque prorumperet, ut ne ab obiectione quidem manuum procax mulier temperaret, illa autem humilioris obsequii geminaret officia, non furentem uincere renitendo, sed semet ipsam humilius subiciendo discebat, ut multimodis indignitatibus lacessita [*]( 2 se om. B 4 onerari R1KZ1: cf. infra g. 6 renersa (regressa R) pontificem BFOR: renertitnr Bacerdotem βc 5 inquid OB inquiens βc 6 morigeris om. β 8 propositi OB neglectas B1 neclectam FO 10 acnonisaei B\' 13 post uerbositate addunt βc: atque etiam uanitate 14 excideret K1 15 adque R 16 primori K119 obdciente... increpante BF2: obicientis.... increpantia F1ORβ, 20. eam BFOR: 86 βu 21 poecisset F* popoeceaeet K1 24 obioetione BF: inieetioae RQβv 98 retinenda BFO 27 indignationibusZ )

deleniret: quibus ad plenum exercitiis confirmata perfectamque uirtutem desideratae patientiae: consecuta ad memoratum pontificem tam pro electionis illius iudicio quam etiam pro beneficio exercitationis suae gratias ei relatura perrexit, eo quod secundum desiderium suum tandem magistram ei patientiae dignissimam prouidisset, cuius iniuriis iugibus ut quodam palaestrae oleo cotidie roborata ad summam animi patientiam perueniret, tandem, inquiens, dedisti mihi quam repausem, nam illa prior suis me potius honorabat ac refrigerabat obsequiis. haec de sexu muliebri dixisse sufficiat, ut conmemoratione hac non solum aedificemur, uerum etiam confundamur, qui patientiam nostram, nisi fuerimus in morem ferarum retrusi in caueis cellarum, tenere non possumus.