Liber de Divinis Scripturis sive Speculum quod fertur S. Augustini

XLVIIII. DE CONTENTIONE VITANDA.

In prouerbiis: Odium suscitat contentio, omnes autem non contendentes protegit amicitia. Item illic: Contradictiones sedat tacitus, inter potentes autem definit. Item illic: Noli procedere in rixam cito, ne postmodum paeniteat te. cum tibi maledixerit amicus tuus, recede retro. noli contendere, cum te exprobrabit amicus. gratia et amicitia liberant, quam serua tibi, ne in obprobriis sis, sed custodi uias tuas bene conseruando. Item illic: Vir animosus fodit contentionem, uir autem iracundus exobruet peccata. Item apostolus ad corinthios I: Cum enim sit inter uos aemulatio et contentiones, nonne carnales estis et secundum

[*](XLVIII. DE CONTEMPTIONE VITANDA. In prouerbiis cap. : Odium suscitat suscitat rixa. Item cap. : Contradictione aeddat tacitus. Item cap. : Noli procedere rixa cito. Item cap. : Vir animosus fodit I temptionem. In epistula ad corinthios I cap. : Cum enim sint inter uos emulationes. )[*](XLVIDI. DE CONTENTIONE VITANDA. In prouerbiis cap. XI: Odium suscitat rixas et uniuersa delicta operit caritas. Item cap. X: Contradictiones sedat tacitus usque definit. Item cap. XXV: Quae uiderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito, usque qui loquitur uerbum in tempore suo. Item cap. XVII: Vir impius fodit malum usque separat principes. Ad corinthios I cap. III: Quum enim sit inter uos zelus et contentio usque secundum )

[*]( 3 Prou. 10, 12 4 Pr. 18, 18 6 Pr. 25, 8—10 10 Pr. 29, 22 12 I Cor. 3, 3 28 Prou. 16, 27. 28 )[*]( 1 XLVm L 4 ubi supra MYLC 6 in prouerbiis MVC, ubi supra L m rin cito ne LC, in rixatione MV peniteat SV, poeniteat L 8 exprobrauit MLC, exprobrauerit V 9 liberat L opprobriis S (347, 5) 10 tuas om. M conserando MV1 uerba Item - Vir - - peccata. Item apoatolua om. V illic] in pronerbiis MLC uerba uir autem i e. pecoata om. MLC 12 1] om. M erit Sv: sint MVLC )

hominem ambulatis? Item ad philippenses: Si qua ergo consolatio in christo, si qua adlocutio caritatis, si qua societas spiritus, si qua uiscera miserationis: inplete gaudium meum, ut id ipsum dicatis omnes, eandem caritatem habentes, unianimes, unum sentientes, nihil per contentionem neque per inanem gloriam, sed humilitate mentis inuicem existimantes sibimet ipsos superiores, non sua singuli respicientes, sed aliorum.

L. DE HAERETICIS ET PSEVDOPROPHETIS VITANDIS SEV CONTENTIONIBVS LEGIS.

In hieremia: Et dixit dominus ad me: falsa prophetant prophetae in nomine meo: non misi illos, et non mandaui illis, neque locutus sum ad eos: quia uisiones falsas et diuinationes

[*]( Ad philippenses cap. : Si qua ergo consolatio in christo usque respicientes, sed aliorum. XLVIIII. DE HERETICIS VITANDISED PSEVDOPEOPHETIS SEV CONTENTIONEBVS LEGIS. In hieremia cap. Et dixit dominus ad me: falsa prophetant usque ipsi prophetant uobis. Item )[*](hominem ambulatis. Ad philipenses cap. II: Si qua ergo con- solatio in christo, si quod ﹡﹡﹡solacium (ras. con) usque sed ea quae aliorum L. DE HERETICIS VITANDIS ET PSEVDOPROPHETIS SEV CONTEN- TIONIBVS LEGIS. In hieremia cap. : Et dixit ad me: falso prophetae uaticinantur in nomine meo usque seductionem cordis 15 )

[*](1 PhiL 2, 1-4 . 12 Hier. 14, 14 )[*]( 1 filippensee S 2 consulatio S qua adlucutio S, quod solatium MVLCv, cf. 350, 5 8 si qua uiscera misericordiae, si qua societas eps, implete MVLC 4 id om. V dicatis] sapiatis v (350, 7) unanimes MVLCv 6 humilitatem S (350, 9), in humilitate MCv exstimantes M 7 sibimet S, ae MVLC 9 XLVIIII L 10 hereticis SMVLC uitandis et pseudoprophetis MVLC 12 dominus MVLCv: om. S falsae L prophetant MVLC: om. S prophetae uaticinantur v profetae et profetarum et profetant S 18 et non] neque C illis] illos MV 14 eos] illos C et] atq; C )

et praesumptiones cordis sui ipsi prophetant uobis. Item illic: Nolite audire sermones prophetarum, quia uani sunt et uisiones cordis sui loquuntur, et non ab ore domini. dicunt his qui repellunt uerbum domini: pax erit uobis. Item in esaia propheta: Populus hic labiis me diligit, cor autem eorum longe est a me: sine causa enim colunt me, docentes doctrinas mandata hominum. Item in ezechiel: Et extendam manum meam super prophetas, qui uident mendacia et loquuntur uana: in disciplina populi mei non erunt, neque in scriptura domus israhel scribentur, et in terram israhel non intrabunt. eo quod populum meum seduxerunt dicentes: pax pax, et non erat pax. Item illic: Vae qui adsumunt ceruicalia sub omnem cubitum manus et faciunt uelamina super omne caput uniuersae aetatis ad subuertendas animas.

[*](cap. : Nolite audire sermones prophetarum. In esaia cap. : Populus hic labiis me honorat. In lzacchar. cap. : Et extendam manum meam super prophetas usque pax pax, et non erit pax. Item cap. : Vae his qui adsumunt ceruicalia )[*](sui prophetant uobis. Item cap. : Haec dicit dominus: no- 20 lite audire uerba prophetarum usque pax erit uobis. Item in. esaia cap. : Populus iste ore suo et labiis usque mandata hominum. In ezechiel cap. : Et erit manus mea super prophetas usque dicentes: pax pax, et non erat pax. Item cap. : Vae qui consuunt puluillos sub omni cubito manus usque )

[*]( 2 Hier. 23, 16 et 17 5 Es. 29, 13 7 Ezech. 18, 9 et 10 12 ib. 18. 19. 22. )[*]( 2 ubi supra MVLC uana V 8 locuntur V\' (etiam mfra) 4 his om. MVLC domini] add. dicentes MVLC 5 propheta om. MVLC diligit S: honorat MVLC, glorificat a 6 colunt S: quaerunt (quer- LC) MVLC, timuerunt v (σέβονταί) 7 doctrinas] add. et V1 doctrinas hominum et mandata L hiezechiel M, iezechiel C 10 in ante scriptura om. V is*rahel (rasa t) S bis 11 dicentes MVLC, om. S 12 uerba Item — Vae — Obsecro — Quod - - opera eorum Item om. V ubi supra ML C uae] add. his MLC assument ML 13 omne cubitu L manuum LC 14 omnem caput ML aetatis] add. suae C subuertentias S )

et contaminabant me et populum meum seducebant ad occidendas animas, quas non oportebat mori, et ad liberandum animas, quas non oportebat uiuere, dum loquimini populo exaudienti eloquia uana. eo quod euertebatis cor iusti et confirmabatis manus iniqui, ne omnino se auerteret a uia sua mala et uiueret. Item paulus apostolus ad romanos: Obsecro uos, fratres, diligenter obseruate tumultuosos et scandala praeter doctrinam, quam uos didicistis, dicentes aut facientes. declinate ab ipsis. nam huiusmodi domino nostro christo non seruiunt, sed ipsorum uentri, et suauitudine uerborum et benedictione seducuntur corda innocentiam. obauditio autem uestra in omnes transeat. gaudeo autem super uos, et uolo uos prudentes esse ad bonum, simplices autem ad malum. deus autem pacis conterat alienum sub pedes uestros quo celerius. Item ad corinthios II: Quod autem facio et faciam, ut amputem occasionem eorum qui uolunt

[*](usque uideret. In epistula ad romanos cap. : Obsecro uos, fratres, ut obseruetis eos usque sub pedibus nostris uelociter. Ad corinthios cap. : Quod autem facio et facturus sum )[*](ut non reuerteretur a uia sua mala et uiueret. Ad romanos cap. XVIII: Rogo autem uos, fratres, ut obseruetis eos, qui dissensiones usque deus autem pacis conteret satanan sub pedibus uestris uelociter. Ad corinthios II cap. xn: Deus scit: quod autem facio et faciam usque quorum finis est secundum opera )

[*](7 Rom. 16, 17—20 15 n Cor. 11, 12-15 )[*]( 1 sedocebant S 8 loquemini S 4 aeloquia MC 6 paulus om. MC apostotas om. L 7 obsecro uos, fratres, ut obseruetis eos qui dissensiones (discensiones M) et scandala praeter doctrinam quam didicistis faciunt et declinate (declinante M) ab huiusmodi. nam hii (hi LC) domino nostro christo (om. christo C) non obseruiunt (serninnt LCv), sed suo uentri et per suauiloquia (suaui aeloquia M) et benedictiones seducunt corda innocentium (-tum C). uestra enim obauditio in omnibus peruenit. gaudeo igitur in nobis. nolo uos sapientes esse in bono, integres autem a malo. deus autem pacis conterat satanan (satan L) sub pedibus uestris uelociter MLC 18 uos pr. om. S prudentis et simplicis S 14 dš (non dominus) S 15 caelerius S secunda MC 16 faciam] facturus (fut- L) Bum (om. sum C) MLC )

occasionem, ut in quo gloriantur inueniantur sicut et nos. nam huiusmodi pseudoapostoli, operarii nequitiae. dolosi, transfigurantes se in apostolos christi. sed non mirum, cum ipse satanas transfiguret se uelut angelum lucis, non est magnum, si ministri eius transfigurantur uelut ministri iustitiae, quorum finis est secundum opera eorum. Item ad philippenses: Videte canes, uidete malos operarios, uidete concisionem. nos enim sumus circumcisio, qui spiritu deo seruimus et gloriamur in christo et non in carne confidimus. Item illic: Nam multi ambulant quos saepe dicebam uobis, nunc autem flens dico, inimicos crucis christi, quorum finis est interitus, quorum deus uenter est et gloria in confusione ipsorum, qui terrena sapiunt: nostra autem conuersatio in caelis est. Item ad colossenses: Nemo ergo uos iudicet in cibo aut in potu aut in partem diei festi aut initiis men-

[*](usque secundum opera eorum. Ad philipenses cap. : Vide canes, uidete multis operios. Item cap. : Nam multi ambulant quos sepe dicebam uobis. Ad colosenses cap. : )[*](ipsorum. Ad philipenses cap. III: Videte canes, uidete malos operarios usque et non in carne fiduciam habentes. Item in eadem epi stul a cap. llII: Multi enim ambulant quos saepe dicebam uobis usque nostra autem conseruatio in caelis est. Ad colosenses cap. III : Nemo ergo nos iudicet in cibo ant in potu )

[*]( 7 Phil. 8, 2 et 3 10 ib. 18—20 14 ColoBB. 2, 16-28 )[*]( 1 in quo Sv, in eo quod MLC, έν oẻ̜ 2 operari inęquitiae S, operarii (om. nequitiae) MLC 3 cum ipse S: ipse enim MLCv 4 transfigurat se in angelum MLOv est] add. enim C, add. ergo v 5 transflgurentur MLCv uelut] ut MLC 6 opera eorum MLC, eorum (om. opera) S 7 fllippenses S uide canes MV1 8 circumcisi qui V in spiritu VLCv 9 confidemus S 10 uerba Item — Nam — in caelis est Item om. V ubi supra ML C 11 autem] add. et Cv 12 confusionem S 13 terrenas 8 14 colosenses MVLC ergo Sv: autem MVLC, ovv *uos (rasa s) S 15 cybo SC partem SMVLC uerba aut initiis mensum et aut in ieiuniis om. MVLC fort. in initiis )[*]( XII, Aug. 3, i.. )[*]( 33 )

sum aut in numeniis aut in ieiuniis aut in sabbato, quod est umbra futurorum, corpus autem christi. nemo uos seducat uolens in humilitate sensus et superstitione angelorum, quae uidit ambulans, extollens se sine causa inflatus sensu carnis 5uae, et non tenens caput, ex quo omne corpus per nexus et coniunctiones productum et porrectum crescit in augmentum dei, si ergo. mortui estis cum christo ab elementis huius mundi, quare tamquam uiuentes in hoc mundo decernitis ? ne tetigeritis neque gusaaueritis neque contrectaueritis! quae sunt omnia in interitum ipso usu, secundum praecepta et mandata hominum, quae sunt quidem rationem habentia sapientiae in religione et humilitate cordis, non parcendo corpori, non in honore aliquo ad saturitatem carnis. Item ad timotheum I: Finis autem praecepti est caritas de corde puro et conscientia bona et fide non ficta. a quibus quidam excedentes conuersi sunt in uaniloquium, uolentes esse se legis doctores, non intellegentes neque quae loquuntur neque de quibus adfirmant. Haec doce et exhortare. si quis aliter docet et non adquiescit sanis sermonibus domini nostri iesu

[*]( Nemo autem uos iudicet. Ad timotheum I cap. : Finis autem praecepti est caritas usque dipce ab eiusmodi. Item )[*]( usque in humilitate et religione angelorum. Ad timotheum I cap. I: Finis autem praecepti est caritas de corde puro usque neque de quibus adfirmant. Et in eadem epistula cap. VIII: Haec loquere et exhortare. si quis aliter docet usque questum )

[*]( 14 I Tim. 1, 5—7 et 6, 2-5 )[*]( 1 aut. neomeniis ant eabbata (in bis om.) MVLC, ή νουμηνίας V σαββάτων numiniis S, nenmeniis V sabbatorum Vv, 3 ueirba qpaje nidit - - Ivn. 13 satoritatem canus om. MVLC 4 sensu S 6 coniunctione S 12 pafcendo scripsi, purando S 13 verba Item — Finis — Pipfanas — 0 — Hoc — Sicat - - fide om. V 14 1] prima MC, om. L 15 et conscientia bona om. MLC quideip S 16 excedentes, ML: eicidentes SC, aberrantes v (recedentes 351, 8) esse se S, esse MLCv 17 n% qng S 18 affinnapt MC exortare SML. 19 et) ei S adquiescit M: -acet SLC ihã (t. e. iesus). S. )

ohristi et ei quae secundum pietatem est doctrinae, inflatus est autem nihil sciens, sed aegrotans circa quaestiones et uerborum pugnas, ex quibus nascuntur inuidiae, contentiones, blasphemiae, suspiciones malae, conflictationes hominum mente corruptorum et a ueritate destitutorum, existimantium quaestum esse culturam dei. discede ab eiusmodi. Item ad quem supra II: Frofanas autem uocum nouitates deuita. multum enim proficient ad impietatem, et sermo eorum ut cancer serpit. Item illic:s o timothee, mandatum custodi, dieuitans proianas uocum nouitates et oppositiones falsi nominis scientiae, quam quidam promittentes circa fidem exciderunt. Item ad timotheum II: Hoc autem scito, quoniam in nouissimis temporibus aduenient tempora periculosa: erunt homines se ipsos amantes, cupidi, superbi, fastidiosi, blasphemi, parentibus non oboedientes, ingrati, scelesti, infideles, sine affectione, pactum custodientes detractare, incontinentes, inmites, sine benignitate, proditores, proterui, tumidi, uoluntatum amatores magis quam dei, habentes formam pietatis, uirtutem autem eius negantes. et hos deuita. ex his sunt

[*](cap. H: Profanas autem uocum nouitates deuita. Item cap. : Mandatum custodi. Item cap. : Habentes formam pietatis )[*](esse pietatem. Ad timotheum IIcap. III: Profana autem inaniloquia deuita usque sermo eorum ut cancer serpit. Item aid timotheum I cap. VIII:s o thimoto﹡e, depositum. custodi usque promittentes circa. fidem exciderunt Item ad timotheum 1L cap. IIII: Habentes speciem quidem pietatis: usque insipientia )

[*]( 7 II Tim. 2, 16 et 17 9 I Tim. 6, 20 et 21 12. II Tim. 3, 1-9. )[*]( 2 egrotana MLC: egrotat S (ν) qaestiones LC 4 blasfemiae S male ML 5 corrupto M et auaritate S a om M. questum L 6 ad quem sapra S, ad: timotheum MLO 7 debita. 3, denita Cv: eniia ML 8. proficiunt MLCv ut (wi M) MLCv et S 9 ibi supra MLC timothace S, timothese MLz 12 IIJ I H, prima G, om. Z Habentes (uerba Hoe — — lim 1M qaam dei om.) MLC 14 blasfemi 8 15 infidelis S 16 detractare 8 17 uolantatom S )[*]( 33*)

qui penetrant domos et captiuas ducunt mulierculas oneratas peccatis, quae ducuntur uariis desideriis, semper discentes et numquam ad scientiam ueritatis peruenientes. quemadmodum enim iamnes et mambres restiterunt moysi, ita et hi resistunt ueritati: homines corrupti mente, reprobi circa fidem. sed ultra non proficient: dementia enim eorum manifesta erit omnibus, sicut et illorum fuit. Item illic: Sicut rogaui te, ut remaneres ephesi, cum irem in macedoniam, ut denun- tiares quibusdam, ne aliter doceant neque intendant fabulis iudaicis et genealogiis infinitis, quae quaestiones praestant magis quam aedificationem dei, quae est in fide. Item ad titum: Stultas autem quaestiones et genealogias et contentiones et pugnas legis deuita: sunt enim inutiles et uanae. haereticum hominem post unam correptionem deuita, sciens quoniam peruersus est eiusmodi et peccat, cum sit suo iudicio damnatus. Item ad laodicenses: Neque destituat uos quorundam uaniloquentia insinuantium, ut uos auertant a ueritate euangelii, quod a me praedicatur. Item apostolus

[*]( usque sicut et illorum fuit. Item cap. : Sicut rogaui te ut remaneres. Adtitumcap. : Stultas autem questiones et )[*]( enim eorum manifesta erit omnibus sicut et illorum fuit. Item ad timotheum I cap. I: Sicut rogaui te ut remaneres ephesi, quum irem in machedoniam usque aedificationem dei quae est in fide. Ad titum cap. HII: Stultas autem quaestiones et genealogias usque et delinquit proprio iudicio condempnatus. In epi- 25 )

[*]( 7 I Tim. 1, 8 et 4 12 Tit. 3, 9-11 16 Ep. ad Laod. 4 )[*]( 1 honeratas LC 3 quemammodum M 4 hii SM 7 ubi supra MLC 8 efesim S machedoniam (machaed- M) SM 13 uane L 14 hereticum SMVLC 15 eiusmodi] qui eiusmodi est Cv peccat cum] peccatum MV1LC 16 dampnatus MV1 LC, condempnatus V2(v) uerba Item ad laodicenses Neque - praedicatur om. MVLC 17 nanqloquentia S insinuantium] add. se cod. Vaticanus (Mai) 18 euuangelii S apostolus om. MVLC\' )

iohannes: Carissimi, nolite credere omni spiritui, sed probate spiritus si ex deo sunt, quoniam multi pseudoprophetae exierunt in hunc mundum. Item iohannes apostolus II: Si quis uenit ad uos et hanc doctrinam non adfert, nolite eum recipere in domum et aue ne dixeritis ei. qui enim dicit illi- aue, communicat operibus eius malignis. ecce prae- . dixi uobis, ne in diem domini condemnemini. Item in euangelio secundum matthaeum: Adtendite uobis a pseudoprophetis, qui ueniunt ad uos in uestitu ouium, intus autem sunt lupi rapaces: ex fructibus eorum cognoscetis eos. Item ad ephesios: Probate autem quid sit quod placeat deo: et nolite communicare operibus infructuosis tenebrarum, magis autem et redarguite: quae enim in occulto fiunt ab. ipsis, turpe est etiam dicere.

[*](genealogias. In epistula iohannis: Karissimi, nolite credere. Item cap. : Si quis autem uenit ad uos. In euangelio mathei cap. : Adtqudite nobis a pseudoprophetis. In epistula ad efesios cap. : Probate autem quid sit usque turpe est etiam dicere. )[*](stula iohannis I cap. XIII: Carissimi, nolite omni spiritui credere usque exierunt in hunc mundum. In epistula iobannis II cap. IIII: Si quis uenit ad uos et hanc doctrinam non adfert usque ut in diem domini nostri non confundemini. Secundum matheum cap. VI: Adtendite a falsis prophetis qui ueniunt ad uos usque a fructibus eorum cognoscetis eos. Ad ephesios cap. VI: Probantes quid sit bene placitum deo usque quae enim in occulto fiunt ab ipsis turpe est et dicere. )

[*]( 1 I Ioh. 4, 1 4 II loh. 10 et 11 - 8 Matth. 7, 15 et 16 11 Eph. 5, 10-12 )[*]( 1 iohannis S cariaeimi ML, kmi SVC 2 prouate 8 ex SCv: a MVL, h paeudojprofetae et peeudoprofetis (l. 9J 8 8 uerba Item — Si quis — Adtendite - - eoe om. V iohannis apostolns n S, ubi supra MLC 4 si quis autem MLC adfert S (v): tenet MLC, ϕέϱει 5 in domo M habe SM1, aue M2L C illi ne meritis MLC 6 habe S, abe M1 7 diem S MLC condempnemini MC in euangelio om. MLC 8 euug 8 mattheum 8, math. LC 11 efesios S, effesioa LC prouate S 14 ipsis Sν: eis MVLC. )

LI. DE CONTINENTIA OBIS.

In psalmo CXXXVIIII: Vir linguosus non dirigetur super terram. Item in prouerbiis: Ex multiloquio non effugies peccatum: parcens autem labiis sapiens eris. Item illic: Qui multis utitur uerbis, laedit animam suam. Item illic: Mutum te faciens uideris sapiens esse. Item illic: Qm respondit uerbum prius quam audiat, stultitia est illi et obprobrium. Item illic: Mors et uita in manibus linguae: qui autem continens est, edet fructus eius. Item illic: Qui

[*]( L. DE CONTINENTIA. ORIS. In psalmo CXXXVIIII: Vir lingosus non dirigetur. In prouerbiis cap. : Ex multiloquio non effugies. Item cap. : Qui multi sunt uerbis. Item cap. XVIII: Stultus quoque, si tacuerit, sapiens putabitur. Item cap. XVIIII : Qui prius respondit quam audiat stultum se esse demonstrat. Item cap. XVIIll: Mors et uita In manu lingue. Item cap. XXI: Qui custodit os suum et linguam. Item cap. XXVIIII: )[*]( LI. DE CONTINENTIA ORIS. In psalmo CXXXVIIII: Vir linguosus non dirigetur super terram. In prouerbiis cap. XI: In multiloquio peccatum non deerit usque prudentissimus est. Item cap. XIIII: Qui custodit os suum, custodit animam suam usque sentiet mala. Item cap. XIII: Abominatio est domino labia mendacia usque placent ei. Item cap. XVIII: Stultus quoque, si tacuerit, sapiens putabitur, et si conpresserit labia sua, intelligens. Item cap. XVIIII: Qui prius respondit quam audiat, usque et confusione dignum. Item cap. XVIIII: Mors et uita in manu linguae usque comedent fructus eius. Item cap. XXI: Qui custodit os suum usque de anguis animam suam. Item )

[*]( 8 Ps. 189, 12 4 Prou. 10,19 6 Prou. 18, 8 (Eccli. 20,8) 7 Prou. 17, 28 Prou. 18, 18 9 ib. 21 10 Prou. 21, 23 )[*]( 8 super terra V1, in terra Cv 5 eris (s in rasura) M, erit V ubi supra MVLC (ef. 520, lin. 2: Eccli. 20, 8) 6 ledit VLC illic alt.) in prouerbiis MVLC 7 uideberis (ut deberes M) MVLC ubi supra MVLC 8 opprobrium S 9 in prouerbiis MVLC 10 edit (Md- M) MlL uerba Item — Qei custodit - - 530, 8 adsiduus esto om. V ubi supra MLC (tic 519, 3. 8. 11. 520, 5. 7 )

custodit os suum et linguam, conseruat de angustiis animam suam. Item illic: Laqueus enim fortis sunt uiro sua labia, et capitur uerbo oris sui. Item illic: Abominatio est domino defigens oculum, et indocti incontinentes sunt lingua. Item illic: Si uideris uirum uelocem in uerbis, scito quia. spem habet magis insipiens quam ille. Item in ecclesiastico: Noli citatus esse in lingua tua et inutilis etremissus in operibus tuis. Item illic: Non appelleris susurrio, et lingua tua capiaris: super furem enim est confusio et paenitentia: susurratori autem odium et inimicitiae et contumelia. Item illic: Ne iteres uerbum durum et nequam. Item illic: Est tacens qui inuenitur sapiens, et est tacens qui non habet sensum loquellae. et est tacens sciens tempus apti

[*](Vidisti hominem uelocem ad loquendum. In ecclesiastico cap. : Noli citatus est in lingua. Item cap... I (sequitur lacuna 35 fere litterarum) ...... Non appelleris I susurrO et lingua tua capiaris. Item cap. : Ne iteris uerbum nequam et durum. Item cap. : Est tacens qui inuenit sapiens esse )[*](cap. vn: Inlaqueatus es uerbis oris tui et captus propriis sermonibus. Item cap. XXVIIII: Vidisti hominem uelocem ad lo-quendum. In ecclesiastico cap. IIII: Noli citatus esse in lingua tua et inutilis et remissus in operibus tuis. Item cap. VII : Homo linguosus et temerarius in uerbo suo odibilis est. Item cap. IIII : Noli esse susurro et lingua tua capiaris usque susurratori autem odium et inimicitia et contumelia. Item cap. X: Ne iteres uerbum nequam et durum et non minoraberis. Item cap. XI: Est tacens qui inuenitur sapiens usque est processio in )

[*]( 2 Pron. 6, 2 S Prou. 27, 20 5 Prou. 29, 20 7 Eccli. 4, 29 (S4) 8 Eccli 5,14 (16) 11 Eccli. 19, 7 12 Eccli. 20, 5 et 6 )[*]( 2 in prouerbiis MO, ubi supra L (sic lin. 6) laqueos S fortes 8 sunt S: est MLC labia sua C S capietur C abom.....] βδέλνγμα ϰυϱίῳ στηϱίξων ὀϕθαλμὀν, xai oi ἀπαίδευτο ἀϰϱα- τεῑϱ γλώσσῃ abhominatio LC 4 lingua om. MLC 5 cito 8 6 inecclesiastico MLC, illic S 8 apelleris L susurrio SM: susurro LCv 9 penitentia L 10 inimicitia MLC 11 nequam et durum MLCv 12 illic] in ecclesiastico MLC sapiens) add. esse MLC 13 loquelae LCv adeas MLC, om. S )

temporis. Item illic: Homo sapiens tacebit usque in tempus: lasciuus autem et inprudens non seruabunt tempus. qui multis utitur uerbis, laedit animam suam, et qui potestatem sibi adsumit iniuste, similiter processus est in malis. Item illic: Qui susurrio est in omnibus et non necesse, odietur. Item illic: Tacitus et sensatus honore honorabitur. Item illic: In medio sensatorum serua uerbum temporis: in medio autem tractantium adsiduus esto. Item illic: Homo iracundus incendit litem, et uir peccator turbabit amicos et in medium pacem habentium inmittet delaturam. secundum uirtutem hominis iracundia illius, et secundum substantiam suam exaltabit litem. certamen festinatum incendit ignem, et lis festinans effundit sanguinem, et lingua testificans adducet mortem: si sufflaueris, quasi scintilla exardebit, <si ex-

[*]( usque progressus est in malis. Item cap. : Qui susurro est. Item cap. XI: Tacitus et sensatus honore honorabitur. Item cap. : Sensatorxun serua uerbum. Item cap. XV: Homo iracundus incendit litem usque mors nequissima et inutilis. )[*]( malis uiro indisciplinato. Item cap. XI: Qui multis utitur uerbis, laedit animam suam. Item cap. XI: Susurrio coinquinabit animam suam et in omnibus odietur. Item cap. XI: Tacitus et sensatus honore honorabitur. Item cap. XIDI: In medio insensatorum serua uerbum usque assiduus esto. Item cap. XV: Homo enim iracundus incendit litem et uir peccator turbabit amicos )

[*]( 1 Eccli. 20, 7-9 5 Eccli. 21, 28 (31) 6 ib. 31 7 Eccli. 27, 12 (13) 8 Eccli. 28, 8—13 (11-15) )[*]( 1 item illic S, om. MLC usque S 2 ὀ πλεονάξωνλὀγῳβδελυχθήσεταί, xai 6 ένεξουσίαζὀμενος μίσηθήσεταί. ἕστίν svodia hv ϰαϰοι̃ς... 8 ledit LC 4 asaumit (-met L) LC iniustae SM progressus est L 5 susurrio SM, sorro L, susurro Cv necessae S, necessario MLC 7 in ecclesiastico MLC (sic infra 34) in medio om. MLC 8 adsidnos S, aesiduus MLC 9 incendit libri, έϰϰαύσεί turbanit MVLC 10 inmittit (imm- M) MVLC, έμβάλλεί dilaturam F1 saecundum S 11 iracundiam MVLC 12 exaltauit MVLC certamen MVLCv: testamentum S, ἕϱίς 18 lix ML, lex V festinantes S, festinatis F1 adducit MVLC 14 scentilla S, sintilla L, scintillae C si expveris super illam, eitinguetur add. 8. lin. M* (v), om. SM1VLC)

pueris super illam, extinguetur,> et utraque ex ore proficiscuntur. susurrio et bilinguis maledictus: multos enim turbabit pacem habentes. Item illic: Lingua tertia multos commouit et disparsit illos de gente in gentem: ciuitates diuitum destruxit et domos magnatorum effodit: uirtutes populorum concidit et gentes fortes dissoluit. qui ad illam spectat, non habebit requiem, nec habitabit cum requie. Item illic: Flagelli plagae liuorem faciunt, plaga autem linguae comminuet ossa. . multi ceciderunt in casus gladii, sed non sic. quasi qui interierunt per linguam. felix qui liberatus est a lingua nequam, qui in iracundia illius non transiuit et uinculis illius non est ligatus! iugum enim illius iugum ferreum est, mors illius mors nequissima et inutilis inferi. Item illic: Aurum tuum et argentum tuum confla, et uerbis tuis facito stateram et frenos ori tuo rectos: et adtende, ne forte labaris lingua et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus

[*](Item cap. XV: Aurum tuum et argentum confla. Item cap. )[*](usque et utilis potius inferus quam illa. Item cap. XV: Aurum tuum et argentum tuum confla et uerbis trus facito stateram )

[*]( .3 Eccli. 28, 14 et 16 (16-18. 20) 7 ib. 17-21 (21—25) 13 ib. 24-26 (29. 30) )[*]( 2 susurro V2 LCv tarbauit L 3 et 7 item illic om. MV LC 4 disperait MVLCv cimtates] add. s. lift. mnratas m. al. M (v) destruiit MVLC: distraxit S 5 domas F 6 sortes S spectat scripsi: expectat SMVLC, respicit v habitabit j-nit M) SMV, habebit LC 7 requię S 8 plage ML 9 sic quasi v, ait quasi S, ea (s. lin. al. m. sic quomodo) M, om. V, sic L C, ώς 10 lingaam] add. suam m. al. M nequa L 11 iracundia SM1VLC, -am corr. m. al. M (v) transibit LC 12 alligataB L ferreum est} add. s. lin. et uinculum illius uiaculum eream est m. al. M (v) .18 nequissima et MVLC, neqaissimae S inutilis inferi SM1VLC: utilia inferus potius quam illa corr. ai. m. in M (cf. v), λυσίτελής μα̃λλον 6 ἆδης αύτη̃ς uerba Item — Aurum — — p. 524, 10 uana religio est om. V illic] in ecclesiastico MC, ubi supra L (sic 522, 1) 14 argentum (tuum om.) MLC tuis MLC, tui S 15 in lingua MLOv, add. tua m. al. M )

taus insanabilis. Item illic: Quis dabit ori meo conseruationem et super labia mea signaculum certum, ne cadam ab illis et lingua mea perdat me? deus pater et dominator uitae meae, ne derelinquas me cadere in iIIis: ne adcrescant ignorantiae meae, et adprehendar in conspectu contrariorum, et gaudeat inimicus meus. Item illic: Indisciplinosae IOB adsuescas os tuum, est enim in illa uerbum peccati. Item in ecclesiaste: Noli festinare in ore tuo, etcor tuum non adceleret, ut proferas uerbum ante faciem dei: quia deus in caelo est et tu in terra: propterea pauca sint uerba tua. Item illic: Noli dare os tuum, ut peccet caro tua: et ne dicas ante faciem dei quia ignorantia est, ut non irascatur dominus in uerbis tuis, ut perdat opera manuum suarum. Item in iob: Et ideo a nequissima lingua absconde te, et

[*]( : Quis dabit ori me conuersationem. Itemcap. : In- 15 disciplinofl enim non inquiescat. Item cap. : Noli festinare in ore tuo. Item cap. : Noli dare os tuum, ut peccet. In iob cap. VIIII: A flagello linguae absconderis. Item cap. : )[*]( usque insanabilis in mortem. Item cap. XI: Quis dabit ori meo custodiam et super labia mea signaculum certum usque etgaudeat inimicus meus. Item cap. m: Indisciplinose non adquiescat os tuum, est enim in illa uerbum peccati. In ecclesiaste cap. V: Nec temere quid loquaris usque idcirco sint pauci sermones tui. Item in ecclesiaste cap. V: Ne dederis os tuum, ut peccare facias carnem tuam usque dissipet cuncta opera manuum tuarum. In iob cap. VIIII: A flagello linguae )

[*]( 1 Eccli 22, 27 (81) et Eccli. 28, 1 et 8 6 EccK. 28, 18 (17) 8 Eccle. 5, 1 11 ib. 5 14 Iob. 5, 21 et 22 )[*]( 1 insanabilis] add. in morte MLC, in mortem « 2 nec adamabilis (corr. al. m. uti ne cadam ab ipsie) M 8 pater ***** et dominus M dominator (in rasura m. 1) 8 5 appraeb- MC, adpraehendat 8 6 nbi snpra MLC indisciplinosae SM (s. lin. add. lingue tiel loqaele al. m. in M), indisciplinose LC (cod. Amiat. et Tolet.), tf. Eccli. 23, 15 7 adsuescas S: adquiescat MLC 8 ecl S, ecclesiasten (en ita rasura m. 1) M 9 adcełeret S, àcèel- MLG 11 ubi supra MLC 18 manum 8 tuarum C 14 fob (in om.) L te MLC: om. 8 )

absconnon timebis a superuenientibus malis. deride iniustos et infrena os scelestorum. Item illic: Et si in multiloquio extollamur, coram domino non absoluetur. Item in psalmo XIII: Linguis suis dolose agebant, uenenum aspidum sub labiis eorum: quorum os maledictione et amaritudine plenum est. Item in psalmo XXXIII: Quis est homo qui uult uitam et cupit uidere dies bonos? cohibe linguam tuam a malo et labia tua, ne loquantur dolum: declina a malo et fac bonum: inquire pacem et sequere eam. Item in psalmo XXXVIII: Dixi: custodiam uias meas, ut non delinquam in lingua mea. posui ori meo custodiam, dum consistit peccator aduersum me. Item in psalmo GXL: Pone, domine, custodiam ori meo et ostium circumstantiae labiis meis. non declines cor meum in uerba mala ad excusandas excusationes in peccatis. cum hominibus operantibus iniquitatem, et non conbinabo cum electis eorum. Item apostolus ad ephe- . sios: Omnis sermo malus de ore uestro non procedat, sed

[*](Et si in multiloquio extollamur. In psalmo XIII : Linguis suis dolose agebant. In XXXIII: Quis est homo qui uult uitam. In XXXVIII: Dixi: custodiam. In epistula ad effesios cap. : )[*](deris. Item cap. : Et si in -mnltUoquio extollamur, coram domino nostro absoluimur. In psalmo XIII: Linguis suis dolose, agebant usque amaritudine plenum est. In XXXllII: Quis est homo qui uult uitam usque et sequere eam. In XnVllI: Dixi: custodiam uias meas usque dum consistit peccator aduersus me. In CXI: Pone, domine, custodiam ori meo usque cum electis eorum. Paulus ad ephesios cap. V: Omnis sermo malus ex ore uestro )

[*]( 2 lob. 11, 2 4 Ps. 18, 8 6 Ps. 88, 18—15 10 Pe. 38, 1 12 Pa. 140, 3 et 4 17 Eph. 4, 29 et 80 )[*]( 2 Bceleratorum MLC illic] in iob MC, iob L 8 deo C absoluimur MLC 4 dolosae SM 6 tricesimo seMndo C 7 coibe MLC 9 persequere Ov 10 de | linguam S 11 dotnihe MLC: om. 8 18 osteom S, hostium 0 circumstantiae SCv: continentiae ML, πεϱίοχη̃ς 14 mala] malftiae (-tia M) MCv 16 conbinabo SM: communicabo LCh, συνδυίάσω apostoltu] pattltH MLC efesioB S, effesios LC )

si quis bonus est ad aedificationem fidei, ut det gratiam audientibus. et non contristaueritis spiritum sanctum dei, in quo signati estis in die redemptionis. omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et conuicium tollatur a uobis cum omni malitia. Item in ecclesiastico: Non litiges cum homine linguato, et non mittes in igne illius ligna. Item iacobus apostolus: Sit uero omnis homo citatus audire et tardus loqui. Item illic: Si quis putat superstitiosum se esse, non refrenans linguam suam, sed fallens cor suum. huius uana religio est. Item illic: Nolite multiloqui esse, fratres mei, scientes quia maius iudicium accipietis. multa enim omnes delinquimus. si quis in uerbo non delinquit, hic perfectus uir est, potest frenare totum corpus et dirigere.

[*]( Omnis sermo malus de ore uestro. In epistula iacobi cap. : Sit uero omnis homo uelox. Item cap. : Si quis. putat religiosum. Item cap. : Nolite multiloqui esse usque mortali ueneno. )[*]( non procedat usque tollatur a uobis cum omni malitia. Item in ecclesiastico cap. VI: Non litiges cum homine linguato et non instrues in igne illius ligna. In epistula iacobi cap. IIII: Sit autem omnis homo uelox ad audiendum, tardus autem ad loquendum. Item in eadem epistula cap. Y: Si quis putat se religiosum esse, non refrenans linguam suam usque huius uana est religio. Item cap. X: Nolite plures magistri fieri, fratres mei, usque plena ueneno mortifero. )

[*]( 5 Eccli. 8, 4 7 Iac. 1, 19 8 ib. 26 10 Iac. 3, 1-8 )[*]( 1 est om. MLCv aedificationem audientium (om. fidei u. d. g. audientibus) MLC fidqi S 2 non S: ne MLC contristaueris SC 3 dię 8, diem MLCv 4 conuicium S, blasphemia MLCv tollatur SCv: auferator ML 6 non alt. om. MLC . inmittea (imm- M) MLC 7 apostolus om. MLC citatus] ueloi Cv ad audiendum MLCv 8 ad Joquendum Cv illic] iacobus MLC (sic lin. 10) superstitiosum S, religiosum MLCv 9 uerba sed f. c. suum om. MLC I 10 uana est religio MLCv 11 scientes MVLOrJ, om. S accipietis] sumitis Cv multa S: in multis M VLCv 12 delinquemus F1 offendimus omnes Cv delinquid S, offendit Cv 13 poteat] add. etiam MVLCfJ, δυνατὀς infrenare L, refrenare C )

quare ergo equis frena in ora mittuntur nisi in eo, ut suadeantur a nobis et totum corpus circumducamus? ecce et naues, quae tam inmensae sunt, sub uentis duris feruntur et circumducuntur a paruissimo gubernaculo, ubi impetus dirigentis uoluerit. sic et lingua pars membri est, sed est magniloqua. et sicut paruus ignis magnam siluam incendit, ita et lingua ignis est: et mundus iniquitatis per linguam constat membris nostris, quae maculat totum corpus, et inflammat rotam geniturae et inflammatur a genitura. omnis enim natura bestiarum et auium et serpentium et beluarum maritimarum domatur et subiecta est naturae humanae: linguam autem hominum domare nemo potest nec retinere a malo, quia plena est mortali ueneno.

LII. FVGIENDAM EBRIETATEM.

In prouerbiis: Qui est iucundus in uini conmorationibus, relinquet contumeliam. Item illic: Proterua res est uinum

[*](LII. FVIENDAM HEBRIETATEM. In prouerbiis cap. XXIIII: )[*](LII. FVGIENDAM AEBRIETATEM. In prouerbiis cap. XDI: Qui suams est in mm moderatiombus in srus monitionibus relinquit contumeliam. Item cap. XXI: Luxoriosa res uinum et tumultuosa aebrietas: quicumque his delectatur non erit sapiens. )

[*]( 16 Prou. 12, 11 17 Prou. 20, 1 )[*]( 1 ergo] uero MVLC qquia SC ora Sv. ore MVLC, τὰ στὀματα 2 et post ecce om. MVLC (Idov xat) 3 quae tam MVC: quiaetam S, quietam L immensae MVC circumducuntur] circumferontur Cv 5 membri] add. parua MVLC est alt.] et L 9 rotam MVLC, *otum (rasa n) S geniturae S: natiuitatifl nostrae MVLCv, τη̃ς γενέσεως genitura SM1V1L: gehenna M2V2Cv, τη̃ς γεέννης omnes ML 11 linguę F1 12 nullus hominum domare potest MVLCv nec S, uel MVLC 15 aebriętatem M 16 iocundus VLC in uini conmoratiombus S: in suis munitiombus MV1LC, ^ in uini moderationibus in suis monitionibus V1, in uini demorationibus, in suis munitionibus 11 17 illic] ubi supra MLC )

et iniuriosum ebrietas. omma autem stultus his coamiscetur. Item illic: Noli esse uinolentus, neque extendas te ad emendam carnem: omnis enim ebriosus et fornicarius mendicabit . et uestietur conscissos pannos et omnis aomniculosus. Item illic: Cui uae? cui tumultus? cui iudicia? cui libes et rixae? cui contritiones superuacuo? cuius liuidi ocali?\' noane eorum qui conmorantur in uino? nonne eorum qui inuesiagant ubi conuiuia fiant? nolite ergo uos inebriari uino, sed loquimini cum uiris iustis et fabulamini in deambulationibus. si enim in phialas et calices dederitis oculos uestros, nouissime ambulabitis nudiores pilo. Item illic: Potentes iracundi sunt: uinum non bibant, ne, cum biberint, obliuiscantur sapientiam et recta non possint iudicare infirmibus. Item illic: Spinae nascuntur in manibus ebriosi. Item in

[*]( Noli esse in conuiuiis potatorum. Item ibi: Cui uae, cuius patriis ne. Item cap. XXX: Noli regibus, olam uel, noli regibus dare )[*]( Item cap. XXIIII: Noli esse in conuiuiis. potatorum usque et uestietur pannis dormitatio. Item cap. XXllII: Cui use, cuius patriuae, cui rixae, cuius foueae usque et sicut regulus uenena diffundet. Item cap. XXX: Noli regibus o lamuhel, noli regibus. dare uinum, usque et mutent causam filiorum pauperis. Item cap. XXVI: Quomodo si spina nascatur fi fpina nafcatur in ras. in manu temulenti, sic parabola in ore stultorum. Item in )

[*]( 2 Prou. 28, 20 et 21 \' 5 ib. 29-31 11 Prou. 81, 4 et 5 14 Prou. 26, 9 16 Prou. 31, 4 )[*]( 1 iniuriosum 8: contameliosa MVLC, u̔βριστιxόv aebrietas et infra aebriosus et\' similia MC 2 et 11 in prouerbiis MLC 8 edendam L mendicauit MV1 4 uestietur MVLC: uestiet 8 conscisos. M somniclosus (soniclosus V) SMV 5 et 14 illicj ubi supra. MLC 5 cui lites MLC: lites S 6 superuacuo S, superuacae (-cue L) MVLC, ὸιὰ xεvη̃ς, fort: super uacuo cuins] cui L lippidi C 8 conuiuia S, potationes MVLC, πότοι fiunt MVLC inębriari SC, insebriare. M 10. filas (corr....m.1). S, fialas MVLC et in calices MVsLO 11 ambplauitis S nouissineS, om. V (sed patet lacuna) potentes inecundi siceram et uinuma non bibant F1 12 biberist] biberent S 13 recta, M. VLC: rectum S, όρθά infinnibus S, infirmioribus MVLC )

ececclesiastico: Operarius ebriosus non locupletabitur, et qui spernit modica paulatim decidet. uinum et mulieres apostatare faciunt sapientes, et arguunt sensatos. et qui se iungit fornicariis, erit nequam: putredo et uermes hereditabunt illum. Item illic: Mulier ebriosa et erronea magna ira, et contumelia et turpitudo illius non contegetur. Item illic: Et si in, medio multorum sedisti, prior illis non poscas bibere. quod sufficiens sit homini disciplinato uinum exiguum, et in dormiendonon laborabis ab illo et non senties dolorem. uigilia et cholera et tortio uiro infrunito: somnus sanitatis in homine parco: dormiet usque in mane, et anima illius cum ipso deliciabitur. Item illic: Diligentes uinum noli prouocare: multos enim exterminauit uinum. ignis probat ferrum durum, sic uinum corda superborum arguit. aequa uita hominibus

[*](uinum. In ecclesiastico cap. : Operarius hebraicus non locupletabitur. Item cap. XIII: Mulier hebriosa ira magna est. Itemcap. XVII: Et si in medio multorum. sedisti usque mino- )[*](clesiastico cap. X: Operarius aebriacus non locupletabitur usque putredo et uermes hereditabunt illum. Item cap. XHI:. Mulier aebriosa ira magna est usque turpitudo (in ras.) illius non contegetur. Item cap. XVH: Et si in medio multorum sedisti prior illis, non extendas. manum tuam, usque et anima illius cum ipso delectabitur. Item ibi cap. XVII: Diligentes in uino noli prouocare usque minorans uirtutem et faciens uulnera. )

[*]( 1 Eccli. 19, 1—3 5 Eccli. 26, 8 (11) 6 Eccli. 81, 18-20 (21-24) 12 Eccli. 81, 25-29 (80-82. 84. 86. 88. 4Q) )[*]( b locuplebitur 8 2 decidit S 8 argnent8 (496,16) 4 nequa, S, nequln MVLC 5.. 6 illie] ubi supra MLC 5 ebrieca(sebr- M).МLC, ebra. F erronia S 6. contegitpr M si MVL C2 om. S 7 quod] quia M2C, quam v, ώς 8 sit S, est M . VLOo 9 dormi| ttando C uigilia et S, uigiliae. MVLC 10 colera. MVLC, colerum. S tortioaes MPLO, to*tiones V1, tortura t1, uiro om. C infronito 8 12: diliciabitur SV1 uerba, Item — Diligentes — Optimum. - Sobrii — Swut — christum om. V in ecclesiastico MLC 14 superboa S arguit (s.l. ia ebriatate potatwn ex v add. m. 2) M. aequa uita]aequauit M, in uita 8. I. add. m. 2. )

uinum non in ebrietate: si bibas illud moderate, ut sis sobrius: quia defraudat uitam mors. uinum in iucunditate creatum est, non in ebrietate ab initio. exultatio animae et cordis uinum modice potatum. uinum multum potatum imitationem et iram, et ruinas multas facit ebriositatis animositas. Item in ecclesiaste: Optimum est ire in domum luctus quam ire in domum potationis. Item in iohel propheta: Sobrii estote qui ebrii estis a uino uestro: plorate et ululate omnes qui bibitis uinum in ebrietate, quia ablata est de ore uestro iucunditas et gaudium. Item apostolus ad romanos: Sicut in die honeste ambulemus, non comisationibus, non ebrietatibus, non concubitibus et inpudicitiis, non contentione et aemulatione: sed induite uos domi-

[*]( rans uirtutem et faciens uulnera. In ecclesiasten cap. VII: Melius est ire ad domum luctus quam ad domum conuiuii. In iohel cap. : Sobrii estote qui ebrii estis. Paulus ad romanos cap. : Sicut in die honeste ambulemus. Ad corin- )[*]( In ecclesiaste cap. VII: Melius est ire ad domum luctus quam ad domum conuiuii. Iniohelcap. : Expergescimini, aebrii, et flete et ululate omnes qui bibitis uinum in dulcedine, quoniam periit ab ore uestro. Ad romanos cap. XV: Sicut in die honeste ambulemus usque sed induimini dominum iesum christum. )

[*]( 6. Eccle. 7, 3 8 Iohel 1, 5 11 Rom. 13, 13 et 14 )[*]( 1 inębriate S bibes M sis aobrins MLC: si | subrins S 2 quid Sfv iocunditate MLC 3 aebrietate SMC anime .. modicae S 4 irritationem MLC 5 facit] add. amaritndo anime uinum multum potatum (uers. 39) 8. Z. 3P a uerbis ebrietatis ammositas incipit uersus 40 in V ebriositates animositates L 6 ecclesiastae S, ecclesiastico M irQ S (bis) 7 ioel C 8 ebrii (aebr- M) MLC, ebri S 9 aebrietate SM . quia] qui 8 - 10 iocunditas MLC apostolns S, paulus MLC 11 in dię S 12 in comissationibus M, in comesat- L, in comessat- Oo non ebr.] et ebrietatibus (aebr. MC) MLCfJ, xai μέϑαις concubitibus S: in concupiscentiis (concapesc. M) MLC, in cubilibua v, xοίταις 18 in contentione MLCv emulatione LC uos om. L )

num iesum christum. Item ad corinthios I: Non auari, non ebriaci, non maledici regnum dei possidebunt. Item ad ephesios: Nolite inebriari uino, in quo est luxoria, sed inplemini spiritu sancto.