Commentaria in Porphyrium A Se Translatum

Boethius

Boethius. Anicii Manlii Severini Boethii In Isagogen Porphyrii commenta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 48). Schepps, George; Brandt, Samuel, editors. Vienna, Leipzig: F. Tempsky, G. Freytag, 1906.

Explicitis igitur atque expeditis his quae proposuit, id est genere, specie, propriis, differentiis accidentibusque, tractare nunc exequitur illa quae inter haec communia omnia uel quae differentiae sint. et primo omnium simul inter se communiones explicat, post etiam singulorum, et dicit omnium esse com- mune de pluribus praedicari. namque genus praedicatur de speciebus et de indiuiduis, eodem modo praedicatur et differentia de speciebus et de indiuiduis, etiam proprium et de speciebus et de indiuiduis praedicatur, at uero species de solis tantum indiuiduis appellatur. genus enim praedicatur de equis, hominibus, bobus et canibus, id est speciebus, praedi- catur item et de his quae sub ipsis speciebus indiuidua con- tinentur; nam sicut species ipsae canis uel equi uel hominis [*](1 s.] Porph. p. 13, 4 s. 7—12] Porph. p. 13, 6—9. 12—p. 103, 17] Porph. p. 13, 9—21. 13 s.] Porph. 13, 10.) [*](3 et om. C in om. F 5 praedicabitur GK 7 post praedicatur inscript. habet K, post sint (12) CG, post dicit (13) DE COMMVNIB. in ras. Pm2, post praedicatur add. quae sit omnium communio Sm1, del. et s. l. QVE... SIT OMNIV COMMVNIO VEL PROPRIETAS m2, in- script. om. FT; inscriptiones capitum uncis inclusimus ut ex Edit. sec. inlatas; cf. Proleg. DE COMMVNIBVS] Porph. p. 13, 9 Περί τ'ί,ς κοινωνίας (cod. Μ 11ερ· τών χοινών xod ϊούιίν) τών πέντε βωνών, item fere (plerumque και ϊϊίων om.) in seqq. capp. 8 ante ACCIDENTIS add. ET GK PROPRII C proprii accidentisque brm 9 igitur om. C 10 genere] de genere F differentiis accidentibusque] C differentiisque cett. 12 sunt G 13 post singulorum add. proprietates FGK, s. l. Sm2 14 plu- rimis T 16 post. et om. CK 18 enim] autem C praedicatur] ut (om. FK) animal praedicatur FKbrm 19 bubus GT et om. K 21 ipse species K species ipsa PT ipsa (om. species,) CG equus uel homo C)

103
animalia sunt, sic et unus quisque equus uel homo animalia praedicantur. differentiae uero praedicantur de speciebus et de indiuiduis hoc modo. namque homo et equus species sunt, sed rationalis dicitur et ad speciem hominis differentia prae- dicatur. eodem modo et ad Ciceronem. nam cum sub hominis specie indiuiduum sit, et ipse rationalis appellatur. proprium autem de specie praedicatur. cum dicitur species, quod est homo, risibilis et cura dicitur Cicero risibilis, quod est indi- uiduum, monstratur proprium de indiuiduis praedicari. species uero de suis tantum solis indiuiduis praedicatur. interrogatur enim : quid est Cicero? et homo respondetur. accidens uero ante praedicatur de indiuiduis et postea de speciebus. nam si quis dicat : homo sedet, quod est accidens separabile, cum quicum- que singulum hominem, id est indiuiduum, sedere uiderit, tunc id et de specie praedicat, ut dicat : quoniam Cicero sedet, Cicero autem homo est, homo sedet. eodem modo inseparabile de speciebus et de indiuiduis praedicatur.

Expeditis ergo ‘omnium communionibus, generis et differentiae primum communiones differentiasque declarat. et primum dicit generi cum differentia esse commune quod ab utris- que species continentur. nam genus, quod est animal, continet speciem hominis atque equi. porro autem rationale, quod est differentia, continet et hominem et deum, et inratio- [*](18 —p. 105, 9] Porph. p. 13, 22—14, 10. 21 s.] Porph. p. 13, 23.) [*](2 differentia uero praedicatur S 3 et] uel KT 5 eodem] eo CGPST et om. C 7 autem] uero T 12 ante om. C 13 quod] et quod G 14 uiderit] uidere KSa.c. 15 praedicatur GKS ut dicat om. FS quoniam om. P 16 Cicero autem—sedet] cicero sedet. cicero homo est Pm1 cicero homo est. homo sedet m2 post inseparabile add. accidens brm 18 inscript. hic habent KP, in mg. Sm2, post decla(??)at (20) CG, om. F (spatium uacuum) T, post praedicatur add. CAPITVLVM. et s. l. In quo sibi genus differentiae atque (‘lege atque diff,’ Schepss) communicent atque ab inuicem differant S; cf. ad p. 102, 7 COMVNI S GENERIS ex -RE S 19 communibus F 24 et deum et hominem KP pr. et om. ST inrationale] K irrationalis (uel irr-) CFP inrationabilis GST)

104
nale, quod est differentia, continet equum, bouem atque auem, sed ita continet, ut genus semper plures species contineat quam continet differentia. namque genus et ipsas differentias continet. genus enim, id est animal, rationale atque inrationale continet illasque species quae sunt sub rationali; etiam eas [*](p. 37) <quae sunt sub> inrationali, continet genus, |id est animal. at uero differentia, id est rationale, inrationale non continet, sed tantum hominem atque deum. plus igitur genus continet quam differentia. Est autem et alia communio. si quid enim ad quod- libet genus ita praedicatur, ut eius genus sit, et de illis speciebus quae sunt sub illo genere ad quod praedicatur, illud genus appellatur et de indiuiduis quae sub illis speciebus sunt. namque animal genus est hominis, et de animali praedicatur ut genus substantia; genus enim substantia animalis est. ergo illa sub- stantia quae ad hominis genus, id est animal, ita praedicatur ut genus, praedicatur etiam et ad ipsum hominem; dicitur enim homo substantia. praedicatur item illud generis genus etiam de his quae sunt sub specie indiuiduis; dicitur enim Cicero, quod est sub hominis specie indiuiduum, substantia. differentia eodem modo. nam si qua differentia dicta fuerit de alia differentia, ut differentia intellegatur, praedicabitur et ad speciem quae sub illa differentia est ad quam praedicatur, et de illis indi- uiduis quae sub eadem specie sunt. nam ‘ratione uti’ dif- ferentia ad rationalem differentiam ueluti cognata differentia praedicatur, rationabile autem praedicatur ad hominem : [*](1 equum] et equum P 2 post. continet F 3 quam] quod K con- tinet om. C post. continet differentias C 4 id] quod T atque om. Sm1 et s. l. m2 5 illas CPSm1T illasque—continet (7) om. K etiam in ras. Pm2, s. l. T, uel F eas om. FP 6 quae sunt sub add. edd. inrationali] F (post add. etiam), om. cett. 7 id est rationale] rationalis T inrationale om. FT post sed add. rationale K, post tantum s. l. Sm2 9 et om. K 10 ita om. K eius om., litt. er., P 11 illo] ipso C 12 ante indiuiduis add. illis brm 14 est om. C 16 et om. K 18 sub om. G indiuidua F 20 fuerit in mg. Cm2 22 est om. P, er. C, s. l. S quam] quae K 23 differentia om. Kp 24 rationabilem KPSa.r.T 25 rationalem F rationale T)
105
ergo et ratione uti praedicatur ad hominem. idem etiam ratione uti praedicatur ad Ciceronem, quod est indiuiduum sub illa specie ad quam speciem illa differentia, id est rationalis, praedicabatur, de qua praedicabatur ut cognata illa differentia, id est ratione uti. igitur est ista generis differentiaeque communitas, quod ea quae de genere speciei praedicantur ut genus, et de sub eodem genere specie praedicantur et de indiuiduis, et illa quae de differentia praedicatur ut differentia, et de sub eadem differentia specie praedicatur et de indiuiduis. Est autem alia communio, quod quemadmodum interempto genere species interimuntur, sic interempta differentia species sub eadem dif- ferentia interimuntur. nam si interierit animal, homo atque equus continuo periturus est, sin uero differentia, id est ratio- nale, dii atque homines interibunt et nihil eorum erit quod uti ratione possit.

Post demonstrationem igitur communium proprietates eorum differentiasque designat et dicit differentiam primam eam qua genus non solum <a> differentiis, sed etiam speciebus uel pro- priis uel accidentibus differat. namque dicit genus multo de pluribus praedicari quam praedicetur differentia uel species uel accidens uel proprium. namque genus dicitur, id est animal, de quadrupede, de bipede, <de> reptili, id est [*](9—15] Porph. p. 14, 10—12. 16—106, 23] Porph. p. 14, 13—19.) [*](1 ergo—Ciceronem om. K et om. C 3 illa om. CK, post diffe- rentia F 6 specieque S 8 quae de differentia] differentia quae F quae differentia S praedicantur brm 9 praedicantur brm autem om. K 11 sic] sic et FK 13 continuo om. C 14 di T diique (tamen atque) F erit] est C 16 inscript. om. FT, ad namque (20, supra quod HIC) in mg. add. Sm2; DE PROPRIIS] item Edit, secund. lib. V c. 4 ss.; Porph. p. 14, 13 Περί τής διαφοράς, cod. M (et B) περί των ιδίων, item fere in seqq. capp. ET om. C 17 communionum FGPT proprietas GT 18 primam differentiam ST quae Cm1 19 a add. edd. de G uel om. C 21 praedicatur CPST 22 uel proprium uel accidens F 23 quadrupe Cm1F ait. de om. FT tert. de add. brm)

106
de serpentibus, uel de natabili, id est de pisce. quadrupes autem, quod est a bipede differentia, de solis illis dicitur quae quattuor pedes habent, id est equus uel bos, de ceteris autem aliis, id est bipede uel reptili uel natabili, unde genus aequaliter praedicatur, appellari non potest. plus autem genus ab speciebus praedicatur, quod, cum hominis species sit et de solis indiuiduis praedicetur, idem tamen homo de equo uel boue uel cane non praedicatur. at uero animal, quod est genus, de pluribus speciebus praedicatur, id est de homine et de equo et cane et boue et de omnibus quae sunt sub ipsis posita indiuiduis. genus autem a proprio praedicationibus abundat, quod proprium unius speciei semper est et de sub eadem indiuiduis, genus uero de multis speciebus et propriis praedicatur et de sub eisdem indiuiduis. ab accidentibus uero genus magis de plurimis praedicatur, quod, cum unius cygni inseparabile fortasse accidens sit album, animal non solum de cygno praedicatur, sed de omnibus animalibus, etiam non albis, at uero accidens de solis tantum illis quibus insepara- biliter continetur uel quibus separabiliter; nam principaliter de indiuiduis dicitur. quare constat multo de pluribus praedi- cari genus quam accidentia praedicantur, quod accidentia princi- paliter de indiuiduis, genera uero de indiuiduis et de specie- bas et de differentiis praedicantur.

[*](1 de om. KP serpente edd. natatili FKSm2 de om. K 2 dicitur illis K 4 natatili FKSm2 5 appellari] appellari quadrupes C predicari P autem] enim F 6 a FT quod] quia P homo FT post species s. l. una Pm2 sit om. K 7 idem del. Sm2 8 pr. uel] de K uel de T 9 plurimis GPST et de] et Kr uel T 10 et cane et boue] et de cane et de bone P et cane et de boue K et de boue et de cane C uel boue uel cane T hominibus GPST qui PSm2, om. F sunt om. F 11 posita] K positis CGFPa.r.Sm1 positi Pp.r.Sm2T 13 eadem—sub (14) om. F post indiuiduis add. praedicatur C ante propriis s. l. de Sm2 14 de om. GK, s. l. Sm2 15 pluribus FG 16 fortasse om. C (recte?), post cigni T fit C de cigno non solum F 17 sed—albis] C sed etiam de albis non (hon albis Pm2 non om. F albis non om. T) omnibus (aliis add. T) animalibus cett. 21 ante praedicantur add. quae F 22 tert. de om. G 23 de om. T)
107

Sednunc illas differentias accipiamus quibus genus diuiditur, non quibus species formantur.

Hoc autem tale est. quoniam duas diximus differentiarum esse formas, ut aliae sint diuisibiles, aliae constitutiuae, con- stitutiuas illas diximus quae sub eodem filo positae et a sub- alternis generibus descendentes speciem quandam informant [*](p. 38) atque efficiunt, ut est rationale uel mortale, quae hominis speciem constituunt, alias uero diuisibiles, quae genus diuidunt, non speciem informant, id est rationale et inrationale, mortale et inmortale. nunc de illis differentiis iste tractatus habetur quae genus diuidunt, non quae speciem constituunt. nam illae quae genus diuidunt, in differentiarum integro Ioco accipiuntur, illae uero quae speciem constituunt, in generum specierum- que substantia recipiuntur. namque rationale mortalis genus est, porro mortale hominis genus est, et istae constituunt speciem, at uero rationale inrationalis species non est neque genus, nec mortale inmortalis neque genus neque species est. atque ideo quoniam propriam uim differentiarum ista retinent quae neque genera neque species sibi inuicem esse possunt, ipsas nunc differentias accipiamus in quibus nulla quantum ad genus est speciemque communitas. Est etiam generis differentia, namque genus a propriis differentiis prius est. namque si abstuleris genus, omnes simul differentias abstulisti. nam si abstuleris animal, rationale atque inralionale non remanent. porro autem si rationale abstuleris, remanet [*](1 s.] Porph. p. 14, 19 s. 3 (diximus—10)] p. 89, 25 ss. 21—p. 108, 10] Porph. p. 14, 21—15, 2; locus Porph. p. 14, 20 s. ετ·.—άλογον deest.) [*](2 informantur FK 3 tale om. F 4 formas esse F post post. aliae repet. sint F 5 diximus om. T, ante illas P a] K, om. cett. 6 formant F 7 uel] et K hominum F 8 alia Sm1 aliae m2 9 formant CPST 11 diuidunt om. K species S illa PS 18 illa PS specierum generumque PST 15 mortalis P 20 nulla post speciemqne F 21 pr. est om. C post etiam s. l. alia Sm2 post generis add. et differentiae F, fort. recte 22 a om. T 23 nam F)

108
animal. sed si utrasque interemeris differentias, id est ratio- nale uel inrationale, potest tamen quiddam intellegi, quod sit substantia animata sensibilis, id est animal. ita genus sub- latum omnes secum auferet differentias, sublatae differentiae genus secum non interimunt, quod intellegentia genus remanet, id est quoniam potest animal intellegi praeter differentias, ut eius tantum definitionem animo capias et esse dicas substan- tiam animatam atque sensibilem. quae autem talia sunt, ut ipsa interempta interimant, non simul aliis interemptis ipsa interimantur, priora sunt illis quae possunt interimere. Est etiam alia differentia, quod genus semper in eo quod quid sit praedicatur, ut dictum est, differentia uero in eo quod quale sit. sed hoc frequentius inculcatum est atque ideo a nobis praetermittendum est. Est etiam alia differentia, quod ad omnem speciem unum semper genus aptatur. homo enim unum tantum genus habet, ut animal appelletur, in unam autem speciem plurimae differentiae poterunt com- modari. namque homo et rationale est, quae differentia est, et mortale, quae eadem differentia est, et sensibile, quibus scilicet omnibus ab aliis differt, differt enim his omnibus, quod sensibilis est ab insensibilibus, quod rationalis ab inrationa- bilibus, quod mortalis ab inmortalibus. Est etiam alia dif- ferentia, quae superius dicta est. nam genus speciei ita est ut materies, differentia uero ut figura. nam sicut in aeris materiem ueniens figura statuam efficit, ita animali, id est generi, ueniens differentia, id est rationale uel inrationale, facit hominis uel pecudis speciem. Quae autem communi- [*](10-13] Porph. p. 15, 2—4. 14—22] Porph. p. 15, 4-6. 23—27] Porph. p. 15, 6 s. 23 superius] p. 94, 11 ss. 27—p. 109, 3] Porph. p. 15,7 s.) [*](1 interemeris] CFPSm1 interimeris GSm2T interimis K 2 uel] FKPS et GT atque C; cf. ad p. 94, 13 quoddara CK 4 aufert FK auferet (aufer*et C) post differentias CK 9 non] non autem F 11 sem- per in mg. Cm2, ante genus F 14 ideo] CT id cett. ideo id edd. 17 una C specie Cp.r. 19 est om. C 21 inrationalibus T 25 facit C 27 fecit Sa.c.T)
109
tates uel proprietates generis <et differentiae> fuerunt, hactenus dixit. et fortasse erunt etiam aliae, quae propter breuitatem supersedendae atque omittendae sunt.

Nunc autem de generis uel speciei communitatibus proprie- tatibusque tractatur. et dicit genus et speciem commune habere de pluribus praedicari, sicut dictum est. nam genus et de speciebus pluribus praedicatur et earum indiuiduis et item species de sub se plurimis indiuiduis appellatur. et hic quoque illae species accipiuntur quae magis species sunt. nam si subalternae accipiuntur, non magis species quam genera uidebuntur. nam quae subalternae species sunt, etiam genera sunt, et erit absurdum et huic propositioni inconueniens de generum inter se differentiis communibusque tractare. acci- piantur illae tantum species quae uere species et magis spe- cies appellantur. Est etiam alia eorum communio, quod sicut genus ab specie primum est, sic species ab indiuiduis primae sunt. nam si genus auferas, species abstulisti, si species abstu- leris. genera non peribunt. porro si species abstuleris, indiui- dua morientur, si indiuidua interierint, species manent. Est etiam his alia communio, quod quemadmodum genus quid sit totum declarat, sic etiam species. nam totum quod est rationale atque inrationale, a genere declaratum est; dicitur enim quicquid fuerit rationale uel inrationale, id esse animal. [*](4—16] Porph. p. 15, 9–12. 16—20] Porph. p. 15, 12 s. 21—p. 110, 5] Porph. p. 15, 13 (το δλον χτλ.).) [*](1 et differentiae add. brm; cf. Porph. p. 15, 7 fuerint CFm1, recte? 3 sunt ante atque CG 4 inscript. om. F (linea uacua) T, in mg. add. Sm2; cf. ad p. 102, 7 ET om. C 6 tractatus est (est om. F). et FS speciem] T species cett.; Porph. p. 15, 10 είδος 8 post. et] et de S earum] G eorum cett. 10 post. species om. F 11 accipiantur S nam Sm1 quae s. l. m2 namque FP 12 subalterna C 13 post. et om., inconueniensque huic propositioni C 14 communibnsque] KPp.r.Sm1 commnnionibusque FGPa.r.Sm2T communitatibusque C post accipiantur add. igitur edd. 15 uerae FS 16 etiam] enim F 17 pr. a S 18 pr. speciem F 21 alia his C quid] quod Cm1F)

110
sic igitur totum quid sit, a genere declaratur. porro autem quid sit tota hominum diuersitas, id est indiuiduorum, a sola specie declaratur, cum dicitur homo. nam et Scytha et Indus et totum quiequid in indiuiduis est, uno solo hominis, id [*](p. 39) est speciei nomine continetur. |

Dissertis igitur generis specieique communibus ad proprie- tates eorum uel differentias transitum fecit dicens differre inter se genus et species, quod genera species con- tinent, numquam rursus genera ab speciebus propriis continentur. oportet autem, ut dictum est, in hoc tractatu non subalternas, sed magis species considerari. genus enim plurimarum specierum est continens et unum omnium et totum et omnibus et singulis. quod si ita est et genus a suis speciebus singulis maius est atque ideo eas dicitur continere, non est dubium quin ea ipsa genera quae continent species, ab his ipsis contineri non possint. Insuper omnia genera prae- iacent. hoc uidetur dicere quod omnia genera prius sint ab his speciebus quae sub ipsis positae continentur. nara sicuti materies prima est ab illa re quae ueniens in materiem formam constituerit atque figurauerit, sic etiam prius est genus ab illa specie quam ueniens differentia formabit atque constituet. nisi enim in generibus differentia uenerit, species numquam con- stituentur. quare praeiacent, id est praesunt et antiquiora sunt genera speciebus suis. atque ideo si genera interimantur, [*](6—11] Porph. p. 15, 14—16, 17—25] Porph. p. 15, 16—18. 25—p. 111, 5] Porph. p. 15, 18—21.) [*](3 cum] quoniam S 4 in om KGP, add. Cm2, et S 6 inscriut. om. F (linea uacua) T, in mg. add. Sm2; cf. ad p. 105, 16 7 Dis- seratis Ga.c.PSa.c. communionibus KT 8 uel] et ad C 10 rur- sum PS 11 in del. Sm2 12 enim] autem F 14 pr. et om. FK, s. l. Sm2 15 dicitur eas C 16 genera ipsa C 17 possunt FPT praeiacent] placent F 18 ab om. C 19 posita CGPS sicut K 20 prima in prius mut. Sm2 materiem] KPSm2 materiam CFGSm1T 23 differentiae uenerint S constituetur Ga.c.T 25 suis om C)

111
species quoque peribunt; nam si animal sustuleris, hominem pecudemque sustulisti. si uero species interimantur, non con- tinuo genus interibit; nam si homo perierit, animal continuo non interemptum est, alia enim remanebit species de qua ipsum animal, id est genus praedicetur. atque ideo genera ab speciebus suis priora dicuntur. Et quod omnia genera uni- uoce de speciebus praedicentur, species ipsae de generibus numquam. hoc, ut arbitror, in hesterna lucubra- tione iam dictum est. nam genera semper de speciebus uni- uoce praedicantur. homo enim et homo est et animal. porro autem animal genus est hominis et praedicatur animal de homine. quoniam ergo animal de homine praedicatur et dici- tur homo animal, animal et homo uno animalis nomine nuncu- pantur. sed his ipsis definitio una conueniet. est enim animal substantia animata sensibilis, quod non absurdum est in homine dici. nam si homo ipse animal dicatur, non erit absurdum dici de homine ‘substantia animata sensibilis’. igitur genus de speciebus suis uniuoce praedicatur, quod eodem nomine et eadem definitione conueniat. at uero species non modo uniuoce non praedicantur de generibus suis, sed nec omnino praedi- cantur; nulla enim res minor de maiore poterit praedicari. atque ideo, quoniam species minores sunt suis generibus, de generibus suis neque uniuoce neque aliquo modo poterunt appellari.

Amplius omnia genera abundant complexione sub se positarum specierum, ipsae species abundant generum suorum propriis differentiis.

[*](6—8] Porph. p. 15, 20 s. 8 in hesterna lucubratione] p. 18, 1 ss. 25—27] Porph. p. 15, 21—23.)[*](1 quoque om. F 3 interibit] peribit C non continuo C 5 a G 8 nt om. PS 10 et homo est et] est C post animal repet. est F 11 hominis est C 14 ante his s. l. et Sm2 15 quod] sed quod G ia] de C 16 si] cum CT animal ipse C 17 de homine dici C 19 conueniet PT 20 pr. praedicatur Ca.c.K 22 sunt om. F suis om. K, post generibus FGPT de generibus suis om. KP 23 po- terint FS)
112

Quod dicit proinde est ac si diceret : omne quod genus est, plures sub se species continet, omne quod species, plures in se differentias habet. genus enim, id est animal, in hoc homine, id est specie, superabundat et superest, quod homo solum homo est, animal uero non solum homo, sed etiam bos uel auis uel alia huiusmodi. species uero in eo superant genera sua, quod eas differentias quas species in actu habent, eas genera non habent. nam, sicut superius dictum est, genera differentias illas quas habent sub se species positae, potestate continent, non etiam re. atque ideo species quae est homo, uel alia species, sicut est equus, a genere suo, animali, in hoc abundant et supersunt, quod animal ipsum per se neque ratio- nale neque inrationale est, at uero homo uel equus hoc ratio- nale, illud uero rationis expers.

Illud etiam, quod species numquam magia genus fiet, rursus et genus numquam magis species fit.

Et ut sciremus hic non de subalternis speciebus, sed de illis magis speciebus specialissimisque tractari, quid ait? quod ea quae sunt genera, magis species fieri numquam possunt neque magis species aliquando fieri magis genus. nam species numquam genus est. quicquid enim fuerit species, genus non erit neque quicquid fuerit genus, species erit. quare constat in his eum tractatibus de speciebus solis, non etiam de sub- alternis disserere. subalternae enim possunt esse etiam genera, magis species uero, ut ipse ait, numquam genera esse possunt.

[*](8] superius] p. 93, 5 ss. 15 s.] Porph. p. 15, 23 s.)[*](2 omne] omneque C post species add. est C post iu se add. habet G 3 hoc om. F nomine Sm2 4 species Fin specie G superhabundabat C 6 eo] hoc T genera superant C 9 species sub se P 11 est om. P ante animali add. id est C 13 uero om. GK 14 rationis expers] irrationale F, post expers s. l. add. est Sm2, ante rationis edd. 16 rursum T et magis (in mg. Sm2) genus numquam FS 17 alternis PST 18 quid] quod C 19 numquam fieri CSa.c. 20 pr. magis om. C magis genus fieri C 22 post. erit] non erit CGKP, fort. recte 24 etiam] et T etiam et KS)
113

Sed postquam de generum specierumque communitatibus differentiisque tractatus est habitus, ad genera propriaque trans- gressus est. |

[*](p. 40)

Generis et proprii commune hoc est, adhaerere spe- ciebus et amplecti.

Dicit genera et propria in hoc sibi esse consimilia, quod omne genus a suis speciebus numquam recedit. eodem modo et propria. nam si dixeris ‘homo’, cum ipso homine continuo animal nominasti, quod ipsius hominis, id est speciei genus est. at nero etiam si hominem dixeris, eius etiam proprium continuo cum homine nominasti; omnis enim homo risibilis est. ita semper genus et propria suis speciebus inserta et quodammodo conglutinata sunt.

Similiter et genus praedicatur de speciebus et pro- prium de his quae sui participantia sunt.

Et aequaliter, inquit, omnes species eidem generi supponun- tur et ad eas genus illud appellatur, sicut propria ad ea prae- dicantur quae sui participare possunt. namque aequaliter genus animal de homine dicitur et de equo et de boue et de ceteris animantibus, quemadmodnm et risibile, id est proprium, de Hortensio dicitur et Cicerone et de singulis indiuiduis quae sub eadem specie continentur, ad quam speciem proprium, id est risibile, poterit praedicari.

Adhuc commune est ipsis uniuoce praedicari. nam genus [*](4—14] Porph. p. 16, 1—3. 15-24] Porph. p. 16, 3-6. 25 p. 114. 7] Porph. p. 16, 6 s.) [*](3 post est add. sermo FGK, s. l. Sm2 4 inscript. om. F (linea uacua) T; cf. ad p. 102, 7 COMMVNIONE S 5 hoc om. C 6 et] et eas brm amplectar! CPSm1T, ad amplecti s. l. ł tari, sed del. G amplexari r, recte? 7 in om. K conscia P 8 numquam ante a C 13 proprium T 16 hiis F iis K 17 Et om. P, s. l. S 18 ea CPS sicut] Cm2T sic cett. 19 sibi T participari F participantur (om. possunty T 20 animal om. CST alt. et tert. de om. K tert. et quart. de om. C et de boue om. F 24 post risibile repet. proprium GS 25 Adhuc—praedicari om. CP, del. Sm2)

114
de suis speciebus, ut dictum est, uniuoce praedicatur et risi- bile de ea specie cuius est proprium, uniuoce praedicatur : namque et homo est et risibile. porro autem si quis dicat hominem esse animal rationale et mortale et dixerit risibile esse animal rationale et mortale, non errabit. aequaliter igitur et genus de speciebus suis et propria de ea specie cuius sunt propria, uniuoce praedicantur.

Differt autem utrumque, quod genus primum et secundum est proprium. genus enim si ab specie primum est, proprium autem uni tantum speciei adhaeret et eidem aequale est, non est dubium quoniam genus, quod specie maius est, proprio etiam speciei maius sit. nam ut sit risibile, animal prius est. namque ut aliqua species informetur, propriis et differentiis primo erit genus, ubi illa conueniant, sicut frequentius inculcatum est. Accedit etiam quod genus de plurimis spe- ciebas praedicatur. namque genus, id est animal, de pluribus, at uero proprium, id est risibile, de sola tantum hominis specie praedicatur. unde fit ut semper propria de speciebus suis conuer- sim praedicari possint, species autem de generibus numquam. neque enim omne quod animal est, homo est neque omne quod animal est, risibile est. potest enim esse et equus et hinnibile id [*](1 ut dictum est] p. 111, 6 ss. 8—16] Porph. p. 16, 8—10 16—p. 115, 4] Porph. p. 16, 10—14.) [*](1 de] et de S et—praedicatur om. P, del. Sm2 2 eadem FGK 3 nam qui est homo, est Brandt risibile] risible est CK 4 pr. et om. F 5 et] KT edd., om. cett. 6 et om. CK genus post suis F eadem KSm2 8 inscnpt. om. F (linea uacua) Sm1T, in inf. mg. DE GENERE QD prius est et proprium postea Sm2; cf. ad p. 105, 16 10 a FT 12 quoniam in quin mut. Sm2 quo Cm1 13 est] FT est sit (sit del. m2) S sit CGKP ante proprio add. quin FGKP quia CSm1 quod m2 quasi T namque CF risibile sit K 14 nam ST informentur F formetur T 15 conueniant] GKPm2T conueniat S conuenient C conueniet FPm1 16 pluribus T 17 est (del. Pm2) id est PT post pluribus (plurimis F) add. dicitur F, s. l. Sm2 20 praedicari possint] praedicentur FK genere G edd. 21 enim om. CG alt. est om. C)

115
quod animal nominatur. porro autem omne quod est homo, id risibile est et omne quod risibile est, id homo est. possunt autem propria et species sibi ipsa conuerti et conuersim ad se inuicem praedicari. Praeterea omni speciei quie- quid fuerit proprium, omni et soli est. namque risibile et omnibus hominibus est et solius hominis speciei euenit. at uero animal, quod genus est, etsi uni speciei inest, non tamen soli. namque animal omni homini inest, non soli tamen homini, quia inest etiam pecudi et ceteris animantibus. oportet autem hic illa propria intellegere quae magis propria sunt, id est quae integre propria nominantur; quae sunt huiusmodi, ut et uni speciei et omnibus insint. differunt ergo in hoc quoque genera et propria, quod propria et uni speciei et omnibus indiuiduis in ea specie sunt, genera uero omnibus quidem indiuiduis in ea specie sunt sub eodem genere, non tamen uni soli speciei, quoniam genus semper de plurimis praedi- catur. unde fit ut sublata propria non auferant genus, sublatis uero generibus ipsa quoque propria auferan- tur. nam si sustuleris proprium, id est risibile, remanet hinni- bile, remanet natabile. si uero genus sustuleris, simul quoque species sustulisti, si species sustuleris, propria etiam quae sunt speciebus, simul interibunt. itaque sublatis generibus propria sustuleris, sublatis propriis simul genera non auferuntur.

Peractis igitur generum propriorumque differentiis ad gene- rum accidentiumque communitates uel proprietates transitum [*](4—23] Porph. p. 16, 14—18. 24-p. 116, 7] Porph. p. 16, 19-17, 2.) [*](1 id] idem uid. F 3 autem] enim ST ipsa om. F ante sibi K 4 Praeterea om. P 5 omni] et omni edd., fort recte; Porph. p. 16, 15 ■καί ρ,ονψ και άεί 6 soli brm conuenit F 7 uni] omni C 12 sint P 13 alt. et om. F 14 eadem K sunt] nominantur (del. m2) insunt C genera—sunt om. K 15 in ea specie sunt om. CPT tamen s. l. Cm2 16 pluribus FKSa.c. 18 uero] quoque C quoque] uero C auferuntur G 20 natatile FGKSm2 quoque om. K 22 post itaque add. si G 23 auferantur PS auferentur edd. 24 inscript om. F (linca uacua) T; cf. ad p. 102, 7)

116
fecit et unam eorum praedicat communitatem, quae est quod de pluribus praedicantur. namque sicut genus de plurimis speciebus praedicatur, ita etiam separabile accidens uel inseparabile de plurimis speciebus appellatur. dicitur enim et de coruo et de homine Aethiope nigrum et de equo et de [*](p. 41) homine moueri, quod illud est insepa|rabile accidens, illud uero separabile. et quoniam longius a se distant, idcirco unam eorum solam communionem dixit et alias si quae forte essent quaerere supersedit.

[*](10)

Differt autem genus ab accidenti, quod genus ante species est, accidentia uero speciebus posteriora sunt. semper genera super species et his praeiacere et esse maiora superius demonstratum est. namque prius est animal ab homine, atque ideo consumptum animal species quoque consumit, con- sumptae species non interimunt genera. at uero accidens postea necesse est ut sit, quam sunt ipsae species. erit enim prius aliquid cui possit accidere. omne enim accidens praeter illud cui accidit, esse non potest. atque ideo prius erit aliqua res ubi accidat, quam est ipsum accidens. necesse est igitur omne accidens post species inueniatur et magis post indiuidua, quibus principaliter possit accidere. Huc accedit quod generis participantia aequaliter participant, sicut omne genus speciebus suis aequaliter genus est, ut saepius dictum est, [*](10—22] Porph. p. 17,3—6. 14 superius] p. 110, 17 ss. 22—p. 117, 15] Porph. p. 17, 6-10.) [*](2 quod] quae P plurimis T; Porph. p. 16, 20 κατά πλειονων praedicatur GKS nara S 3 pluribus K 4 pluribus K appel- latur] praedicatur FK et om. FGKP 5 quart. de om. CG 6 est illud (illud del. m2) P 9 super dixit P 10 inscript. om. F (linea uacua) Sm1T, SIT om K, DE PROPRIIS GENERIS (-RI S) ET ACCIDENTIS (-TΙ S) PSm2; cf. ad p. 105, 16 11 accidente C genus om. PST 12 posteriora] CGT propria Pa.c. propiora p.c. priora Sm1 inferiora FKSm2 13 genus FGPST species <esse> Brandt maius F 17 sunt] sint F 18 praeter] propter CF 20 ubi] CPST cui FGK; cf. p. 129, 4 accidit PSm1 pr. est om. T post. est del. C 24 sepe KP)

117
et species omnes aequaliter suo generi participant, namque equus et homo aequaliter animalia sunt neque equus homine plus neque homo equo, at uero accidentia non aequa- liter participant, nam cum separabile accidens sit moueri, possunt aliae inter se species eodem accidenti participantes tardius uelociusque moueri. et de inseparabili accidenti eodem modo, est enim ut aliquis nigrioribus oculis sit et alius quam- uis nigris, tamen purpureis, atque ideo et intentionem et remissionem recipit accidens, nam et candidum quod did- tur, et magis et minus dicitur et alia huiusmodi. quare distant haec duo, quod genere quae participant, aequaliter participant, accidenti fortasse non aequaliter, huc accedit quod genera non modo ante indiuidua, sed ante species sunt, accidentia uero non modo post species, sed etiam post indiuidua sunt; ipsis enim principaliter accidunt, ut dictum est. Est etiam dif- ferentia quae iam superius dicta est. nam genus in eo quod quid sit praedicatur, accidens uero in eo quod quale sit aut quomodo se habeat, nam si quid sit Socrates interroges, ‘homo’ atque ‘animal’ respondetur, si uero qualis sit, fortasse ‘caluus’ aut ‘simus’, quae accidentia sunt insepara- bilia. sin uero quomodo se habeat, aut ‘iacet’ respondetur aut ‘sedet’ aut quod aliud faciens contigerit. [*](16 superius] p. 56, 14 ss. 16—22] Porph. p. 17, 10—14.) [*](1 generi suo PST 2 animalia sunt] generi suo participant in eo quod animalia sunt T 3 ante equo add. plus FGK 5 species inter se GP eidem Cm2GK 6 uelociusue S (ue add. m2) uel cicins T accidente CP 8 post tamen add. ita CPS (del. m2) T post purpu- reis add. ut candidius appareant C et remissionem et intentionem C 9 candidus (ras. ex candidius PS) PST magis candidum C quod om. C quid PSm2 10 magis] maius GPS uelocius C et minus om. CPS dicitur om. PT alia] cetera C 11 generi K 12 accidentia FKSm2 15 etiam] enim CF post differentia add. inter genus et accidens C 16 nam—habeat om. P 17 in eo om. C 18 socrates sit F 21 si S quoquo modo F sese GPSm1 22 quod] F quid cctt. edd. <si>quid Brandt facere brm)
118

Ergo quoniam generis ad speciem et differentiam, ad pro- prium et accidens diuisa substantia est, nunc uero posteriora persequitur, sunt autem omnes differentiae uiginti. nam cum quinque res sint et una quaeque ipsarum ad alias quattuor quattuor item differentias habeat, quinquies quaternis uiginti differentiae efficiuntur, nam si genus differt ab specie, proprio, differentia, accidenti, quattuor differentiae fiunt, sin uero species differt a genere, proprio, differentia, accidenti, item quattuor; quae iunctae cum superioribus octo fiunt, et si differentia distat ab specie, proprio, genere, accidenti, aliae quattuor supercre- scunt; quae iunctae cum octo prioribus duodecim faciunt, at uero si proprium differt a genere, specie, differentia et accidenti, aliis quattuor differentiis super duodecim positis omnes sedecim diffe- rentiae fiunt, quodsi accidentis quoque differentias ad quattuor reliqua duxeris, quattuor super sedecim crescentibus uiginti omnes differentiae perficiuntur, quarum ita uiginti sunt, ut ad suffi- cientem doctrinae cumulum decem tantum differentiae nume- rentur. nam quod dictum est genus differre a differentia, specie, proprio et accidenti, quattuor fuere differentiae, si autem dif- ferentiam dicamus differre <ab> specie, proprio et accidenti, super- [*](1—p. 119, 24] Porph. p. 17, 14—18, 9.) [*](1 post quoniam add. substantia, om. post diuisa F ad speciem generis Cm1GKP ad speciem—accidens] a specie et differentia et proprio et accidenti F ad] et T et ad K 2 et om. P uero om. F 8 subsequitur, del. sub C ante sunt add. QVOT SINT DIFFERENTIAE OMNIVM P 4 sint quinque res C quaeque om. CPST ad alias] ab aliis FKSm2 post quattuor add. distet et F edd. distet K 5 item om. Get item K et item quatnor edd. qua- ternis] Cp. c. quaternas a. c. quaterni cett. 6 a F 7 ante accidenti add. et Tbmr quattuor—accidenti (8) om. T fiunt] sunt FK 8 ante accidenti add. et S ante quattuor add. aliae F edd. 9 iuncta G cum om. FT fiant P 10 a FT ante accidenti add. et Tbmr ante aliae add. sin G 11 coniunctae, del. con C superioribus P fiunt CP 14 fiunt in sunt mut. F 15 dixeris KP crescentibus positis T 16 quae brm ita—ut] uiginti FK ita om., post sunt add. quae P 17 numerantur FK 18 a om. T proprio specie F 20 a add. brm, ab Brandt)

119
uacuum est differentiae cum genere differentias commemorare, cum iam prius commemorauerimus, quando generis ad dif- ferentiam differentias diximus, eisdem enim, ut opinor, differt differentia a genere quibus differebat genus a differentia, itaque relinquenda est haec differentia qua distat differentia a genere, quoniam iam superius dicta est, cum diceretur quid genus, distaret a differentia, remanent igitur tres differentiae, quibus [*](p. 42) ipsa differentia ab specie, proprio et accidenti distat, et cum superioris generis ad alia quattuor differentiae fuerint, nunc uero differentiae ad alia tres distantiae uideantur, septem hae distantiae fiunt, at uero species quid a genere distet, iam tunc dictum est, cum dicebatur quid genus distet ab specie, quid autem a differentia discreparet, tunc demonstratum est, cum diceremus in quo differentia ab specie discerneretur, remanent igitur duae speciei, id est cum proprio et accidenti differentiae, quae iunctae cum superioribus septem nouem differentias effi- ciunt. restat igitur una proprii et accidentis differentia quae dicatur, nam quid a genere distet dictum est, cura quid genus distaret a proprio diceretur, porro quid ab specie, dudum dicebatur, cum quid species a proprio differret enumerabatur, porro autem quid a differentia, etiam id dictum est, cum a proprio differentia separaretur.

Sed nunc quemadmodum differentia ab specie, proprio acci- dentique discernatur, uideamus.

[*](3 differentias ante generis F eisdem] Schepss hisdem codd. p iisdem brm ut s. l. C 6 quid] C quod FGPST uel quod quid (sic) K 8 a FT 9 superiores C 10 uero om. C alias CP uidentur F 11 distat P 12 quid] Cm2PS quod Cm1FGT quo K a FP quid] quo FK 13 a om. FKP discrepet C distaret FK 14 dicerem CPSm1 (diceretur m2) T a FT 15 post duae add. differentiae FK id est om. FK, del. et ante speciei s. l. add. Sm2 differentiae om. FK 16 efficiunt] accipiunt P 17 una om. P 18 nam quid] nunquid F a] de CGPSm1T 19 ab om. P s. F post specie add. distaret FK, s. l. Sm2 21 quod C ad differentiam CP 23 discerni- tur CPST)
120

Et est communio differentiae et speciei quod aequaliter species sub se indiuiduis se permittit et aequaliter iudiuidua specie ipsa participant; namque omnes homines aequaliter homines sunt et hominis participatione aeque participant, eodem modo etiam differentia; namque omnes homines aequaliter rationales sunt et rationabilitate, quae est differentia, omnes qui ratione participant, aeque participant. Est etiam alia communitas, quod quemadmodum species numquam deserit ea quorum spe- cies est et quibus superest, sic et differentia numquam ea deserit quae distare ab aliis facit, namque Socrates quoniam sub specie hominis est, numquam ab hominis specie deseritur; semper enim Socrates homo est. at uero differentia Socratem, quoniam Socrates rationalis est, numquam deserit; semper enim Socrates rationale animal est.