De consolatione philosophiae

quoniam sunt eventura, providere, quam putare, quae olim acciderunt, causam summae illius esse providentiae? Ad haec sicuti, cum quid esse scio, id ipsum esse necesse est, ita, cum quid futurum novi, id ipsum futurum esse necesse est; sic ut igitur, ut eventus praescitae rei nequeat evitari.

Postremo si quid aliquis aliorsum, atque sese res habet,

existimet, id non modo scientia non est, sed est opinio fallax ab scientiae veritate longe diversa. Quare si quid ita futu-

rum est, ut eius certus ac necessarius non sit eventus, id eventurum esse praesciri qui poterit? Sicut enim scientia ipsa impermixta.

est falsitati. ita id, quod ab ea concipitur, esse aliter, atque concipitur, nequit. Ea, namque causa est, cur mendacio scientia. careat, quod se ita rem quamque habere necesse est, uti eam sese habere scientia comprehendit.

Quid igitur, quonam modo deus haec incerta. futura praenoscit?

Nam si inevitabiliter eventura. censet, quae

etiam non evenire possibile est, fallitur, quod non sentire modo nefas est, sed etiam voce proferre. At si ita, uti sunt, ita ea futura esse decernit, ut aeque vel fieri ea vel non fieri posse cognoscat, quae est haec praescientia, quae nihil [*](PTLVDKE) [*](6 ab TLV1DK 7 prorisa om. T2V2E2 Peip.; cf. Eng. 13 esse — id ipsam in my. T 11 sq. ita — necesse est om. PD1 novi — futurum om. V1 21 ab om. Т2L1 23 aereat P 24 nti etiam P 26 qui P 28 quod nec sentire P 30 decernet P )

Aut quid hoc refert vaticinio illo ridiculo Tiresiae

1. Quicquid dicam, aut erit aut non
?

Quid etiam divina providentia humana opinione praestiterit, si uti homines incerta, iudicat, quorum est incertus eventus?

Quodsi apud illum rerum omnium certissimum fontem nihil incerti esse potest, certus eorum est eventus, quae futura firmiter ille praescierit.

Quare nulla est humanis consiliis actionibusque libertas, quas divina mens sine falsitatis errore cuncta prospiciens ad unum alligat et constringit eventum.

Quo semel recepto quantus occasus humanarum rerum consequatur, liquet.

Frustra enim bonis malisque praemia, poenaeve proponuntur, quae nullus meruit liber ac voluntarius motus animorum.

Idque omnium videbitur iniquissimum, quod nunc aequissimum iudicatur, vel puniri improbos vel remunerari probos, quos ad alterutrum non propria mittit voluntas, sed futuri cogit certa, necessitas. Nec vitia, igitur nec virtut.

es quicquam fuerint, sed omnium meritorum potius mixta. atque indiscreta. confusio, quoque nihil sceleratius excogitari potest, cum ex providentia rerum omnis ordo ducatur nihilque consiliis liceat humanis, St, ut vitia, quoque nostra ad bonorum omnium referantur auctorem.

Igitur nec sperandi aliquid nec deprecandi ulla ratio est; quid enim vel speret quisque vel etiam deprecetur, quando optanda omnia. series indeflexa conectit?

Auferetur igitur unicum illud inter homines deumque : commercium sperandi scilicet ac deprecandi, si quidem iustae humilitatis pretio inaestimabilem vicem divinae gratiae promeremur, qui solus modus est, quo cum deo colloqui [*]( 3 Hor. Sat. II 5,59; cf-. Cic. Nat. deor. I 70 ) [*]( -1 fert P difFert Bentley (ad Horat.) 2 ridienlo om. P )[*](PTLVDKE) [*]( I? futura P 24 esset Schepss potest P 29 praeconio P 30 pro- Oteremnr (emur in f<M.) T promereremar Schepss ) [*]( LXVn. Boethtas, Cone. (Weinberger.) ) [*]( 8 )

Quae si recepta. futurorum necessitate nihil virium habere

credantur, quid erit, quo summo illi rerum principi conecti atque adhaerere possimus? Quare necesse erit humanum genus, uti paulo ante cantabas, dissaeptum atque disiunctum suo fonte fatiscere.