Conlationes Patrum (Collationibus)

In quo etiam -abbatem Iohannem, qui Lyci commoratur, nouimus nuper inlusum. nam cum exhausto corpore atque defecto perceptionem cibi biduano ieiunio distulisset, accedenti ei ad refectionem die postero ueniens diabolus in figura Aethiopis [*]( 16 cf. Mt. 18, 8 18 Prov. 16, 25 (LXX) 20 Pror. 11, 15 (LXX) 22 1. c. ) [*]( 1 demonum DX 4 professiones D\' 5 totam Dl quodammodom W\' 7 dexterae Dl 8 nidetor D adquae W 12 incedere Dl W 13 districtiones W 15 frnctoB D\' 17 pronerbis D eliganter W 19 autem] enim X inferi DlW: cf. Roeruch, It. u. Vtdg. p. 272 inferni D\'Xx 21 diabnlns Dl 28 mnnitione W1 24 lyco X 25 nouissimus D1 exansto D1 26 cybi D accidenti D1 27 zabnlus D corr. ętbyopis D )

ultima uero obseruatio huius probabilis trapezitae, quam de inquisitione ponderis esse praediximus, taliter inplebitur, si quidquid gerendum cogitatio nostra suggesserit omni scrupulo retractantes atque in nostri pectoris trutina conlocantes aequilibratione iustissima perpendamus, an plenum sit \'honestate communi, an timore dei sit graue, an integrum sensu, an humana ostentatione aut aliqua nouitatis praesumptione sit lene, an meriti eius pondus inanis cenodoxiae non inminuerit uel adroserit gloria. et sic ea protinus ad examen publicum trutinantes, id est ad prophetarum et apostolorum actus ac testimonia conferentes uel tamquam integra atque perfecta et illis conpensantia teneamus, uel tamquam inperfecta atque damnosa nec illorum ponderi consonantia omni cautione ac diligentia refutemus.

Erit ergo hoc quadripertito quo diximus modo necessaria nobis ista discretio, id est ut primum materia nos auri ueri fucatiue non lateat, secundo ut has easdem cogitationes quae mentiuntur opera pietatis tamquam adulterina nomismata et paracharaxima reprobemus, utpote quae falsam imaginem regis non legitime signata contineant, uel illa, quae in auro [*]( 1 tetri DX adque W inquid DW 2 illi D1 3 discretiones Wl 4 exercitatae c diabuli D1 7 paracanxmo (mo in ras.) X nomismate W 8 ueneratur W corr. discutet W1 9 probabiles W 10 trapazetę D 11 quicquid DWX 13 aequa liberatione D 18 profetarum D 21 adque D pondere D1 22 refutemnr D 23 W non distinguit quod D 25 fugatiue D* 26 nomismata W 27 paracaraxma (ma in ras.) X 28 conteneant W1 ) [*]( XIII. Cass. 8. ) [*]( 3 )

quidquid enim contemplatione humanae gloriae fecerimus, in terra nos thesaurizare secundum domini sententiam nouerimus, et consequenter illud tamquam humi reconditum in terramque defossum uel diuersis daemoniis depopulandum uel edaci cenodoxiae aerugine consumendum uel ita superbiae tineis deuorandum, ut ad nullam recondentis utilitatem emolumentumque respiciat. omnes igitur cordis nostri recessus iugiter perscrutandi sunt et ascendentium in eos uestigia indagatione sagacissima retractanda, ne qua forte intellectualis ibidem bestia, uel leo uel draco, pertransiens perniciosa uestigia latenter inpresserit, quibus accessus etiam ceteris in adyta pectoris nostri per cogitationum neglegentiam praebeatur. et ita per singulas horas atque momenta terram cordis nostri euangelico aratro, hoc est iugi dominicae crucis recordatione sulcantes uel noxiarum ex nobis ferarum cubilia uel uirulentorum serpentium exterminare latibula poterimus. [*]( 8 Mt. 6. 19 ) [*]( bl 1 pciosissemo D heretico DWX 3 rugo (e eras.) D 5 nomismata W 6 incedentes W1 8 uot eras. in D 10 quiaquid DWX contemplantione D\' contemplationem Wl 11 in terra] intra D 12 sententia D illut D 18 reeanditom Dl in terramque W: terraque D atque in terram X 14 dQmom. (una litt. evanuit) D populandum Dr fort. recte bl edace Dl rugine (e eras.) D 16 recondantes D\' recondentee W1 respiciat DW: proficiat Xv 21 adyta W: adita D abdita Xx 25 uirolentorum Dl uerolent. Wl )

Ad haec obstupefactos nos intuens senex et ad uerba narrationis suae inexplebili ardore succensos, pro admiratione desiderii nostri paulisper sermone suspenso rursus adiecit: quoniam nos, o filii, ad disputationem tam longam uestra sedulitas prouocauit et ignis quidam conlationi nostrae feraentiores sensus pro uestro desiderio subministrat, ut ex hoc etiam ipso manifeste contempler in ueritate uos perfectionis sitire doctrinam, uolo uobis adhuc super discretionis eximietate uel gratia, quae inter cunctas uirtutes arcem ac primatum tenet, pauca disserere excellentiamque eius et utilitatem non solum cotidianis exemplis, sed etiam antiquis patrum consultationibus ac sententiis adprobare.

frequenter namque memini nonnullis huiusmodi sermonem cum gemitu lacrimisque poscentibus me quoque aliquid eis doctrinae conferre cupientem nullatenas potuisse et ita in me non solum sensus, uerum etiam ipsum eloquium defecisse, ut non inuenirem quemadmodum eos uel cum leui consolatione dimitterem. quibus indiciis euidenter agnoscitur domini gratiam pro merito ac desiderio audientium disputantibus adspirare sermonem. quem quia breuissimum istud quod superest noctis spatium non occurrit explere, indulgentes illud potius quieti corporeae, cui necesse est totum persolui, si id quod modicum est fuerit denegatum, plenum narrationis ordinem integro futuri diei seu noctis examini reseruemus.

decet namque diacretionis optimos consultores in hoc primum patefacere suae mentis industriam et utrum sint uel esse possint eius capaces hoc indicio ac patientia conprobare, ut de illa quae moderationis generatrix est uirtute tractantes nequaquam uitium quod ipsi contrarium est nimietatis incurrant, uim rationis ac naturae eius quam uerbis excolunt effectu atque opere uiolantes. in hoc ergo nobis discretionis bonum, de qua, quantum dominus [*]( 1 nulla distinctio in W stupefactos W 5 quidem conlatione D\' 10 excellentiaque D\' eius om. W 11 cottid. X conlationibus X (c) 23 futuro D1 24 examine D discriciones W1 25 consaltatores D 27 inditio W 29 nimietates W rationes W 30 excolent D\' affectu D 31 quautum] quod in ras. longioris uocis D ) [*]( 8* )

His itaque beatus Moyses conlationi nostrae dans finem adhuc nos auidos ac de suo ore pendentes degustare somnum paulisper hortatus est, isdem ipsis quibus insidebamus psiathiis admonens incubare, embrimiis pariter capiti nostro ceruicaiium uice subpositis, quae crassioribus papyris in longos gracilesque fasciculos coactis sesquipedali interuallo pariter conligata nunc quidem humillimum sedile ad scabilli uicem fratribus in synaxi considentibus praestant, nunc uero subiecta ceruicibus dormientium praebent capiti non nimie durum, sed tractabile aptumque fulmentum.