Commentaria in Porphyrium A Se Translatum
Boethius
Boethius. Anicii Manlii Severini Boethii In Isagogen Porphyrii commenta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 48). Schepps, George; Brandt, Samuel, editors. Vienna, Leipzig: F. Tempsky, G. Freytag, 1906.
Explicitis igitur atque expeditis his quae proposuit, id est genere, specie, propriis, differentiis accidentibusque, tractare nunc exequitur illa quae inter haec communia omnia uel quae differentiae sint. et primo omnium simul inter se communiones explicat, post etiam singulorum, et dicit omnium esse com- mune de pluribus praedicari. namque genus praedicatur de speciebus et de indiuiduis, eodem modo praedicatur et differentia de speciebus et de indiuiduis, etiam proprium et de speciebus et de indiuiduis praedicatur, at uero species de solis tantum indiuiduis appellatur. genus enim praedicatur de equis, hominibus, bobus et canibus, id est speciebus, praedi- catur item et de his quae sub ipsis speciebus indiuidua con- tinentur; nam sicut species ipsae canis uel equi uel hominis [*](1 s.] Porph. p. 13, 4 s. 7—12] Porph. p. 13, 6—9. 12—p. 103, 17] Porph. p. 13, 9—21. 13 s.] Porph. 13, 10.) [*](3 et om. C in om. F 5 praedicabitur GK 7 post praedicatur inscript. habet K, post sint (12) CG, post dicit (13) DE COMMVNIB. in ras. Pm2, post praedicatur add. quae sit omnium communio Sm1, del. et s. l. QVE... SIT OMNIV COMMVNIO VEL PROPRIETAS m2, in- script. om. FT; inscriptiones capitum uncis inclusimus ut ex Edit. sec. inlatas; cf. Proleg. DE COMMVNIBVS] Porph. p. 13, 9 Περί τ'ί,ς κοινωνίας (cod. Μ 11ερ· τών χοινών xod ϊούιίν) τών πέντε βωνών, item fere (plerumque και ϊϊίων om.) in seqq. capp. 8 ante ACCIDENTIS add. ET GK PROPRII C proprii accidentisque brm 9 igitur om. C 10 genere] de genere F differentiis accidentibusque] C differentiisque cett. 12 sunt G 13 post singulorum add. proprietates FGK, s. l. Sm2 14 plu- rimis T 16 post. et om. CK 18 enim] autem C praedicatur] ut (om. FK) animal praedicatur FKbrm 19 bubus GT et om. K 21 ipse species K species ipsa PT ipsa (om. species,) CG equus uel homo C)
Expeditis ergo ‘omnium communionibus, generis et differentiae primum communiones differentiasque declarat. et primum dicit generi cum differentia esse commune quod ab utris- que species continentur. nam genus, quod est animal, continet speciem hominis atque equi. porro autem rationale, quod est differentia, continet et hominem et deum, et inratio- [*](18 —p. 105, 9] Porph. p. 13, 22—14, 10. 21 s.] Porph. p. 13, 23.) [*](2 differentia uero praedicatur S 3 et] uel KT 5 eodem] eo CGPST et om. C 7 autem] uero T 12 ante om. C 13 quod] et quod G 14 uiderit] uidere KSa.c. 15 praedicatur GKS ut dicat om. FS quoniam om. P 16 Cicero autem—sedet] cicero sedet. cicero homo est Pm1 cicero homo est. homo sedet m2 post inseparabile add. accidens brm 18 inscript. hic habent KP, in mg. Sm2, post decla(??)at (20) CG, om. F (spatium uacuum) T, post praedicatur add. CAPITVLVM. et s. l. In quo sibi genus differentiae atque (‘lege atque diff,’ Schepss) communicent atque ab inuicem differant S; cf. ad p. 102, 7 COMVNI S GENERIS ex -RE S 19 communibus F 24 et deum et hominem KP pr. et om. ST inrationale] K irrationalis (uel irr-) CFP inrationabilis GST)
Post demonstrationem igitur communium proprietates eorum differentiasque designat et dicit differentiam primam eam qua genus non solum <a> differentiis, sed etiam speciebus uel pro- priis uel accidentibus differat. namque dicit genus multo de pluribus praedicari quam praedicetur differentia uel species uel accidens uel proprium. namque genus dicitur, id est animal, de quadrupede, de bipede, <de> reptili, id est [*](9—15] Porph. p. 14, 10—12. 16—106, 23] Porph. p. 14, 13—19.) [*](1 ergo—Ciceronem om. K et om. C 3 illa om. CK, post diffe- rentia F 6 specieque S 8 quae de differentia] differentia quae F quae differentia S praedicantur brm 9 praedicantur brm autem om. K 11 sic] sic et FK 13 continuo om. C 14 di T diique (tamen atque) F erit] est C 16 inscript. om. FT, ad namque (20, supra quod HIC) in mg. add. Sm2; DE PROPRIIS] item Edit, secund. lib. V c. 4 ss.; Porph. p. 14, 13 Περί τής διαφοράς, cod. M (et B) περί των ιδίων, item fere in seqq. capp. ET om. C 17 communionum FGPT proprietas GT 18 primam differentiam ST quae Cm1 19 a add. edd. de G uel om. C 21 praedicatur CPST 22 uel proprium uel accidens F 23 quadrupe Cm1F ait. de om. FT tert. de add. brm)
Sednunc illas differentias accipiamus quibus genus diuiditur, non quibus species formantur.
Hoc autem tale est. quoniam duas diximus differentiarum esse formas, ut aliae sint diuisibiles, aliae constitutiuae, con- stitutiuas illas diximus quae sub eodem filo positae et a sub- alternis generibus descendentes speciem quandam informant [*](p. 38) atque efficiunt, ut est rationale uel mortale, quae hominis speciem constituunt, alias uero diuisibiles, quae genus diuidunt, non speciem informant, id est rationale et inrationale, mortale et inmortale. nunc de illis differentiis iste tractatus habetur quae genus diuidunt, non quae speciem constituunt. nam illae quae genus diuidunt, in differentiarum integro Ioco accipiuntur, illae uero quae speciem constituunt, in generum specierum- que substantia recipiuntur. namque rationale mortalis genus est, porro mortale hominis genus est, et istae constituunt speciem, at uero rationale inrationalis species non est neque genus, nec mortale inmortalis neque genus neque species est. atque ideo quoniam propriam uim differentiarum ista retinent quae neque genera neque species sibi inuicem esse possunt, ipsas nunc differentias accipiamus in quibus nulla quantum ad genus est speciemque communitas. Est etiam generis differentia, namque genus a propriis differentiis prius est. namque si abstuleris genus, omnes simul differentias abstulisti. nam si abstuleris animal, rationale atque inralionale non remanent. porro autem si rationale abstuleris, remanet [*](1 s.] Porph. p. 14, 19 s. 3 (diximus—10)] p. 89, 25 ss. 21—p. 108, 10] Porph. p. 14, 21—15, 2; locus Porph. p. 14, 20 s. ετ·.—άλογον deest.) [*](2 informantur FK 3 tale om. F 4 formas esse F post post. aliae repet. sint F 5 diximus om. T, ante illas P a] K, om. cett. 6 formant F 7 uel] et K hominum F 8 alia Sm1 aliae m2 9 formant CPST 11 diuidunt om. K species S illa PS 18 illa PS specierum generumque PST 15 mortalis P 20 nulla post speciemqne F 21 pr. est om. C post etiam s. l. alia Sm2 post generis add. et differentiae F, fort. recte 22 a om. T 23 nam F)
Nunc autem de generis uel speciei communitatibus proprie- tatibusque tractatur. et dicit genus et speciem commune habere de pluribus praedicari, sicut dictum est. nam genus et de speciebus pluribus praedicatur et earum indiuiduis et item species de sub se plurimis indiuiduis appellatur. et hic quoque illae species accipiuntur quae magis species sunt. nam si subalternae accipiuntur, non magis species quam genera uidebuntur. nam quae subalternae species sunt, etiam genera sunt, et erit absurdum et huic propositioni inconueniens de generum inter se differentiis communibusque tractare. acci- piantur illae tantum species quae uere species et magis spe- cies appellantur. Est etiam alia eorum communio, quod sicut genus ab specie primum est, sic species ab indiuiduis primae sunt. nam si genus auferas, species abstulisti, si species abstu- leris. genera non peribunt. porro si species abstuleris, indiui- dua morientur, si indiuidua interierint, species manent. Est etiam his alia communio, quod quemadmodum genus quid sit totum declarat, sic etiam species. nam totum quod est rationale atque inrationale, a genere declaratum est; dicitur enim quicquid fuerit rationale uel inrationale, id esse animal. [*](4—16] Porph. p. 15, 9–12. 16—20] Porph. p. 15, 12 s. 21—p. 110, 5] Porph. p. 15, 13 (το δλον χτλ.).) [*](1 et differentiae add. brm; cf. Porph. p. 15, 7 fuerint CFm1, recte? 3 sunt ante atque CG 4 inscript. om. F (linea uacua) T, in mg. add. Sm2; cf. ad p. 102, 7 ET om. C 6 tractatus est (est om. F). et FS speciem] T species cett.; Porph. p. 15, 10 είδος 8 post. et] et de S earum] G eorum cett. 10 post. species om. F 11 accipiantur S nam Sm1 quae s. l. m2 namque FP 12 subalterna C 13 post. et om., inconueniensque huic propositioni C 14 communibnsque] KPp.r.Sm1 commnnionibusque FGPa.r.Sm2T communitatibusque C post accipiantur add. igitur edd. 15 uerae FS 16 etiam] enim F 17 pr. a S 18 pr. speciem F 21 alia his C quid] quod Cm1F)
Dissertis igitur generis specieique communibus ad proprie- tates eorum uel differentias transitum fecit dicens differre inter se genus et species, quod genera species con- tinent, numquam rursus genera ab speciebus propriis continentur. oportet autem, ut dictum est, in hoc tractatu non subalternas, sed magis species considerari. genus enim plurimarum specierum est continens et unum omnium et totum et omnibus et singulis. quod si ita est et genus a suis speciebus singulis maius est atque ideo eas dicitur continere, non est dubium quin ea ipsa genera quae continent species, ab his ipsis contineri non possint. Insuper omnia genera prae- iacent. hoc uidetur dicere quod omnia genera prius sint ab his speciebus quae sub ipsis positae continentur. nara sicuti materies prima est ab illa re quae ueniens in materiem formam constituerit atque figurauerit, sic etiam prius est genus ab illa specie quam ueniens differentia formabit atque constituet. nisi enim in generibus differentia uenerit, species numquam con- stituentur. quare praeiacent, id est praesunt et antiquiora sunt genera speciebus suis. atque ideo si genera interimantur, [*](6—11] Porph. p. 15, 14—16, 17—25] Porph. p. 15, 16—18. 25—p. 111, 5] Porph. p. 15, 18—21.) [*](3 cum] quoniam S 4 in om KGP, add. Cm2, et S 6 inscriut. om. F (linea uacua) T, in mg. add. Sm2; cf. ad p. 105, 16 7 Dis- seratis Ga.c.PSa.c. communionibus KT 8 uel] et ad C 10 rur- sum PS 11 in del. Sm2 12 enim] autem F 14 pr. et om. FK, s. l. Sm2 15 dicitur eas C 16 genera ipsa C 17 possunt FPT praeiacent] placent F 18 ab om. C 19 posita CGPS sicut K 20 prima in prius mut. Sm2 materiem] KPSm2 materiam CFGSm1T 23 differentiae uenerint S constituetur Ga.c.T 25 suis om C)
Amplius omnia genera abundant complexione sub se positarum specierum, ipsae species abundant generum suorum propriis differentiis.
[*](6—8] Porph. p. 15, 20 s. 8 in hesterna lucubratione] p. 18, 1 ss. 25—27] Porph. p. 15, 21—23.)[*](1 quoque om. F 3 interibit] peribit C non continuo C 5 a G 8 nt om. PS 10 et homo est et] est C post animal repet. est F 11 hominis est C 14 ante his s. l. et Sm2 15 quod] sed quod G ia] de C 16 si] cum CT animal ipse C 17 de homine dici C 19 conueniet PT 20 pr. praedicatur Ca.c.K 22 sunt om. F suis om. K, post generibus FGPT de generibus suis om. KP 23 po- terint FS)Quod dicit proinde est ac si diceret : omne quod genus est, plures sub se species continet, omne quod species, plures in se differentias habet. genus enim, id est animal, in hoc homine, id est specie, superabundat et superest, quod homo solum homo est, animal uero non solum homo, sed etiam bos uel auis uel alia huiusmodi. species uero in eo superant genera sua, quod eas differentias quas species in actu habent, eas genera non habent. nam, sicut superius dictum est, genera differentias illas quas habent sub se species positae, potestate continent, non etiam re. atque ideo species quae est homo, uel alia species, sicut est equus, a genere suo, animali, in hoc abundant et supersunt, quod animal ipsum per se neque ratio- nale neque inrationale est, at uero homo uel equus hoc ratio- nale, illud uero rationis expers.
Illud etiam, quod species numquam magia genus fiet, rursus et genus numquam magis species fit.
Et ut sciremus hic non de subalternis speciebus, sed de illis magis speciebus specialissimisque tractari, quid ait? quod ea quae sunt genera, magis species fieri numquam possunt neque magis species aliquando fieri magis genus. nam species numquam genus est. quicquid enim fuerit species, genus non erit neque quicquid fuerit genus, species erit. quare constat in his eum tractatibus de speciebus solis, non etiam de sub- alternis disserere. subalternae enim possunt esse etiam genera, magis species uero, ut ipse ait, numquam genera esse possunt.
[*](8] superius] p. 93, 5 ss. 15 s.] Porph. p. 15, 23 s.)[*](2 omne] omneque C post species add. est C post iu se add. habet G 3 hoc om. F nomine Sm2 4 species Fin specie G superhabundabat C 6 eo] hoc T genera superant C 9 species sub se P 11 est om. P ante animali add. id est C 13 uero om. GK 14 rationis expers] irrationale F, post expers s. l. add. est Sm2, ante rationis edd. 16 rursum T et magis (in mg. Sm2) genus numquam FS 17 alternis PST 18 quid] quod C 19 numquam fieri CSa.c. 20 pr. magis om. C magis genus fieri C 22 post. erit] non erit CGKP, fort. recte 24 etiam] et T etiam et KS)Sed postquam de generum specierumque communitatibus differentiisque tractatus est habitus, ad genera propriaque trans- gressus est. |
Generis et proprii commune hoc est, adhaerere spe- ciebus et amplecti.
Dicit genera et propria in hoc sibi esse consimilia, quod omne genus a suis speciebus numquam recedit. eodem modo et propria. nam si dixeris ‘homo’, cum ipso homine continuo animal nominasti, quod ipsius hominis, id est speciei genus est. at nero etiam si hominem dixeris, eius etiam proprium continuo cum homine nominasti; omnis enim homo risibilis est. ita semper genus et propria suis speciebus inserta et quodammodo conglutinata sunt.
Similiter et genus praedicatur de speciebus et pro- prium de his quae sui participantia sunt.
Et aequaliter, inquit, omnes species eidem generi supponun- tur et ad eas genus illud appellatur, sicut propria ad ea prae- dicantur quae sui participare possunt. namque aequaliter genus animal de homine dicitur et de equo et de boue et de ceteris animantibus, quemadmodnm et risibile, id est proprium, de Hortensio dicitur et Cicerone et de singulis indiuiduis quae sub eadem specie continentur, ad quam speciem proprium, id est risibile, poterit praedicari.
Adhuc commune est ipsis uniuoce praedicari. nam genus [*](4—14] Porph. p. 16, 1—3. 15-24] Porph. p. 16, 3-6. 25 p. 114. 7] Porph. p. 16, 6 s.) [*](3 post est add. sermo FGK, s. l. Sm2 4 inscript. om. F (linea uacua) T; cf. ad p. 102, 7 COMMVNIONE S 5 hoc om. C 6 et] et eas brm amplectar! CPSm1T, ad amplecti s. l. ł tari, sed del. G amplexari r, recte? 7 in om. K conscia P 8 numquam ante a C 13 proprium T 16 hiis F iis K 17 Et om. P, s. l. S 18 ea CPS sicut] Cm2T sic cett. 19 sibi T participari F participantur (om. possunty T 20 animal om. CST alt. et tert. de om. K tert. et quart. de om. C et de boue om. F 24 post risibile repet. proprium GS 25 Adhuc—praedicari om. CP, del. Sm2)