Epistulae imperatorum pontificum aliorum

et nobis quidem, < sicut > memoraui, tamquam [*]( 9 cf. Regn. III 17, 10 sqq. 11 n ) [*]( 1 quidem puteum trsp. Fogg. (quidem puteum a) 2 et add. Fogg. (cf. Facund.) ut consequenter praesenti sermone incarnationis non excederet ueritatem Facund, 4 ut V: et Fogg. 8 a addidi (a quibus Facund.) patebaut V, corr. Fogg. 12 quae scripsi: qui V (praebentem [leg. praesentemj sibi benedictionem Facund.) 17 coopante F, corr. a 18 capsace V, correxi Hidrie V 20 poposcistis V, corr. Fogg. 25 tribus V, corr. Fogg. 26 sicut addidi (et sicuti dixi nobis quidem Facund.) )

unde iam de his incipiam dicere, primum quidem ueniam poscens et propositi mei studium patefaciens, licet inualide dissertationis possim referre sermonem.

Est ergo primus scriptus in quattuor uersibus: quadrifariam quippe discriminabatur rationale pontificis ipsumque quadrangulum erat, habens tam in longitudine quam in latitudine palmum unum. primi ergo uersus ordo est: sardium primus lapis, dein topazion, post smaragdus. secundi uersus primus lapis carbunculus, dein sapphirus, post iaspis. tertii uersus primus lapis ligyrium, dein achates, post amethystus. quarti quoque uersus extremi primus lapis chrysolithus, deinde beryllum, post onychium. isti quidem sunt duodecim lapides, quos constat in rationali, quod in superhumerali pontificis ponebatur, insertos; quorum differentias locaque dicemus.

Sardium, quod et Babylonium sic dicitur, habet quidem speciem instar ignis colorisque sanguinei sardio pisci consimilem, unde et sardium uocatum est a specie cognomen [*]( 13-21 cf. Exod. 28, 16—20 (39, 9—13) 3 aqua Fogg.: qua Y 4 minimis scripsi (sic et nobis exiguis extantibua sed [leg. et] nouo intellectu et noua cognitione et noua ratione Pacllnd.): nimis Y, quo male geruato 5 destitutis Fogg. 6 hymbribus V 7 pliarum V 8 aeque scripsi: ea que Y, eam Fogg. (suscipiens propinquam illis hanc gratiam Facuncl.) 9 nobis eamque trsp. Fogg. 11 inualidae Fogg. 12 disserationis V, correx 13 primus scriptus (i. e. prima scriptura) V: priinmn scriptum Fogg. 16 primi ex primus V 18 saphirus V et sic semper 19 ligirium V amethistus V et sic semper 20 chrisolitus V 21 berillum V et sic semper onichium ex onichilum V )

est autem et alius sardonyx, qui uocatur molochas, sciens attenuare pinguedines: ipsius autem formae est, subuiridis aliquantulum, potentiorque magis est circa uerni temporis initium, quando pascha celebratur; et alius sardachates, circa quem lapidem albus quidam circulus apparet sicut in achate, quem hi, qui fabulosa confingunt, mala fugare pronuntiant posse eumque pacificum uocant.

DE LAPIDE TOPAZIO, Topazium rubrum est specie post lapidem, qui carbunculus appellatur. inuentus est autem in Topaze ciuitate Indiae in corde lapidis ab his, qui ibidem lapides -tunc caedebant. quem lapidum caesores intuentes splendidissimum delectati pulchritudine eius ostenderunt Alabastris quibusdam negotiatoribus paruoque pretio uendiderunt. Alabastri quoque Thebaeis pretio distraxere maiori; Thebaei nihilominus optulerunt reginae, quae tunc temporis imperabat. quem illa sumens in diademate suo in medio

frontis imposuit. habet autem lapis iste hanc efficaciam: cum in cote medicinali teritur, non rubrum sucum iuxta modum sui coloris sed in modum lactis emittit. implet autem crateras plurimos, quantos hi, qui terunt, implere uoluerint. et post hoc idem modus est lapidis, nec inminutus pondere nec a rotunditate mensurae penitus inmutatus. hinc autem sucus elicitus oculorum passiones apprime sanat itemque, cum bibitur, ualde medetur his, qui aquosa rabie tenentur et qui ex uua marina uehementer insaniunt. huius enim lapidis sucum medicorum periti talibus tribuunt. [*]( 3 medi V, corr. Fogg. (ot λατΟὶ Ep.1 Ep. 2)Ó sardonix V 6 ipsius V (ante u deleta littera a): τὴς Sfc αύὴςEp.1 7 inicium ex inicitium V 9 hii V 12 TOPAZIOX V, corr. Fogg. 14 fort. lapidis 〈alius〉(έτέρου λίϑου Ep.1) 18 thebeis K: & hebeis V 19 thebei V 21 inposu suit V 2:3 implent V, correxi (έμπίπλησιEp.1) 24 plurimus quantos V. corre.ci: plurimas quantas Fogg. 27 aprime V )

DE LAPIDE SSARAGDO. Smaragdus, qui et prasifus, uiridis est speciei. est autem in eis quaedam differenxia; aliquos / enim Neronianos uocant, aliquos Domitianos. et Neronianus quidem lapis amarus est, specie ualde uiridis. splendens ac uibrans. appellari uero Neronianum propter hanc causam referunt, quod imperatorem Neronem putant oleo Spano uiridi uel Libyrtino, alii uero dicunt amygdalino, alii susino, praecepisse montem rigare;

alii uero nequaquam, sed aiuut Neronem uel Domitianum oleum in uasis aeneis Nicaenis inmittere. quod ex aeris ipsius aerugine per tempus uiridesceret, et sic ex eo montem rigare petramque suscipientem hoc oleum plus in uiriditate atque perspicuitate florescere; alii uero minime, sed uocatum fuisse Neronem quendam memorant antiquum artis pinariae scientissimum et in huiusmodi lapidum peritia ualde callentem, qui adinuenit hanc smaragdi necessariam speciem, et ex ipso Neronianum primitus appellari.

eo uero modo, quo diximus de Neronianis, et de Domitianis aduertendum est. fuit enim Domitianus imperator post Uespasianum et fratrem suum Titum, qui uastabat Hierosolymam. amatores. autem uanarum rerum hi principes extiterunt, Nero scilicet atque Domitianus.

sunt et alii smaragdi, unus quidem in India nimis Neroniano consimilis, alter uero in Aethiopia. qui et in Phison flumine reperitur. unde diuina quoque scriptura sermoni nostro congruit dicens: Phi son: ipse est, qui circuit omnem terram Euilat. ibi inuenitur lapis prasinus. sed et carbunculum illic esse testatur.

hic autem Phison a Graecis quidem ludus fluuius dicitur, a barbaris uero et Euilaeis Barimanasi, ab Indis quoque et [*]( 24 Gen. 2, 11 sq. 5 bibrans V, corr. Fogg. 7 amigjblino V 9 oleum, quod post uasis repetunt Va, del. Fogg. aenei lr, corr. Dindorf nicenis V 18 anticum V 15 hanc smaragdi Fogg,: ad hanc srnaragdine V (έϕερεìv xb άvαγχαιότατον τοδ τμαράγδουEp.l) 19 uastajiit O Fogy, 20 hii V 22 ethipia V 23 repperitur r 28 euila eis barimanasi V: Euilaeis Paropamisi \'nempe Indis ad radices Paropamisi lIabitantibus\' Fogg. )

Aquilas autem interpres in Genesi lapidem -prasinum neque prasinum interpretatus est neque smaragdum sed Hebraica interpretatione usus in superficie et inueniens in Hebraeo nomen lapidis bodallin, quod septuaginta dixerunt: ibi inuenitur lapis prasinus, Aquila dixit: ibi inuenitur bidellium. est autem bidellium quoddam unguentum siue incensum, quod defertur ex India.