Conlationes Patrum (Collationibus)

quis plane non miretur opera dei ao toto proclamet affectu: quia ego cognoui quod magnus est dominus, cum uel se uel alium quempiam ex rapacissimo liberalem, ex prodigo continentem, ex superbo humilem, ex [*]( 26 Ps. 184, 5 ) [*]( 1 uel] nec Π Ov intellegetur Σ: cf. XIII, 12, 1 et 2 prof. Π 5 cott. T 6 affluentur Π1 affluenter Π2Υ 8 eam ΠΟ 10 descendens (ex discendens) T etO terrenus Π1 11 intuitos O desoluta T* 13 gylae 2 guile 0 pernit. TIT lnxoriam n 15 qui] oum T 16 ante TO ac uelnd T 17 refrigisse O 19 contremiscat Π quieq. cum T (eed q. cum in rae. m. 2) et v condam 0 20 truculentus Π1 21 inritabuntnr II122 transisse uiderit ΠΥΟv commou. ITPO (in X litterae um iam non leguntur) 24 congaudeat Π )

quod enim maius potest esse prodigium quam sub momento breuissimo ex rapacissimis publicanis apostolos fieri, ex persecutoribus truculentis praedicatores euangelii patientissimos reddi, ita ut eam quam persequebantur fidem etiam effusione sui sanguinis propagarent ? ista sunt opera dei quae se cotidie una cum patre filius operari protestatur dicens: pater meus usque hodie operatur, et ego operor. de istis operibus dei beatus Dauid in spiritu canens benedictus, inquit, dominus deus Israhel, qui facit mirabilia magna solus. de istis et Amos propheta qui facit, inquit, omnia et conuertit ea, et transmutat in matutinum umbram mortis. haec nempe est inmutatio dexterae excelsi.

de hac salutari operatione dei orat propheta demir nam dicens: confirma deus hoc, quod operatus es in nobis. ut praetermittam illas secretas atque absconditas [*]( 7 Pa. 45, 9-10 16 Ioh. 5, 17 18 Pa. 71, 18 20 Amog 5, 8 (LXX) 22 Ps. 76, 11 24 Ps. 67, 29 ) [*]( 1 hyre. Z 2 uolnptariae Π 3 profecto om. II mira om. 0 4 profetae ΠΟ mirifice 2 5 obstupefacta 0 6 prof. II ammirat. ΣΥ1 7 populus II1 uocat 0 7 et om. IIO 8 domini (τοv xυϱίου) TO 10 igne X corr. cf. cap. 6, 3 12 apostulus Π1 14 ita om. T cum effusionem O 15 sui om. Σ cott. T 16 operari (operare Π1) filius ΠΥΟv 17 hodie] modo 0 18 in om. T inquid 0 19 inrael X ifrl T 20 ietis operibus T prof. Π inquid 0 21 matntinum) mutationem II 22 mutatio 0 28 prof. Π 24 hoc deus T 26 praetermittat Tl adque 0 ) [*]( 23* )

hoc, inquam, est gaudium de quo beatus apostolus quod oculus, inquit, non uidit nec auris audiuit nec in cor hominis ascendit, eius scilicet qui terrenis uitiis hebetatus adhuc homo est et humanis inhaeret affectibus nihilque de istis dei muneribus intuetur. denique idem apostolus tam de se quam de similibus sibi, qui iam de humana conuersatione discesserant, subiecit dicens: nobis autem reuelauit deus per spiritum suum.

In his igitur omnibus quantum mens ad subtiliorem profecerit puritatem, tanto sublimius intuebitur deum et admirationis intra semet ipsam potius capiet incrementa quam loquendi facultatem aut sermonem narrationis inueniet. ut enim uim laetitiae huius inexpertus mente percipere, ita explicare sermone non ualebit expertus: tamquam si quis dulcedinem mellis ei qui numquam quicquam dulce gustauerit uelit sermonibus enarrare, profecto nec ille saporis illius suauitatem quam numquam ore percepit auribus capiet, nec ille dulcedinem quam gustus uoluptate cognouit uerbis poterit indicare, sed propria tantum agnitione suauitatis inlectus necesse est ut experti saporis iucunditatem intra semet ipsum solummodo tacitus admiretur.

ita igitur quisquis in hunc quem praediximus uirtutum statum meruerit peruenire, haec [*]( 8 I Cor. 2, 9 14 1. c. 10 ) [*]( 4 inspirati O: insperati Συ inspiti IP in spiritibus Π2 iuspirata T in illos T ignotos Π 5 solatia Π1 7 uelud T 9 inquid 0 10 homines Π1 16 reuelabit Π1O 16 auptil. T sublimiorem 0 17 profioerit Tl ammir. T 18 ipsum T 21 dulcid. Π1, item infra 23 uellit Π1 24 quem T percepes Π1 28 ammir. T ita om. II )

qua uirtute fundatus senex quidam cum apud Alexandriam turbis infidelium circumfusus non solum maledictis, uerum etiam grauissimis inpellentium urgueretur iniuriis eique a subsannantibus diceretur: quid miraculi Christus uester, quem colitis, fecit? ille, ut, inquit, his ac maioribus, si intuleritis, non mouear nec offendar iniuriis.

GERMANVS: Quoniam nos admiratio non humanae huius neque terrenae, sed plane caelestis atque angelicae castitatis ita subito stupore confudit, ut terrorem magis desperationis incuteret quam ad expetendam se nostros animos prouocaret, quaesumus ut nos de obseruantiae qualitate ac temporis modo, quo adquiri uel perfici ualeat, doctrina plenissimae disputationis instituas, quatenus et consummari eam posse credamus et ad expetendam deinceps spatio constituti temporis animemur. inconprehensibilem namque eam in carne hac positis quodammodo iudicamus, nisi nobis ordo quidam ac uia qua ad illam ualeat perueniri certa ratione pandatur.

CHAEREMON: Temerarium satis est super consummatione huius de qua loquimur castitatis in tanta praesertim uel uoluntatum diuersitate uel uirium certam temporis definire mensuram, quae non facile etiam in istis materialibus artibus ac uisibilibus disciplinis decerni potest. secundum intentionem [*](3 Ps. 188, 14 ) [*]( 4 tna dne et T tua ds et 0 cognoscet 2 nobit 0 7 accedentium T: accidentium ΣΠΟυ: cf. I, 5, 4 9 aput ΣΟ alexandream Π1 11 urgeretur Π1ϒΟ1 12 inquid 0 ut his inquit T 13 ac om. II confuudar 0 15 ammir. T 17 confundit ΣΟ errorem Tl 23 animetur Π1 25 pendatur 2 26 ceremon 0 28 uoluptatum II )