Commentaria in Porphyrium A Se Translatum

Descendentibus igitur ad specialissima necesse est diuidentem per multitudinem ire, ascendentibus uero ad generalissima necesse est colligere multi-

[*](p. 76) tu|dinem. collectiuum enim multorum in unam natu- ram species est et magis id quod genus est, particularia uero et singularia e contrario in multitudinem semper diuidunt quod unum est; participatione enim speciei plures homines unus, particularibus autem unus et communis plures; diuisiuum est enim semper quod singulare est, collectiuum autem et adunatiuum quod commune est.

Diuidere est in multitudinem quod unum fuerat ante dis- soluere, omnisque diuisio e contrario compositionem coniunc- tionemque meditatur. quod enim, cum sit unum, dispertiendo diuiditur, id ipsum ex pluribus rursus partibus adunando componitur. ut igitur superius dictum est, indiuiduorum qui- dem similitudinem species colligunt, specierum uero genera : similitudo uero nihil est aliud nisi quaedam unitas qualitatis. ergo substantialem similitudinem indiuiduorum species colli- gere manifestum est, substantialem uero similitudinem spe- cierum genera contrahunt et ad se ipsa reducunt. rursus [*](3—13] Porph. p. 6, 16—23 (Boeth. p. 32, 1—8). 9 participa- tione—11 plures] Abaelardus, Theolog. christ., II p. 486 ed. Cousin. 18 superius] p. 166, 8 ss.) [*](3 ante igitur add. illis L necesse—singulare est (12) om. N 4 ire ante per LT ascendentibus—plures (11)] Ω, om. cett. 6 post multitudinem excidisse in unum coni. Busse (cum Porph. p. 6, 18 e’:; εν), add. edd. 8 e contrario—semper] Γ edd. cum Porph. p. 6, 20 semper in multitudinem e contrario cett. codd. Busse 9 est unum Φ 10 unus, unus autem et communis particularibus plures Abaelard. 11 commune Pa.c. communes Φ enim post est FSΦ, om. CELR, ante est cett. 12 est om. E 14 est] enim C est enim L in om. G, s. l. Lm2 15 post dissoluere add. est C 17 plurimis F 19 uero] ergo CEGLm1RS 20 nisi] ni C)

generis adunationem differentiae in species distribuunt, spe- cieique adunationem in singulares indiuiduasque personas accidentia partiuntur. cum igitur haec ita sint, necesse est semper cum a genere descendis ad speciem, diuidendo semper facere multitudinem, cum uero ab speciebus ascendis ad genera, componendo colligere et plura quae in specierum differentiis fuerant similitudine qualitatis adunare. in speciebus etiam idem considerari potest. ut enim ipsae indiuidua, quae sunt infinita, una similitudine substantiali colligunt. ita indiuidua speciem propria infinitate distribuunt. omnia enim indi- uidua disgregatiua sunt et diuisiua, species uero et genera collectiua, species quidem indiuiduorum collectiua atque adu- natiua, specierum uero genera, ut ita dicendum sit : genus quidem species distribuunt et species ab indiuiduis in multi- tudinem deducuntur, rursus autem genus quidem multas species colligit, species autem particularem singularemque multitudinem ad singularitatis deducit unitatem. igitur plus genus adunatiuum est quam species. species namque sola indiuidua colligit, genus uero tam species quam ipsarum quo- que specierum indiuiduas contrahit singularesque personas. sed in hoc conuenienti utitur exemplo dicens quoniam partici- patione speciei, id est hominis, Cato, Plato et Cicero pluresque reliqui homines unus, id est milia hominum [*](1 post generis s. l. ergo E species] specie G speciem Lm1 2 ante indiuiduasque s. l. in Hm2 3 haec igitur LNP 4 species ELm2R 5 a ELS ad (tamen speciebus) G 6 et om. EGLPRS plures EFGLPm1RS quae ante fuerant EGLPRS 7 fuerint S simili- tudinum (-nem Pm2) qualitates (ex -tis Pm2) EFGLPRS ante adunare add. et EGLPR 8 poterit Lm2 ante ipsae add. species N, post in mg. Cm1? ipsae] Cm2H ipsa cett. 9 unam similitudinem substantialem EFGLRS 10 propriam infinite (uel -tae, -tate H) EGHLPRS 12 post adunatiua add. est CGH (in mg. m1?) Lm2 NPm2 13 specierum uero genera s. l. Hm2 14 distribuit EGRS 15 ducuntur EGHN 17 ducit HN 19 cum species tum N 20 indiuidua EGHLPRS 21 participationi G 23 post unus add. est Hm2) in eo quod sunt homines, unus homo est; at uero unus homo, qui specialis est, si ad hominum multitudinem qui sub ipso sunt consideretur, plures fiunt. ita et plures homines in spe- ciali homine unus est et specialis unus in pluribus infinitus. sic igitur quod singulare quidem est, diuisiuum est, quod uero commune, quoniam multorum unum est, ut genus ac species, collectiuum atque adunatiuum.

Adsignato autem genere et specie, quid est utrumque, et genere quidem uno, speciebus uero pluribus — semper enim in plures species diuisio generisest —, genus quidem semper de specie prae- dicatur et omnia superiora de inferioribus, species autem neque de proximo sibi genere neque de supe- rioribus; neque enim conuertitur. oportet autem aut aequa de aequis praedicari, ut hinnibile de equo, aut maiora de minoribus, ut animal de homine, minora uero de maioribus minime; neque enim ani- mal dices esse hominem, quemadmodum hominem dices esse animal. de quibus autem species prae- [*](8-231, 19] Porph. p. 6, 24—7, 21 (Boeth. p. 32, 9—33, 4).) [*](1 est. ut et 3 fiunt, ita r 2 pr. qui] quamuis FNm1 post. quae EPR 3 et] ut Cm1 4 unus est] unum est ał (haec del. m2) unus est C post. unus] unus est LS infinitis CLm1 diffinitus R 5 quidem om. FN diuisum Em1 diuisuum N quod] quia quod, s. l. est G 6 uero commune] FS commune uero Cm1 (post uero add. est m2) HN commune est uero LPm2R commune est numero EGPm1 ac] et R ad Em2GLPm1 8 Assignati Pm1 quid est] FHPm2\m1 quide CNRS quid sit Πm2xV edd. quod est cett. Busse; cf. sunt p. 236, 14 9 utrum- que—uno] CEGHPm1 (quidem ex quodem) RShm2Wm2xP utrumqae quodque sit genus unum (unum genus N) FN&m1AZΦ utrumque et (et om. LΠ) cum (cumque Π) sit genus unum LPm2ilm1 utrumque unum Γ species uero plurimae FLNPm2TΔm1Λ2Φ; ad utrumque— pluribus cf. Porph. p. 7, 1 11 genus—indiuiduis (p. 231, 16)] RSQ, om. cett. speciebus R 14 autem] Porph. p. 7, 4 γάρ 15 aut] RS edd., om. Ω Busse; Porph. p. 7, 4 ή aequis] aequo R ignibile R 17 uero] autem S post minime add. praedicantur Γ 18. 19 utroque loco dices] RS dicis Ω edd. Busse; Porph. p. 7, 7 ειποις άν)

dicatur, de his necessario et speciei genus prae- dicabitur et generis genus usque ad generalissi- mum; si enim uerum est Socratem hominem dicere, hominem autem animal, animal uero substantiam,| uerum est et Socratem animal dicere atque sub- [*](p. 77) stantiam. semper igitur superioribus de infe- rioribus praedicatis species quidem de indiuiduo praedicabitur, genus autem et de specie et de indi- uiduo, generalissimum autem et de genere et de generibus, si plura sint media et subalterna, et de specie et de indiuiduo. dicitur enim generalis- simum quidem de omnibus sub se generibus spe- ciebusque et de indiuiduis, genus autem quod ante specialissimum est, de omnibus specialissimis et de indiuiduis, solum autem species de omnibus indiuiduis, indiuiduum autem de uno solo parti- culari. indiuiduum autem dicitur Socrates et hoc album et hic ueniens, ut Sophronisci filius, si solus ei sit Socrates filius.

Breuiter quaecumque superius dicta sunt commemorat hoc modo. cum, inquit, adsignauerimus quid sit genus et quid species, cumque suis ea definitionibus comprehenderimus docuerimusque unum genus semper in plurimas species solui, [*](2 generalissima Sm2 (specialissimum m1) ΓΛΛ 3 enim] autem S 4 autem] uero Λ uero] autem Δ 5 et Socratem animal] Am2Am2 (om. et,) Ψ hominem et (et om, AA) animal Αm1Αm1Φ et hominem ani- mal RSΣ et (om. II) socratem et (et om. Γ) hominem (del. Γm2) et (om. T) animal ΓΠ; cf. Porph. p. 7, 11 6 igitur] RS enim Ω; Porph. p. 7, 12 οΰν superioribus] superiora RSTAa.c. 7 praedicantur RSVAa.c. species] et species R indiuiduo] cod. Q. Bussii brm indiuiduis RSQ (ante add. eius Σ); Porph,. p. 7, 13 τοΰ άτο’μοο 10 sunt RS m2 p.c subalterna] de subalternis A 11 enim] autem S 13 et de om. R de om. S 14 de] Ω cum Porph. p. 7, 17 et de RS 15 pr. de om. S post. de] et de R 17 autem] enim NTAΛΣ; Porph. p. 7, 19 ie 18 album] aliud Tm1 (et illud m2) Am1 ut] et ΝΤΑm2ΑΣ 19 socrates sit CEGLPRS; Porph. p. 7, 21 εΤη Σινγ,ράτης 20 quae FHN 21 et om. R)

illud, inquit, adiungimus quoniam omnia superiora de inferio- ribus praedicantur, inferiora uero de superioribus minime. et ea quae sunt utilia de praedicationis modo rite pertractat. ostendit autem genus in plurimas species semper solui ad- signata generis definitione. quod enim de pluribus rebus specie iffdiertenbus in eo quod quid sit praedicaretur, esse definiuit genus. nihil autem sunt plurimae res specie differentes nisi plurimae species; de quibus autem praedicatur genus, in ea ipsa dissoluitur. ostensum est igitur ex definitionis adsigna- tione unius generis esse species plures. quae cum ita sint, genus quidem de specie praedicatur, species uero de indiuiduis omniaque superiora de inferioribus, inferiora de superioribus nullo modo. id quare eueniat paucis absoluam. quae superiora sunt, substantialiter ea genera esse praediximus, qua uero sunt genera, ampliora sunt quam una quaeque species. neque enim in plurima diuideretur genus, nisi ab una quaque specie maius existeret. id cum ita sit, nomen generis toti conuenit speciei; non enim coaequatur solum speciei generis magnitudo, uerum etiam speciem superuadit. idcirco igitur omnis homo animal est, quoniam intra animalis uocabulum et homo et cetera continentur. at uero nullus dixerit : omne animal homo est; non enim peruenit ad totum animal hominis nomen, quia, cum sit minus, nullo modo generis uocabulo coaequatur. itaque quae maiora sunt, de minoribus praedicantur, quae minora, non conuertuntur, ut de maioribus praedicentur. at uero si qua sint aequalia, ea secundum naturae parilitatem conuerti necesse est, ut hinnibile atque equus, quoniam ita sibimet [*](1 quoniam] quod S 2 uero om. ES 4 ante genus add. unum FHNPR, in mg. Cm2, recte? 5 definitio (uel diff-) Ea.c.GLPm1S 6 esse] et esse R definiuit] designauit Sm1 10 ante esse add. semper FHNP 13 id cur HN idcirco F 14 ea add. Em2 quae L (s. l. illa) PS 15 quaque E quoque S 17 toti] totum non R 18 post enim repet. non R 21 cetera] cicero F cetera animalia G 23 itemque Lm1S 24 post post. quae s. l. uero Hm2 26 sunt FHLN pari- tatem EGLp.c.RS 27 ignibile R ita] si ita H) coaequantur, ut neque equus non sit hinnibilis neque quod sit hinnibile, non sit equus. fit ergo ut omne hinnibile equus sit et omnis equus hinnibilis. quae cum ita sint, ea quae superiora sunt, non modo de sibi proximis inferioribus prae- dicantur, uerum etiam de inferiorum inferioribus. nam si illud recipitur, ut ea quae superiora sunt, de inferioribus praedi- centur, inferiorum inferiora superioribus multo magis infe- riora sunt, uelut substantia praedicatur de animali, quod est inferius; sed animali inferius est homo, praedicabitur igitur etiam substantia de homine. rursus Socrates inferius est homine, praedicabitur igitur substantia de Socrate. ita- que species quidem de indiuiduis praedicantur, genera uero et de speciebus et de indiuiduis. quod conuerti non po- test; nam neque indiuidua de speciebus aut generibus prae- dicantur nec species de generibus. ita fit ut genus quod est generalissimum, de omnibus subalternis generibus praedi- cari et de speciebus et de indiuiduis possit. de ipso nihil. ultimum uero genus id est quod ante specialissimas species collocatur et de solis speciebus specialissimis dici potest, species uero de indiuiduis, ut dictum est, indiuidua autem de singulis praedicantur, ut Socrates et Plato, eaque maxime sunt [*](1 non om. brm post sit (si R) add. nisi CH (s. l. m2) LNPS ni R inhinnibilis EG nec FN quid CF 2 pr. sit om. S post. sit] est CEGLm1RS; non sit om. brm; post add. nisi CLNPRS, s. l. Hm2 ergo om. H enim F sit equus FHNP 3 hinnibile N, post hinn. add. sit L, ante P 4 sunt om. S, ante superiora EGP sibi om. H 5 si om. S, s. l. Hm1? 8 uelut om. LS ut C 9 pr. est s. l. Lm2 post. est s. l. Gm2 praedicatur CELm2RS 10 etiam om. FG 11 ante de add. et EGLR ita R 13 de speciebus] hic desinit cod. F 14 aut] ac R 15 itaque CHNP quod est] quidem CP quidem est R 16 post praedicari add. potest L (s. l.) m1 possit m2 N 17 possit om. N potest L post ipso add. uero HNPR, s. l. Cm2Lm2 18 uero] autem L id est] CHm2NS id est autem est Hm1 id autem est EGLa.c. (id est autem ut uid. p.c.) RP ante om. EGR, s. l. Pm1? 19 collocat EGR et om. HN 20 post uero add. quae post indiuiduis add. dici potest R autem] enim Lm1 21 ea quae maximae G) [*](p. 78) indiuidua quae sub ostensionem | indicationemque digiti cadunt, ut hoc scamnum, hic ueniens atque quae ex aliqua proprie accidentium designantur nota, ut, si quis Socratem significa- tione uelit ostendere, non dicat ‘Socrates’, ne sit alius qui forte hoc nomine nuncupetur, sed dicat ‘Sophronisci filius’, si unicus Sophronisco fuit. indiuidua enim maxime ostendi queunt, si uel tacito nomine sensui ipsi oculorum digito tac- tuue monstrentur, uel ex aliquo accidenti significentur uel nomine proprio, si solus illud adeptus est nomen, uel ex parentibus, si illorum est unicus filius, uel ex quolibet alio accidenti singularitas demonstratur, eo quod ad esse unam praedicationem habeat eiusque dictio non transeat ad alterum, sicut generis quidem ad species, specierum uero ad indiuidua.

Indiuidua ergo dicuntur huiusmodi, quoniam ex proprietatibus consistit unum quodque eorum, quarum collectio numquam in alio eadem erit. Socratis enim proprietates numquam in alio quolibet erunt [*](14—p. 235, 4] Porph. p. 7, 21—27 (Boeth. p. 33, 4—10).) [*](1 ostensione EGPS ostentationem HN indicationeque EGPS indaga- tionemque N 2 ante hic (is ex hic E) add. ut CEGR et L atque quae] Hm2LNP atque EGHm1 atque ea quae S eaque quae CR propria CH proprietate R 4 qui post forte HP 5 forte ante alius N 6 Sophronisci LNRS; cf. ei p. 231, 19 7 quaeant R si uel ex siue Lm2 sensu GL (ante add. siue) P (ras. ex -sui) R ipso Cm1LPm1R tactuque H tactu uel R 8 monstrantur R accidenti significentur uel om. EGR accidente N ante uel add. id est CH (del. m2) Lm2NP 9 nomine om. EGR, post proprio S illud om. S, del. Lm2 10 post uel add. si HR, s. l. Lm2 11 demonstretur S eo quod in ras. Cm2 eaque H (que add. m2, post er. quod) N ea quae P; post quod add. accidentia in mg. Cm2 de (s. l.) accidenti in con- textu, ał eo quod accidentia in mg. L ad esse unam] unam ad sese C ad sese unam HN ad se unam L (s. l. et in mg. de se a.c.) P 12 habeat] EGHm2Lp.c.PRS habet Cm1Hm1La.c.N habeant Cm2L in mg. dictio] praedicatio CNSp.c. transit CHNR 13 species] m2 in CH (in mg.) P, La.c. specierum cett. 16 quarum—pluribus (p. 235, 3)] Ril, om. cett. quarum] Πm2Ψ quorum cett. in alio post eadem s. l. \m2 in alium R, post alio add. quolibet 2)

particularium, hae uero quae sunt hominis, dico autem eius qui est communis, proprietates erunt eaedem in pluribus, magis autem in omnibus particu- laribus hominibus in eo quod homines sunt.

Quoniam superius indiuiduum appellauit, huius nominis rationem conatur ostendere. ea enim sola diuiduntur quae pluribus communia sunt; his enim unum quodque diuiditur quorum est commune quorumque naturam ac similitudinem continet. illa uero in quae commune diuiditur, communi natura participant proprietasque communis rei his quibus com- munis est conuenit. at uero indiuiduorum proprietas nulli communis est. Socratis enim proprietas, si fuit caluus, simus, propenso aluo ceterisque corporis lineamentis aut morum institutione aut forma uocis, non conueniebat in alterum; hae enim proprietates quae ex accidentibus ei obuenerant eiusque formam figuramque coniunxerant, in nullum alium conueniebant. cuius autem proprietates in nullum alium conueniunt, eius proprietates nulli poterunt esse communes, cuius autem pro- prietas nulli communis est, nihil est quod eius proprietate participet. quod uero tale est, ut proprietate eius nihil parti- [*](1 post particularium add. eaedem edd. cum Porph. p. 7, 24 haec Δ eae Φ post hominis s. l. proprietates Δ dico—communis om. R 2 proprietates er. Λ proprietatis Γ 3 eadem Δm12 pr. in] et in Γ post. in] et in ΓΛm2Φ omnibus om. S 4 in om. Φ post sunt add. continentur (ex p. 236, 7) R 6 ostendere conatur C 7 <in> his brm quodque unum Cm1 quibus EGLPRS edd. 10 participan- tur R post. communi (om. est) Gm1 11 proprietas om. E proprietates Gm1 12 caluus, simus] caluissimus EGHm1 (caluus uel simus m2) Lm1PR 13 perpenso ESp.c. albo Em1 (caluitio m2) G uentre N cor- poris linea del., sed lin. er., s. l. corruptus Hm2 liniamentis CEG LNPm2S 14 post institutione add. probatus EP, s. l. Lm2 uocis] Cm1EGPRS uocisue sono Cm2HLm2 (uocis uel sonus m1) N con- ueniebant EGm1Hm1P haec G 16 in nullo alio EGHLm1PS 17 cuius—conueniunt om. EGLRS cuius] eius P autem] uero N ita- que P in nullum—eius om. P post eius add. itaque N igitur L 18 poterant EGL potuerunt ex poterunt P potuerant R autem om. LS 19 proprietatem EGLRS proprietate* (s er.) H 20 proprietatem EGH LPRS nihil] nulli Lm2P participat ER)

cipet, diuidi in ea quae non participant, non potest; recte igitur haec quorum proprietas in alium non conuenit, indi- uidua nuncupantur. at uero hominis proprietas, id est spe- cialis, conuenit et in Socratem et in Platonem et in ceteros, quorum proprietates ex accidentibus uenientes in quemlibet alium singularem nulla ratione conueniunt.

Continetur igitur indiuiduum quidem sub spe- cie, species autem sub genere. totum enim quiddam est genus, indiuiduum autem pars, species uero et totum et pars, sed pars quidem alterius, totum autem non alterius, sed aliis; partibus enim totum est.

De genere quidem et specie et quid generalissimum et quid specialissimum et quae genera eadem et spe- cies sunt, quae etiam indiuidua, et quot modis genus et species dicitur, sufficienter dictum est.

Hic retractat omnia breuiter quae supra latius absoluit dicens indiuiduum ab specie contineri, species uero ipsas a genere, huiusque causam reddens ait : omne enim genus totum est, indiuiduum pars. totum enim genus in eo quod genus est, continet, tametsi species esse potest; totum enim non ut genus species est, sed ut ea quae supponitur generi. genus igitur in eo quod genus est, totum est speciebus, semper enim continet eas. at uero indiuiduum pars semper est, num- [*](7—15] Porph. p. 7, 27—8, 6 (Boeth. p. 33, 10—17).) [*](2 proprietates Em1NR conueniunt N 4 pr. et om. C secund. in om. S tert. in om. HNP 5 uenientes ex accidentibus C ex accidente (om. uenientes) EGLm1RS 7 Continetur om. R (cf. ad p. 235, 4) con- tinentur Am2Km1Z quidem om. Φ est quidem Δ 8 totum—indi- uidua (14)] RQ, om. cett. 9 pars—uero] pars est species autem Δ 10 pr. totum] totum est ΛΦ 11 sed in aliis, in partibus edd. cum Porph. p. 8, 2 12 quod ΛΣ 13 et quid specialissimum om. A quod A2 14 sint.RΓΛΙIΣ; cf. p. 237, 15 quod GS tot Pm1 modis om. S 15 dicatur NΥΔΛΠΦΨ, s. l. add. Σ; cf. p. 237, 19 16 Hic om. NR, s. l. Hm2 17 teneri C ipsas om. E ipsa Cm1 18 huiusce Lm2 19 pars om. E genus enim Cm1 (ante genus s. l. totum m2) HN 20 totum] tum Hm1 tunc Ν enim] autem S 23 est ante semper CN pars post est LS)

quam enim ipsum aliquid sua proprietate concludit. species uero et totum est et pars, pars quidem generis, totum uero indiuiduis. et cum pars est, ad singularitatem refertur, cum totum, ad pluralitatem. quoniam enim unum genus pluribus 5 speciebus superest, una quaelibet species pars est generis, id est unius, quoniam autem species pluribus indiuiduis | praeest, [*](p. 79) non est uni indiuiduo totum, sed plurimis. idcirco enim totum dicitur, quia plura continet et cohercet. nam ut pars sit ali- quid, una ipsa unius pars esse poterit, ut uero totum sit, unum ipsum unius totum esse non poterit. idcirco alterius quidem pars est species, aliis uero totum.

Et de genere quidem et specie dictum est et quid sit gene- ralissimum genus, quoniam id cui nullum aliud superponitur genus, et quid specialissima species, quoniam ea cui species nulla supponitur, et quae genera eadem sunt, eadem et species, scilicet subalterna quibus aliquid superponitur, aliquid uero supponitur, quae etiam indiuidua, ea scilicet quorum pro- prietates alteri nequeunt conuenire, et quot modis genus uel species dicitur, genus quidem aut in multitudine aut in pro- creatione aut in participatione substantiae, species uero aut ex figura aut ex generis suppositione, sufficienter dictum est. quibus absolutis modum uoluminis terminabo, ut quarti area libri differentiae reseruetur.

[*](2 ante post. pars add. et C, post er. que L totum in mg. Cm2 uero om. HN autem C (in mg. add. m2) L quidem S 3 indiuidui Cm1NS et] sed CHN post post. cum add. uero R 4 quoniam] quod L 7 plu- ribus HLm2NS 9 unum ipsum brm 12 Et] sed in er. et Lm2 specie] de specie EG 13 post id add. est P, s. l. Em2 14 quod C specialissimum (om. species,] HN nulla species NR 15 superponitur (ras. corr. E) nulla EG eadem s. l. Lm2 16 supponitur HR aliquid uero supponitur om. ENR, in mg. Cm2 17 ea om. EGLPRS 18 non queunt G quod Em1GN quod quot R 20 aut in partici- patione s. l. Gm2 post substantiae add. aut ex figura S consistit edd. uero aut] autem N 21 figura] genere S ex om. E est om. S 22 post area s. l. ubi discutiamus ea Em2 23 ante subscriptionem initium libri IV usque ad p. 239, 6 iniecta scriptum, post subscrip- tionem E ANICII MANLII (MALLII G) SEVERINI BOETII (BOECII G) V. C. ET ILL. EXCONS (EXC. E) ORD. PATRICII IN ISAGOGEN (YSAGOGAS E) PORPHYRII (PORPHIRII E) ID EST INTRODVCTIONE A SE TRANSLATAE (ID eqs. om., SCDAE E) EDITIONIS LIB. III. EXPL. INCIP. LIB. IIII. EG; EXPLICIT LIBER TERTIVS. (LIB. IIII. EXPLICIT L) INCIPIT (LIBER add. LS) QVAR- TVS L (add. mS) NPRS (uariis cum. compendiis); LIBER QVARTVS C; subscriptio deest in H)

De differentia disputanti non aeque illud debet occur- rere quod in generis specieique tractatu de collocationis ordine quaerebatur. illic enim meminimus inquisitum, cur esset omni- bus praepositum genus, ut id primum ad disputationem ueniret, cur post genus species esset iniecta, nunc uero superuacuum est dicere, cur post speciem differentia sumpta sit, cum illud iam fuerit inquisitum, cur non ante speciem collocata sit. quodsi mirum uidebatur speciem differentiae in disputationis loco fuisse praepositam, quod differentia continentior et magis amplior esset specie, quid est quod possit quisque mirari, si eandem differentiam ante proprium atque accidens collocauerit, cum proprium unius semper sit speciei, ut posterius demon- strabitur, accidens uero exteriorem quandam ostendat naturam nec omnino in substantia praedicetur, differentia uero utrumque contineat, et de pluribus speciebus et in substantia praedicari? sed haec hactenus, nunc ad ipsa Porphyrii uerba ueniamus.

Differentia nero communiter et proprie et magis [*](3 quod—inquisitum] p. 170, 2 ss. 198, 10 ss. 18—p. 240, 13] Porph. p. 8, 8—17 (Boeth. p. 33, 18—34, 7).) [*](2 De differentia] Differentiae E Differentia G Differentiam La.c. disputanti] in disputando CEGLm1N non aeque illud] non illud quoque C 3 quod] ut HN collationis Cm1HN 4 quaerebatur] hic desinit cod. S 11 ante specie add. ea EG ab HL est quod om. GR (post quid add.interrgatiue) s. l. Lm2, sit Em1 sit quod m2 an quisquam? ad quisque add. iure possit Em2 12 post eandem add. iure E, s. l. Lm2 13 sit unius speciei semper C unius sit semper speciei R unius semper speciei sit N 15 substantiam NR 16 substantiam Em1 18 ante Differentia inscriptio DE (om. Ψ) DIF- FERENTIA additur in 2 et magis proprie in mg. Cm2?)

proprie dicitur. communiter quidem differre alterum ab altero dicitur, quod alteritate quadam differt quo- cumque modo uel a se ipso uel ab alio. differt enim Socrates a Platone alteritate et ipse a se uel puero uel iam uiro et faciente aliquid uel quiescente et semper in aliquo modo habendi alteritatibus. proprie autem differre alterum ab altero dicitur, quando inse- parabili accidenti ab altero differt. inseparabile uero accidens est ut nasi curuitas, caecitas oculorum, cicatrix, cum ex uulnere obcalluerit. magis proprie differre alterum ab altero dicitur, quando specifica differentia distiterit, quemadmodum homo ab equo [*](p. 80) specifica differentia differt rationali qualitate. |

Tribus modis aliud ab alio distare praediximus, genere. specie, numero, in quibus omnibus aut secundum substantiales quasdam differentias alia res distat ab alia aut secundum accidentes. nam quae genere uel specie distant, substantia- libus quibusdam differentiis disgregata sunt, idcirco quoniam genera et species quibusdam differentiis informantur. nam quod homo ab arbore genere distat, animalis sensibilis qua- litas in eo differentiam facit. addita enim sensibilis qualitas [*](14 praediximus] p. 191, 21.) [*](1 dicitur] λεγέσ&ω Porph. p. 8, 8; cf. nuncupatur infra p. 241, 18 communiter—distiterit (12)] RQ, om. cett. 2 ab om. A, s. l. Γ 3 ipso om. R 4 pr. a om. RX puero] a puero ΣΦ 5 uiro] a uiro Φ et] RT uel cett.; Porph. p. 8, 11 χοιί aliquod S 6 habendi] habendi se Φ; Porph. p. 8, 12 τού πώς εχειν 7 ab om. ΔΛΣ quandam R 8 accidente R; post add. alterum edd. cum Porph. p. 8, 13 ab om. Σ 10 coaluerit Σm2 post proprie add. autem ΓΔ (fort. recte) uero Φ; Porph. p. 8, 15 hi 11 ab om. ΛΣ 12 destiterit TXm1AZ quem- admodum—differt del. Lm1? 13 differentia om. ΝΣ ante rationali add. id est CEGL, s. l. Hm2Am1? rationabili CEGLPR 14 ab] LP, om. cett. 17 accidens CEm2 accidentales Lm2 18 disgregata— quibusdam om. N, s. l. R 19 post quibusdam add. substantialibus Hm2 edd.,recte? ad informantur s. l. disregantur N 21 ea Hm1Lm2NP)

animato animal facit, eidem detracta facit animatum atque insensibile, quod uirgulta sunt. igitur homo atque arbor genere differunt — utraque enim sub animalis genere poni non possunt —, differentia sensibili secundum genus discrepant, quae unius ex propositis tantum genus, id est hominis informat, ut dictum est. illa uero quae specie distant manifestum est quod ipsa quoque differentiis substantialibus discrepant, ut homo atque equus differentiis substantialibus discrepant, rationabilitate atque inrationabilitate. ea uero quae indiuidua sunt et solo numero discrepant, solis accidentibus distant. haec autem sunt uel separabilia uel inseparabilia, separabilia quidem, ut moueri, dormire; distat enim alius ab alio, quod ille somno prematur, bic uigilet. distat item inseparabilibus accidentibus, quod hic staturae sit longioris, hic minimae. Quae cum ita sint, in ter- narium numerum has differentiarum diuersitates Porphyrius colligit hisque ipse nomina quibus post utatur, apponit dicens : omnis differentia uel communiter uel proprie uel magis proprie nuncupatur, communiter quidem eam dif- ferentiam sumens quae quodlibet accidens monstret, quae in quadam alteritate consistit, ut si Plato a Socrate differat, quod ille sedeat, hic ambulet, uel quod ille sit senex, hic [*](5 ut dictnm est] p. 208, 17 ss.) [*](1 eiusdem E et idem G eadem L inanimatum L, in- er. EP; cf. p. 208, 14 ss. 2 post arbor add. quae H (linea del., sed lin. er.) L (del. m1) N 3 animali (om. genere) N 4 ante differentia add. sed ex E nam brm, post s. l. igitur Pm2 5 praepositis CLm1N positis Em1, s. l. homine et arbore Lm2Em2 6 distant specie C quod om. CHN 7 dis- crepare CHN ut—discrepant om. EGL, s. l. R 8 discrepant om. C 9 post inrationabilitate add. distant L 10 sunt add. Lm2, in mg. Pm2 13 distant Hm1Pm2 distet L distat enim E 14 sit om. R, ante staturae HN staturae sit post longioris L minimae] Ppr minime cett. codd. bm 16 isque EG ipsis C post utatur] postulatur EGR 17 propria Ca.c.L 18 propria L differentiam eam HNP a differentia (om. eam) E 19 ad sumens s. l. exordium Em2 monstraret EGLm1 (demonstraret m2) R 20 ut si] uti EGLm1 (uti si m2) R a om. CGR, s. l. Lm1?Pm2 differt ex -rat E 21 sit om. C est EGL (s. l.) R) iuuenis. a se ipso etiam saepe aliquis differre potest, ut si nunc quidem faciat aliquid, cum ante quieuerit, uel si nunc adulescens iam factus sit, cum prius tenera uixisset infantia. communes autem differentiae nuncupatae sunt, quoniam nullius propriae esse possunt differentiae, sed separabilia accidentia sola significant. nam et stare et sedere et facere aliquid ac non facere multorum atque adeo omnium et separabilia esse accidentia manifestum est. quibus si qui differunt, communibus differentiis distare dicuntur. praeterea puerum esse atque adule- scentem uel senem, ea quoque separabilia sunt accidentia. nam ex pueritia ad adulescentiam atque hinc ad senectutem, ab hac denique ad decrepitam usque aetatem naturae ipsius necessitate progredimur. illud forsitan sit dubitabile de unius cuiusque forma corporis, an ullo modo separari queat. sed ea quoque est separabilis, nullius enim diuturna ac stabilis forma per- durat. idcirco nec peregrinus pater relictum domi puerum, si adulescentem redux uiderit, possit agnoscere; forma enim semper quae ante fuerat, permutatur atque ipsa alteritas qua distamus ab altero, semper diuersa est. Constat igitur hanc communem differentiam separabilibus maxime accidentibus applicari, propria uero est quae inseparabilia significat acci- dentia. ea huiusmodi sunt, ut si quis caecis nascatur oculis, si quis incuruo naso; dum enim adest nasus atque oculi, ille caecus, ille erit semper incuruus. atque haec per naturam. sunt uero alia quae per accidens corporibus fiunt, ut si cui uulnus [*](1 post differre add. quidem L 2 cum ante in mg. Cm2 nunc si C 3 iam er. L, post nunc N 5 proprie CL sed] CLm2NP, om. EG, et R quae HLm1 separabiles E, post add. enim Lm1, del. m2 6 pr. et om. P ac] et HNP 7 ideo EGL post omnium add- sunt edd. et om. H esse om. G, post accidentia EL; separabilium esse accidentium N 8 si om. N quid EG qua R 9 discuntur E 10 ante separabilia add. ueraciter R 14 eo Lm1 15 est separabilis] est separabilis forma PR separabilis forma est EGL nullius—per- durat om. GR, in mg. Cm2, s. l. Pm2 ac stabilis] et stabilis C (ut uid.) N ac stabili P estimabilis E 18 alteritas ipsa EG 19 altera EGLm2R 22 nascetur Em1 24 ante erit add. etiam R semper om. C) inflictum cicatrice fuerit obductum, haec si obcalluerit, pro- priam differentiam facit; distabit enim alter ab altero, quod hic cicatricem habeat, ille uero minime. postremoque in his omnibus uel separabilibus accidentibus uel inseparabilibus alia sunt naturaliter accidentia, alia extrinsecus, naturaliter quidem ut pueritia uel iuuentus et totius conformatio corporis, sic caeci oculi et curuitas nasi. et superiora quidem exempla separabilis accidentis per naturam sunt, posteriora uero inse- parabilis. item extrinsecus uel ambulare uel currere; id enim non natura, sed sola affert uoluntas, natura uero posse tan- tum dedit, non etiam facere. atque haec sunt separabilis acci- dentis extrinsecus uenientis exempla, illa uero inseparabilis, ut si qua cicatrix obducta uulneri obcalluerit. Magis propriae autem differentiae praedicantur, quae non accidens, sed sub- stantiam formant, ut hominis rationabilitas; differt enim homo a ceteris, quod rationalis est uel quod mortalis. | hae sunt [*](p. 81) igitur magis propriae, quae monstrant unius cuiusque sub- stantiam. nam si illae quidem idcirco communes dicuntur, quia separabiles atque omnium sunt, aliae autem propriae, quoniam separari non possunt, quamuis sint in accidentium numero, illae iuro magis propriae praedicantur, quae non modo a subiecto separari non possunt, uerum subiecti ipsius speciem substantiamque perficiunt. ex his igitur tribus differentiarum diuersitatibus, id est communibus, propriis ac magis propriis, fiunt secundum genus uel speciem uel numerum discrepantiae. nam ex communibus et propriis secundum numerum distantiae nascuntur, ex magis propriis uero secundum genus ac speciem. [*](1 ante cicatrice add. si H 6 uel om. C formatio HNPm2 sic] HPm1 (et si m2) Rm1 (sieque m2) si EGLm1 (sique m2) tum CN 9 post currere add. sunt E 10 uoluptas L 11 at Em1 atqui m2 separabilis sunt C 13 uulneris Lm2P autem propriae La.c.R 14 substantia Cm1 15 informant Pm2, recte? 16 a om. HN rationa- bilis EGLPR post mortalis add. est C hae] Hp.r.L haec cett. sunt igitur] enim sunt H 20 quoniam] quod R 22 ab G post ipsius add. suis Em1, del. m2 23 tribus igitur CG 24 ac s. l. Em2, et CR)

Uniuersaliter ergo omnis differentia alteratum facit cuilibet adueniens, sed ea quae est communiter et proprie, alteratum facit, illa autem quae est magis proprie, aliud. differentiarum enim aliae quidem alte- ratum faciunt, aliae uero aliud. illae quidem quae faciunt aliud, specificae uocantur, illae uero quae alteratum, simpliciter differentiae. animali enim dif- ferentia adueniens rationalis aliud fecit et speciem animalis fecit, illa uero quae est mouendi, alteratum solum a quiescente fecit; quare haec quidem aliud, illa uero alteratum solum fecit.

Omnis differentia alterius ab altero distantiam facit. sed haec uel est communis et continens uel cum quodam proprio et magis proprio differentiarum modo. quare quicquid qualibet ratione ab alio diuersum est, alteratum esse dicitur. si uero accesserit illi diuersitati ut etiam specifica quadam differentia sit diuersum, non alteratum solum, uerum etiam aliud esse praedicatur. alteratio igitur continens est, aliud uero intra alterationis spatium continetur; nam et quod aliud est, alte- ratum est, sed non omne quod alteratum est, aliud dici potest. itaque si accidentibus aliquibus fuerit facta diuersitas, alteratum [*](1—11] Porph. p. 8, 17—9, 2 (Boeth. p. 34, 7—15).) [*](1 ergo] uero CEGR; Porph. p. 8, 17 osv alterum Ehm2A 2 sed ea—quiescente fecit (10)] Ω, om. cett. ea quae est eqs.] cum cod. A Porph. p. 8, 18, cett. α: μέν—κοιοϋσιν, a: 81 άλλο 3 alterum Δ, item 4 autem] uero ΔΣΦ 7 altera Φ* enim] autem Aa.c. 8 ratio- nale 2 facit ΓΣΦ item 9; Porph. p. 9, 1 ίποίησεν et speciem animalis fecit om. codd. quidam Porph., deleri uult Busse 10 faci(??) ΓΔm2ΣΦ qua* ((??) ? er.) re* C qua in re (si add. GLm1, s. l. siqui- dem m2) EGL 11 ille Gm1 illae Δ solum om. EG, s. l. Cm2, solum modo P fecit] ΔΛ, om. P, facit cett.; Porph. p. 9, 2 έποίηοιν 13 uel est] L uel ex EG est uel N, om. est CR, om. uel HP (ante est add. quidem) communi EG continenti E (-ti*) G cum om. N, s. l. Em2 eo m1 14 proprio] proximo GR, post proprio add. uel ma- ximo P 18 inter Gm1 19 nam et] Hm1NR igitur et EG igitur omne (et add. C) CHm2L 21 erit HN)

quidem effectum est, quoniam quidem quolibet modo uel ex quibuslibet differentiis considerata diuersitas alterationem facit intellegi, aliud uero non fit, nisi substantiali differentia alterum ab altero fuerit dissociatum. itaque communes et propriae differentiae, quoniam accidentium, ut dictum est, sunt, solum efficiunt alteratum, aliud uero minime, magis propriae autem, quoniam substantiam tenent et in subiecti forma praedicantur, non modo alteratum, quod est commune uel substantiali uel accidenti differentiae, sed etiam aliud faciunt, quod ea sola retinet differentia quae substantiam continet formamque sub- iecti. atque hae quidem differentiae quae faciunt aliud, speci- ficae nuncupantur idcirco, quod ipsae efficiunt speciem; quam cum substantialibus differentiis informauerint, faciunt ab aliis ita esse diuersam, ut non alterata solum sit, uerum etiam tota alia praedicetur. itaque fit huiusmodi diuisio, differentiarum ut aliae alteratum faciant, aliae nero aliud. et illae quidem quae faciunt alteratum, simpliciter puro nomine differentiae nuncupantur, illae uero quae aliud, specificae differentiae prae- dicantur. atque ut planius liqueat quid sit alteratum, quid aliud, tali describuntur termino uel declarantur exemplo : aliud est quod tota speciei ratione diuersum est, ut equus ab homine, quoniam rationalis differentia animali adueniens hominem fecit aliudque eum quam equum esse constituit. item si unus homo sedeat, alter assistat, non efficietur homo diuersus ab homine, sed eos alteratio sola disiungit, ut eum qui assistit ab eo qui [*](5 ut dictum est] p. 242, 4 ss. 19 ss.) [*](1 post, quidem om. HNP, del. Lm2 uel ex quibuslibet om. H 2 ad differentiis s. l. uel diuersitatibus Rm1? 7 formam N 9 accidentali Hm2NPm2 facit EGLP 10 quae er. C 11 hee P 12 ipsae om. EGLR 14 alteratum E (in ras. m2) P alterum GLR 15 aliud R sit E 16 ut om. EH faciunt HNR facient Em2 facie m1 20 describantur Em1 21 ratione specie (sic) E ab om. EGL, s. l. HP 22 facit HLNPm1 23 esse] est Em1 ita R itaque N 24 effi- citur N efficiatur (ur add. m2) P) sedet faciat alteratum. item si ille sit nigris oculis, ille caesiis, nihil, quantum ad formam humanitatis attinet, permutatum est. ita secundum has differentias alteratio sola consistit. at si equus quidem iaceat, homo uero ambulet, et aliud est equus ab homine et alteratum, dupliciter quidem alteratum, semel uero aliud. alteratum est enim, uel quod omnino specie diuer- sum est — et est aliud; omne enim aliud, ut dictum est, etiam alteratum est —, uel quod accidentibus distat, quod ille iaceat, hic ambulet, semel uero est aliud, quod rationabili [*](p, 82) atque inrationabili differentiis dis|gregatur, quae specificae sunt et substantiales dicuntur. est igitur alteratum quod ab alio qualibet ratione diuersum est.

Secundum igitur aliud facientes diuisiones fiunt a generibus in species et definitiones adsignantur, quae sunt ex genere et huiusmodi differentiis, secundum autem eas quae solum alteratum faciunt, alteratio sola consistit et aliquo modo se habendi permutationes.

Quoniam in principio operis huius generis, speciei, differen- [*](13—17] Porph. p. 9, 2—6 (Boeth. p. 34, 15—19). 18 in prin- cipio o. h.] p. 147, 5.) [*](1 facit Em1G item om. EGR, in mg. Hm2, s. l. Lm2 si om. EGL, post ille R, in mg. Hm2 post. ille] iste N caesius La.c. (ce-) Pm1 caecis N cecus C 3 item in ras. L post has add. quo- que HNP, s. l. Lm2 sola s. l. Em2 ut GN 4 uero om. E 5 ab] de P pr. alterum GLm1 6 post uero add. est C enim om. H (quidem add. post est) N, ante est CGPR 7 enim om. G 8 distet R 9 iacet HLm1N ambulat H rationali atque inrationali HLm2R 10 differentia N segregatur CR specificae sunt] differentiae specificae C 13 post facientes add. differentias edd., om. codd. cum cod. C Porph. p. 9,3 et Dauide commentatore p. 177, 23 (Busse); post add. et edd. cum Porph. τέ 14 quae—faciunt (16)] LQ, om. cett. 15 ante sunt add. definitiones Γ definitiones scilicet Δ et] ex Δm2 16 ante alteratio add. at CG alteratio sola consistit] ai έτερότητες μο'νον συνί- ατανται Porph. p. 9, 5 17 et] in CEGLR ad Δ; Porph. v.at aliquo modo] aliquando Γ se add. Em2 habentis R habentibus EGLm1 permutatione R permutationibus CEGLm2 18 huius om. EGR, ante operis s. l. Lm2 specieique EGLNPR; cf. p. 148, 17)

tiae, proprii accidentisque notitiam ad diuisionem atque ad definitionem utilem esse praedixit, idcirco nunc differentiarum ipsarum facta diuisione easdem partitur et segregat, quaenam differentiae diuisionibus ac definitionibus accommodentur, quae uero minime. quoniam igitur diuisio generis ita in species facienda est, ut illae a se species omni substantiae ratione diuersae sint, idcirco non probat assumendas esse eas ad diui- sionem differentias quae uel separabilis uel inseparabilis acci- dentis significationem tenent, idcirco quoniam, ut dictum est, solum faciunt alteratum, aliud uero perficere et informare non possunt. inutiles igitur sunt ad diuisionem hae differentiae quae faciunt alteratum. segregandae igitur sunt communes et propriae a generis diuisione, illae assumendae tantum quae sunt magis propriae. illae enim faciunt aliud, quod generis diuisio uidetur exposcere. ad definitionem quoque eaedem magis propriae plurimum ualent, communes et propriae uelut inutiles segregantur; communes enim et propriae, quo- niam accidens diuersi generis ferunt, nihil substantiae ratione conformant, definitio uero omnis substantiam conatur ostendere. specificae uero differentiae illae sunt quae, ut superius dictum est, speciem informant substantiamque perficiunt; hae sunt magis propriae. eaedem igitur sicut in diuisionem, ita etiam in definitionem assumuntur. ut enim dictum est, eaedem diffe- [*](9 ut dictum est] cf. p. 244, 2. 245, 4 (et p. 242, 19—21). 20 supe- rius] p. 245, 11. 23 ut enim dictum est] infra p. 253, 12 ss. 258, 9 ss. 260, 6 ss.) [*](2 definitionem] defensionem G utile E 4 ac definitionibus om. EG 5 diuisio igitur E 7 eas ante assumendas P, ante esse HN diuisiones NRm1 8 uel inseparabilis om. EGR 9 idcirco—faciunt] uel eas differentias quae faciunt (faciant R) EGL (del. m2) R 10 aliud— alteratum (12) om. EGR 14 aliud faciunt C 15 definitionem] diui- sionem Cm1EGLm1 eadem Em1G 16 plurimum om. EG post ualent add. nam EGL (del. m2) P 17 uelut—propriae om. EGR enim om. CH 18 proferunt Lm2Pm2 procedent m1 praecedunt N a.c. 19 informant N 21 hee CP haec E 22 eaedemque C eadem Em1GL diuisione GN, add. generis GL etiam om. HN et P 23 diffinitione N ut enim—sumuntur om. edd.) rentiae nunc quidem constitutiuae ad definitionem specierum sumuntur, nunc diuisiuae ad partitionem generis accommodantur. ita igitur cum diuisiuae sunt generis, aliud constituunt, in substantiae uero definitione speciei informationem faciunt, cumque magis propriae et aliud faciant et specificae sint, eo quidem quo aliud faciunt, diuisionibus aptae sunt, eo uero quo speciem informant, definitionibus accommodatae sunt. communes autem et propriae quoniam neque aliud faciunt, sed alteratum, neque omnino substantiam monstrant, aeque a diuisione ut a definitione disiunctae sunt.

A superioribus ergo rursus inchoanti dicendum est differentiarum alias quidem esse separabiles, alias uero inseparabiles. moueri enim et quiescere et sanum esse et aegrum et quaecumque his proxima sunt, separabilia sunt, at uero aquilum esse uel simum uel rationale uel inrationale inseparabilia. inseparabilium autem aliae quidem sunt per se, aliae [*](11—249, 4] Porph. p. 9, 7—14 (Boeth. p. 34, 20—35, 6).) [*](2 assumuntur Ea.c. partitionem] coparationem N 3 ita—faciunt (4) in mg. sup. Hm2 Ita igitur cum diuisio generis aliud quaerat. substantia uero speciei informationem Hm1, eadem uerba loco ita—faciunt adiungit N Ita igitur cum ad diuisionem generis aliud querant. aliud uero ad speciei informacionem faciunt Hm3 3 diuisiuae] CHm2LN (priore loco) Pm1 diuisione EG ad diuisionem Hm3R diuisio Hm1N (post. l) Pm1 sunt] CHm2LN (pr. l.), om. EGHm1 et 3 N (post. l.) R, s. l. Pm2 constituunt] CHm2N (pr. l.) Pm2 quaerat Hm1N (post. l.) Pm1 quaerant (uel que-,) Hm3R quam erat EG constituunt quam erat L in substantiae uero definitione] CHm2LN (pr. l.) Pm2 in substantia uero Pm1R substantia uero EGHm1N (post. l.) aliud uero Hm3 4 post uero add. ad Hm3 faciunt om. EHm1N (post. l.) 5 pr. et om. HN, s. l. Pm2 faciunt Lm1Pm1 et] ac C eo] in eo N 6 quidem om. L quod HLm1NP (d er.) uero] modo N 7 quod HRm1 9 sed] sub G monstrat CGm1 11 ergo om. H uero N2; Porph. p. 9, 7 ouv rursus om. H 12 aliae... aliae hm1 separabiles esse Φ 13 alias uero—perceptibile (p. 249, 2) om. C moueri—perceptibile] RΩ, om. cett. 14 ante quaecumque s. l. omnia Λ 15 at—inseparabilia in sup. mg. hm2 acylum ΓΦ acilum ΛΣ, sim. p. 249, 3.250, 20. al. 16 post inseparabilia add. suntPAS<P edd. Busse, om.Rh cum Porph. p. 9,10)

uero per accidens; nam rationale per se inest homini et mortale et disciplinae esse perceptibile, at nero aquilum esse uel simum secundum accidens et non per se.

Superius differentias triplici diuisione partitus est dicens aut communes esse aut proprias aut magis proprias, dehinc easdem alia diuisione in duas secuit partes dicens has quidem aliud facere, illas uero alteratum. nunc tertiam earum quidem facit diuisionem dicens alias esse separabiles, alias inse- parabiles, posse autem de uno quoque cuius multae sunt dif- ferentiae, plurimas fieri diuisiones ex ipsa differentiarum natura manifestum est. nam si omnis diuisio differentiis distribuitur, quorum multae sunt differentiae, multas etiam diuisiones esse necesse est. fit autem ut animal diuidatur quidem hoc modo : animalis alia quidem sunt rationabilia, alia inrationabilia, item alia mortalia, alia inmortalia; item alia pedes habentia, alia minime; rursus alia herbis uescentia, alia carnibus, alia semi- nibus. ita nihil mirum uideri debet, si multiplex differentiae est facta partitio. ac primum quidem cum in ternarium nume- rum differentiae membra secuisset, communes et proprias et magis proprias nuncupauit. secunda uero diuisio communes et proprias intra nomen alteratum | facientis inclusit, magis proprias [*](p. 83) uero intra aliud facientis. haec nero tertia diuisio, quae ait dif- ferentiarum alias esse separabiles, alias inseparabil es, [*](5 Superius... dicens aut eqs.] p. 239, 18. 7 dicens has eqs.| p. 244, 2.) [*](2 perceptibile] ΦΨ perceptibilem cett. (in mg. capacem T) 3 uel] et Γ simium P post accidens add. est Γ, s. l. Lm2, ras. in E et om. ΝΑΣ 4 post se add. est P 5 differentia R 7 dicens in mg. Hm2 8 earum quid R earundem CN quidem post pr. alias C 9 post post, alias add. uero C 14 animal] in animali quod H diuiditur H quidem ante diuidatur Lp, om. brm 15 animalium N edd. quidem post sunt NP, om. H rationalia alia inrationalia H 18 item P 20 post secuisset add. ait HP aut CN et magis—et proprias om. EG 21 nun- cupari H nuncupauerit LPR 22 facientes CNPm1 propria R proprium Em1GLp.c. 23 facientes CN qua CLNRm1)

unam quidem ex alteratum facientibus separabilibus differentiis adiungit, ceteras uero intra inseparabilis differentiae uocabulum claudit. una quidem ex alteratum facientibus. id est propria differentia, et reliqua quae aliud facere demonstrata est, id est magis propria, inseparabiles differentiae esse dicuntur. quarum subdiuisio fit. inseparabilium differentiarum aliae sunt per se, aliae secundum accidens, per se quidem magis pro- priae, secundum accidens uero propriae. per se autem aliquid inesse dicitur quod alicuius substantiam informat. si enim idcirco quaelibet species est, quoniam substantiali differentia constituitur, illa differentia per se subiecto adest neque per accidens aut per quodlibet aliud medium, sed sui praesentia speciem quam tuetur informat, ut hominem rationabilitas. homini enim huiusmodi differentia per se inest, idcirco enim homo est, quia ei rationabilitas adest; quae si discesserit, species hominis non manebit. et has quidem quae substanti- ales sunt, inseparabiles esse nullus ignorat; separari enim a subiecto non poterunt, nisi interempta sit natura subiecti. secundum accidens nero inseparabiles differentiae sunt hae quae propriae nuncupantur, ut aquilum esse uel simum; quae idcirco per accidens nuncupantur, quoniam iam constitutae speciei extrinsecus accidunt nihil subiecti substantiae commo- dantes.